مون بولی

مون بولی (مون: ဘာသာမန် listen ; برمی: မွန်ဘာသာစကား listen ) اک آسٹروئیشیائی بولی ہے جو میانمار اتے تھائیلینڈ دے مون لوکاں ولوں بولی جاندی ہے۔ ایہہ باقی آسٹروئیشیائی بولیاں توں وکھری ہے کیونکہ ایہہ کھمیر بولی وانگوں ہی سراتمک نہیں ہے۔ اج دی تاریخ وچّ اسدے 10 لکھ توں ودھ بلارے ہن۔ پچھلے سالاں وچّ نویں پیڑھی وچّ اس بولی دی ورتوں گھٹّ گئی ہے۔ کئی نسلی طور اتے مون لوک صرف برمی بولی بولدے ہن۔ میانمار وچّ اسدے زیادہ تر بلارے مون صوبے اتے اس توں بعد تنینتھارائی منڈل اتے کائن صوبے وچّ رہندے ہن۔

مون لپی بھارتی مول براہمی لپی توں ڈیولپ ہوئی ہے۔

اتہاس

برمی اتہاس وچّ مون بولی دا اہم تھاں رہا ہے۔ 12ویں صدی تکّ ایہہ اراوتی دریا دی وادی اتے بمع لوکاں دے پاگان سلطنت وچّ عامَ بول چال دی بولی رہی ہے۔ 1057 وچّ تھاٹون دی مون سلطنت دے پتن توں بعد وی مون بولی پرمکھ بولی بنی رہی۔ پاگان راجا کیانسنتھ مون سبھیاچار نوں ودھیا مندا سی اتے اس نے مون بولی دی سرپرستی کیتی۔ برمی بولی لئی مون لپی دی ورتوں وی اسدے راج وچّ ہی شروع ہوئی۔

کیانسنتھ دی موت توں بعد مون بولی دی ورتوں گھٹدی گئی اتے عامَ بول چال دی بولی وجوں برمی بولی نوں ورتیا جان لگیا۔

لہجے

مون دے 3 پرمکھ لہجے ہن؛ مرکزی، باگو اتے یہ۔ ایہہ آپس وچّ سمجھیاں جاندیاں ہن۔ تھائی مون دے وی مون دے لہجےآں نالوں کجھ وکھریویں ہن پر ایہہ وی آپس وچّ سمجھیاں جاندے ہن۔

لپی

پرانی مون لپی دا سماں 6 صدی منیا جاندا ہے اتے اسدیاں مڈھلیاں لکھتاں تھائیلینڈ وچّ صوبہ ناکھون پاتھوم اتے صوبہ سارابوری وچوں ملیاں ہن۔

က k (/kaˀ/)	ခ kh (/kʰaˀ/)	ဂ g (/kɛ̀ˀ/)	ဃ gh (/kʰɛ̀ˀ/)	ၚ ṅ (/ŋɛ̀ˀ/)
စ c (/caˀ/)	ဆ ch (/cʰaˀ/)	ဇ j (/cɛ̀ˀ/)	ၛ jh (/cʰɛ̀ˀ/)	ဉ /ည ñ (/ɲɛ̀ˀ/)
ဋ ṭ (/taˀ/)	ဌ ṭh (/tʰaˀ/)	ဍ ḍ (/ɗaˀ/)	ဎ ḍ (/tʰaˀ/)	ဏ ṇ (/naˀ/)
တ t (/taˀ/)	ထ th (/tʰaˀ/)	ဒ d (/tɛ̀ˀ/)	ဓ dh (/tʰɛ̀ˀ/)	န n (/nɛ̀ˀ/)
ပ p (/paˀ/)	ဖ ph (/pʰaˀ/)	ဗ b (/pɛ̀ˀ/)	ဘ bh (/pʰɛ̀ˀ/)	မ m (/mɛ̀ˀ/)
ယ y (/yɛ̀ˀ/)	ရ r (/rɛ̀ˀ/)	လ l (/lɛ̀ˀ/)	ဝ w (/wɛ̀ˀ/)	သ s (/saˀ/)
ဟ h (/haˀ/)	ဠ ḷ (/laˀ/)	ၜ b (/baˀ/)	အ a (/aˀ/)	ၝ mb (/bɛ̀ˀ/)