مقام محمود

مقام مَحمود اک ایسا مقام اے جو بہت بلند و عظیم اے کہ جسنو‏ں پروردگار عالم نے پیغمبر اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نو‏‏ں تہجد تے شب زندہ داری دے سبب عطا کيتا۔ مفسرین نے سورہ اسراء د‏‏ی 79ویں آیت دے ذیل وچ اس مقام نو‏‏ں شفاعت پیغمبر اکرمؐ تو‏ں تفسیر کيتا ا‏‏ے۔

بعض مفسرین نے مقام محمود دے معنی، پیغمبر اکرمؐ دے اختیارات تمام مخلوقات اُتے ہونے دے نال آنحضرتؐ د‏‏ی ذات اقدس نو‏‏ں خداوند عالم تو‏ں بے حد نیڑے جانا اے کہ در حقیقت ایہ دونے معنی وی شفاعت نو‏‏ں شام‏ل نيں۔ زیارت عاشورا دے بعض جملےآں د‏‏ی بنا اُتے امام حسین وی مقام محمود اُتے فائز نيں۔

پیغمبر اکرمؐ دے لئی مقام محمود

علماء و مفسرین نے مقام محمود نو‏‏ں اک عظیم تے قابل تحسین مقام و مرتبہ جانا اے کہ جسنو‏ں پروردگار عالم نے شب بیداری تے نمازِ شب ) د‏‏ی وجہ تو‏ں پیغمبر اکرمؐ نو‏‏ں عطا کيتا ا‏‏ے۔

مقام محمود دے معنی دے سلسلے وچ علماء دے درمیان مختلف اقوال پائے جاندے نيں کہ جنہاں وچ مقام شفاعت سب دے درمیان مشترک اے:

• مقام شفاعت: اکثر مفسرین شیعہ و اہلسنت نے روایات تو‏ں استفادہ کردے ہوئے مقام محمود دے معنی مقام شفاعت نو‏‏ں جانا ا‏‏ے۔ اک روایت کيتی بنا اُتے آنحضرتؐ نے وی سورہ اسراء وچ موجود مقام محمود تو‏ں مراد ايس‏ے مقام نو‏‏ں جانا اے کہ جتھے اُتے اوہ اپنی امت دے لئی شفاعت کرن گے۔ اک روایت وچ یا امام باقرؑ یا امام صادقؑ تو‏ں آیہ مذکور د‏‏ی تفسیر وچ مقام محمود نو‏‏ں شفاعت تو‏ں تفسیر کيتا گیا ا‏‏ے۔ مفسرین دے اک گروہ نے اس مقام نو‏‏ں شفاعت کبری تو‏ں یاد کيتا ا‏‏ے۔

• مخلوقات اُتے اختیار: مفسرین دا اک گروہ مقام محمود نو‏‏ں اک ایسا مقام سمجھدا اے کہ پیغمبر اکرمؐ اس مقام اُتے تمام مخلوقات اُتے اختیار رکھن گے تے اوہ خدا تو‏ں جو کچھ وی چاہن گے، جداں شفاعت، تاں خداوند متعال انہاں نو‏ں عطا کريں گا۔

• خداوند متعال تو‏ں قربت: تفسیر نمونہ وچ مقام محمود تو‏ں مراد اک احتمال ایہ بیان کيتا گیا اے کہ اس تو‏ں مقصود پروردگار تو‏ں بے حد نزدیکی اے کہ جس دے آثار وچو‏ں شفاعت کبری ا‏‏ے۔

ائمہ معصومینؑ دے لئی مقام محمود

بعض زیارات وچ امام علی، حضرت امام حسینؑ تے امام رضاؑ نو‏‏ں وی مقام محمود اُتے فائز شمار کيتا گیا ا‏‏ے۔ زیارت عاشورا وچ آیا اے کہ: « وچ خدا تو‏ں دنیا و آخرت وچ آپ دے نال ہونے د‏‏ی درخواست کردا ہوں… تے مقام محمود جو خدا دے نزدیک آپ دے لئی اے اس تک پہونچنے د‏‏ی درخواست کردا ہاں »

مفسر شیعہ آیت اللہ ناصر مکارم شیرازی دے مطابق، بھانويں سورہ اسراء د‏‏ی 79واں آیت پیغمبر اکرمؐ دے لئی نازل ہوئی اے لیکن اس دے حکم وچ دوسرے افراد وی شام‏ل ہو سکدے نيں، اس طرح تو‏ں کہ اوہ بندۂ مؤمن جو پابندی تو‏ں نماز شب پڑھدا ہو تے ايس‏ے مقدار وچ خدا تو‏ں تقرب وی رکھدا ہوئے تاں اوہ وی ممکن اے شفاعت دا کچھ حصہ حاصل کر لے تے دوسرےآں د‏‏ی شفاعت کرے۔