نازی فلسفئہ زندگی
قومی سوشلزم اک سیاسی تحریک توں کہيں زیادہ سی۔ جنوری 1933 وچ اقتدار وچ آنے والے نازی لیڈر سیاسی اختیارحاصل کرنے اورسیلس دے معاہدے دی تجدیدِ نو کرنے تے پہلی جنگ عظیم دی شرمناک شکست دے بعد کھوئے گئے علاقےآں نوں دوبارہ حاصل کرکے انہاں دی توسیع کرنے دے علاوہ وی بہت کچھ کرنا چاہندے سن ۔ اوہ ثقافتی منظر نوں وی تبدیل کرنا چاہندے سن : اوہ ملک نوں روايتی "جرمن" تے "نارڈک" اصولاں اُتے واپس لیانا چاہندے سن، یہودی، "غیر ملکی" تے "زوال پذیر" اثرات نوں حذف کرنا تے اُنئيں محدود کرنا چاہندے سن تے نازی نظریات دے مطابق اک نسلی برادری (“واکس جرمائن شیفٹ") دی تخلیق کرنا چاہندے سن ۔
ایہ نظریات بعض اوقات متضاد وی ہُندے سن : قومی سوشلزم بیک وقت جدید تے جدت مخالف ہُندا سی؛ ایہ کدی فعال ہُندا تے کدی خیالی۔ لیکن فیر وی اس وچوں جرمنی دے پرسکون تے رومانوی ماضی دی وی خوشبو آندی سی۔ بعض معاملےآں وچ نازیاں دے ثقافتی اصولاں وچ مستقل مزاجی موجود سی: انہاں نے جرمن اقدار دی بہترین نمائیندگی دے طور اُتے جرمن خاندان، نسل تے اصولاں دی اعلیٰ ترین نمائندگی کرنے دے لئی خاندان، نسل اورلوک ریتاں اُتے زور دتا۔ انہاں اصولاں دے تحت وفاداری، جدوجہد، ذاتی قربانی تے تنظیم دی اوزاقدار نوں فروغ دینے دے بجائے مادیت پرستی، عالمیت تے "بورژوائی دانشوری" نوں مسترد کيتا گیا۔ نازی ثقافتی اقدار نے جرمناں دی اُنہاں دی اپنی زمین دے نال وابستگی (ھائمت) تے فطرت دے نال تعلق اُتے وی بہت زور دتا تے انفرادی ارکان توں ودھ کے لوک روایات تے قومیت نوں فوقیت دی۔
نازی جرمنی وچ سبھیاچار دا اولین مقصد نازی فلسفہ زندگی نوں پھیلیانا سی۔ 1933 دے آغاز وچ اقتدار حاصل کرنے دے وقت نازی لیڈراں نے جو کم سب توں پہلے کيتے اُنہاں وچ تمام پیشہ ورانہ تے سماجی تنظیماں نوں نازی نظریے توں ہم آہنگ (گلائخ شیلٹونگ) کرنا سی۔ فنونِ لطیفہ تے سبھیاچار توں متعلقہ ادارے وی اِس کوشش توں مستثنیٰ نئيں سن ۔ وزیر برائے مقبولِ عام روشن خیالی تے پراپیگنڈا جوزف گوبیلز نے فنون تے سبھیاچار دی برادریاں نوں نازی مقاصد توں اسيں آہنگ کرنے دی بھرپور کوشش کيتی۔ حکومت نے ثقافتی تنظیماں نوں یہودیاں تے اُنہاں ہور لوکاں توں پاک کر دتا جنہاں دے بارے وچ حکومت دا خیال سی کہ اوہ سیاسی یا فنی طور اُتے مشکوک سن ۔
10 مئی 1933 نوں نازی کارکنان اورجرمنی دے اشتراکی طلباء دی قومی تنظیم (نیشنل سوزیالسٹیشر ڈیوئشر اسٹوڈنٹین بنڈ یا این ایس ڈی ایس ٹی بی) نے ملکی سطح اُتے کتاباں جلانے دی تقریبات منعقد کيتياں جنہاں وچ اُنہاں نے برٹولٹ بریخٹ، ٹامس مان اورایرک ماریا ریمارک جداں غیر جرمن مصنفاں دے علاوہ یہودی مصنفاں دیاں تحریراں نوں وی نظر آتش کيتا۔ اِنہاں وچ مشہور جرمن مصنف فرانز ورفیل، لائن فیوخٹ وینگراور ھائن ریخ ھائن شامل نيں۔
