مقبرہ شہاب الدین غوری
ایہ مقبرہ شہاب الدین غوری جی ٹی روڈ سوہاوہ (جہلم) توں اندر دھمیک وچ واقع اے جس دا فاصلہ تقریبا پندرہ کلو میٹر بندا اے سلطان شہاب الدین غوری دے مقبرہ تک جانیوالی سڑک دی چوڑائی صرف اٹھ فٹ اے تے روڈ دی حالت زار وی قابل رحم اے مقبرہ دے ارد گرد کوئی آبادی وی ناں بلکہ میدانی علاقہ اے تے کاشت دی جانے والی زمیناں نيں جنہاں وچ ایتھے ارد گرد دے مکین فصلاں کاشت کردے نيں سلطان شہاب الدین غوری 15 مارچ 1206ء نوں لاہور راولپنڈی دی جرنیلی سڑک دی اس نواحی بستی دھمیک وچ آئے تے نماز عشاء دی ادائیگی دے دوران انہاں نوں شہید کر دتا گیاسلطان شہاب الدین غوری دی قبر دے بارے وچ سب توں پہلے جنرل شیر علی خان نے دریافت کيتا کہ انہاں دتی قبر پاکستان وچ اس مقام اُتے واقع اے کیونجے بقول انہاں دے شہاب الدین غوری انہاں دے خواب وچ آندے سن تے انہاں دتی قبر دی زیارت وی انکو متعدد بار خواب وچ ہوچکی سی مگر انکو جگہ دا علم نہ سی کہ ایہ کیہڑی جگہ اے چنانچہ انھاں نے اس اُتے اپنی محنت دی تے انہاں دتی قبر نوں تلاش کرنا شروع کر دتا کہ ایہ کس جگہ موجود اے تے آخر انہاں دتی محنت رنگ لیائی تے اوہ دھمیک آپہنچےجنرل شیر علی نوں خواب وچ جدوں شہاب الدین دی زیارت ہوئی تے اوہ 1985ء وچ جدوں ایتھے آئے تاں انہاں نے مقامی لوکاں نال رابطہ کیا،تو معلوم ہويا کہ واقعی اس قبر دے بارے وچ لوک کہندے نيں کہ ایہ غوری دی قبر اے لیکن غوری دے بارے وچ جاندے نہ سن کہ ایہ غوری کون اے جنرل شیر علی جدوں قبر اُتے گئے تاں ایہ اوہ ہی قبر سی جو خواب وچ قبر دیکھ چکے سن اس لئی انھاں نے پہچان لی کہ ایہ ہی اوہ قبر اے جسنوں متعدد بار انھاں نے خواب وچ دیکھیا اے چنانچہ انہاں نے ایتھے صفائی کرائی تے قبر دے اردگرد سمیت ہور کافی جگہ دے گرد خار دار تاراں لگوا داں اسکے بعد انھاں نے ڈاکٹر قدیر خان نوں اس جگہ تب لیانے دا سوچیا کہ جدوں بھارت نے پرتھوی میزائل دا تجربہ کيتا تاں پرتھوی دے بارے وچ معلوم ہويا کہ اوہ ہندوستان وچ دہلی تے اجمیر دا راجہ تھاجسنوں شہاب الدین غوری نے شکست دتی سی اس دے ناں اُتے میزائل دا ناں رکھیا گیا سی چنانچہ انہاں نے پرتھوی میزائل دے جواب وچ غوری میزائل بنایا چونکہ ڈاکٹر صاحب دے آباﺅاجداد دا تعلق وی ”غور“ توں سی، تاں انہاں نوں جنرل شیر علی نے اس جگہ تے شہاب الدین غوری دے بارے وچ دسیا چنانچہ انہاں نے سلطان دی قبر دا دورہ کیہ انہاں دے نال جنرل شیر علی وی آئے ڈاکٹر صاحب ایتھے آئے تاں انہاں دیاں اکھاں ایہ منظر دیکھ کے نم ہوگئياں کہ اک عظیم بادشاہ دی قبر دی ایہ حالت اے اس دے بعد ڈاکٹر قدیر خان نے نہ صرف قبر دے اردگرد جگہ خریدی، بلکہ اس دے نال مدرنال کيتی جگہ وی خریدی، جس اُتے غوری مسجد تعمیر کرائی گئی صدیاں توں ایتھے اس قبر نوں غوری دتی قبر کہیا جاندا سی، لیکن کسی نوں ایہ معلوم نہ سی کہ غوری کون سی ایہ قبر چونکہ کافی اونچائی اُتے سی تے اس دے اردگرد خاصے درخت سن ،اس جگہ کھیل تماشے ہُندے سن میلے لگدے سن بیل دوڑ سمیت ہور بوہت سارے کھیل ایتھے اُتے منعقد کیتے جاندے سن کیونجے ایہ اک میدانی تے کھلا علاقہ سی ایويں ایتھے اُتے غوری دے مزار تے مسجد دی تعمیر دا کم شروع ہوااور مزار تیار ہوگیا مزار دے بیرونی داخلی دروازے توں اندر جایا جائے تاں مزار اونچائی اُتے اک تمکنت توں کھڑا دکھادی دیندا اے دور توں اگراس دا نظارہ کيتا جائے تاں بالکل تاج محل دی طرح دکھادی دیندا اے مزار اُچی جگہ واقع اے اس لئی شہاب الدین دی قبر تک سیڑھیاں چڑھ کر پہنچاجاندا اے سیڑھیاں دے نال کھبے جانب شہاب الدین غوری دی تصویر لگائی گئی اے مگر بارش تے موسمی اثرات تے مناسب دیکھ بھال نہ ہونے توں اس دے نقش وی ماند پڑ رہے نيں اس دے نال ہی پاکستان دے ایٹمی میزائل جو شہاب الدین غوری دے ناں اُتے منسوب اے "غوری" دا ڈیزائن وی ایتھے نسب اے قبر دے دونے اطراف شہاب الدین غوری دے بارے وچ لکھیا ہويا اے قبر دی سمت کتبے اُتے سلطان فاتح ہند لکھیا ہويا اے جس اُتے انہاں دتی آخری آرام گاہ دے نال نال تریخ شہادت 15 مارچ 1206 وی درج اے رپورٹ دے مطابق افغانستان دے علاقے غور توں ایہ عظیم فاتح ہندوستان دا سفر کردا ہويا آیا تے نہ صرف ایتھے بلکہ برصغیر پاک وہند وچ اسلامی راج قائم کيتا اس دے لئی کئی جنگاں لڑی لیکن بدقسمتی توں ہن انہاں دے مزار دا بیرونی حصہ چاراں جانب توں مناسب دیکھ بھال نہ ہونے دی وجہ توں خراب ہونا شروع ہوچکيا اے ایہ مزار جو 1995ء وچ تعمیر ہويا مگر اسکو محکمہ آثار قدیمہ دے سپرد کر دیاگیاتھا مگر مزار دی حالت نوں دیکھ کے اندازہ لگایا جاسکدا اے کہ محکمہ آثار قدیمہ واقعی اسکو آثار قدیمہ بنانے وچ کوئی کسر ناں چھڈ رہیا حکومت کیتی عدم دلچسپی تے محکمہ آثار قدیمہ دی غفلت دے سبب اج وی بوہت گھٹ لوک جاندے نيں کہ شہاب الدین غوری دا مزار پوٹھوہار دی سرزمین جہلم دے نیڑے واقع اے جدوں ساڈا وفد انہاں دے مزار دی جانب ودھ رہیا سی تاں راستے وچ گزردے ہوئے ارد گرد موجود دیہاتاں دے باسی وی تعجب توں دیکھ رہے سن کہ ایہ کون نيں جو مزار دی جانب جارہے کیونجےاس دتی بنیادی وجہ مزار اُتے کسی سیاح دا آنا جانا ناں نہ ہی راستے وچ کِسے جگہ کوئی بورڈ یا تحریر نظر آئی کہ مزار اس طرف اے ایہ تاں اللہ بلا کرے گوگل دا جس نے سانوں دربار تک پہنچیا دتا مزار وچ جانے تے آنے تک کوئی وی سیاح یا شخص اوتھے اُتے ناں آیا تے مزار دی حالت زار توں لگ وی ایہی رہیا سی کہ جداں سالہا سال بعد ہی کوئی سیاح یا زائرین کوئی تریخ دا مطالعہ کرنے والا ایتھے آندا ہوئے گا حکومت نوں تے خاص طور اُتے محکمہ آثار قدیمہ نوں چاہیے کہ انہاں دے مزار تک دی سڑک نوں چوڑا کيتا جائے تے کارپٹ روڈ بنائی جائے تاکہ مزار اُتے آنے والے آسانی توں آسکن اس دے علاوہ سفری سہولت وی دتی جائے جو جی ٹی روڈ توں مزار تک ہوئے تاکہ جو سیاح آنا چاہندے یا جنکو اس جگہ دا علم ناں اوہ بغیر کسی سفری پریشانی توں آسانی توں آسکن تے اس تاریخی شخصیت دے مزار اُتے حاضری دے سکن اس دے علاوہ مختلف جگہاں اُتے جی ٹی روڈ سمیت مزار دے رستےآں اُتے بل بورڈ تے سائن بورڈ آویزاں کیتے جانے چاہئیے تاکہ ہر اک نوں نہ صرف مزار دے بارے وچ علم ہوئے بلکہ اس توں آنے والے سیاحاں نوں وی جو راستہ معلوم نہ ہونے توں دشواری دا جو سامنا کرنا پڑدا اس توں وی بچت ہوئے جائے گی پوٹھوہار ینگ جرنلسٹ ایسوسی ایشن دے وفد نے حقیقی معنےآں وچ اس دورے توں بہت کچھ سکھیا تے تریخ دے اوہ اوراق جو کئی بھُل گئے سن دوبارہ یاد ہوگئے