ستمبر 1933 توں جرمناں دی نويں نسل دا ایوان سبھیاچار (ریخ سکلٹر کمر) قائم کيتا گیا۔ ایہ اک نگران تنظیم سی جس وچ ریخ فلم، موسیقی، سیٹر، صحافت، ادب، فنون لطیفہ تے ریڈيو سب ہی شامل سن تے اس ایوان نے جرمن سبھیاچار دے تمام پہلوآں نوں زیر کنٹرول لیانے تے اُنہاں دی نگرانی دے اقدامات کيتے۔
نويں نازی جمال پرستی نے کلاسیکی حقیقت پسندی نوں اپنایا۔ بصری فنون تے "اعلیٰ" سبھیاچار نے اِس ھیئت توں کم لیندے ہوئے کساناں دی زندگی، خاندان تے برادری تے میدان جنگ وچ بہادری نوں اجاگر کيتا تے صنعت، ذاتی قربانی تے آرین نسل دی پاکیزگی ورگی "جرمن خوبیاں" دیاں مثالاں پیش کرنے دی کوشش کيتی۔ نازی جرمنی وچ فن صرف خوبصورتی دے لئی نئيں استعمال کيتا جاندا سی بلکہ اس وچ پراپیگینڈا دا اک محتاط عنصر بین السطور موجود سی۔ اوہ 1920 تے 1930 دی دہائیاں وچ رونما ہونے والے جدید فن دے رجحانات توں بالکل متضاد سی جس وچ زیادہ تر تجریدی، ایکس پریشنسٹ تے سر ریئلسٹ رجحانات توں کم لیا گیا سی۔ جولائی 1937 وچ میونخ وچ جرمن آرٹ دے ایوان وچ "جرمن فنون دی اک عظیم نمائش" دا انعقاد کيتا گیا جس وچ قومی سوشلسٹ فنی ذوق دے ثقافتی پہلوآں دا مظاہرہ کيتا گیا
اس دے برعکس اک قریبی نمائش دے ہال وچ “زوال پذیر فن دی نمائش” ("این ٹارٹیٹ کونسٹ") پیش کيتی گئی تاکہ جرمن عوام نوں جدید آرٹ دے "حوصلہ شکن" تے "منفی" اثرات دا وی یقین دلایا جائے۔ زوال پزیر فن دی نمائش وچ میکس ارنیسٹ، فرانز مارک، مارک شیگال، پال کلی تے ویسیلی کانڈنسکی جداں مصوراں دی تصاویر رکھی گئياں۔ ایہ تمام مصور آجکل ویہويں صدی دے عظیم مصوراں وچ شمار کيتے جاندے نيں۔ ايسے سال گوئبیلز نے جرمنی بھر وچ موجود عجائب گھراں تے جمع کيتے گئے مصوری دے نمونےآں وچوں "زوال پذیر" فن دے ہزاراں نمونے ضبط کرنے دے احکامات جاری کردئے۔ انہاں وچوں بیشتر نمونےآں نوں تباہ کردتا گیا یا انہيں عوامی نیلامی وچ فروخت کر دتا گیا
فن تعمیرات وچ پال ٹروسٹ تے ایلبرٹ سپیئر جداں فنکاراں نے قومی سوشلسٹ تحریک دی عظمت نوں ظاہر کرنے دے لئی اک نفیس کلاسیکی فنکاری دے یادگار تعمیراتی نمونے تخلیق کيتے۔ ادب وچ نازیاں دے ثقافتی حکام نے ایڈولف بارٹیلز تے ہٹلر دے نال نال نوجوان شاعر ھینز باؤمین دی تصنیفات نوں فروغ دتا۔ ترجیحی افسانےآں دے طور اُتے ایداں دے ادب نوں ابھارا گیا جس وچ کساناں دی سبھیاچار نوں جرمن برادری دی بنیاد ٹھہرایا گیا یا اوہ ایداں دے تاریخی ناول جنہاں وچ "واک" دی مرکزیت نوں اجاگر کيتا گیا تے جنگ کيتی ایسی کہانیاں شامل کيتیاں گئیاں جنہاں وچ لوکاں نوں تصادم دے لئی تیار کرنے تے جنگ دے زمانے وچ اُنہاں دی توجہ برقرار رکھنے دی کوشش کيتی گئی۔ سنسر دی پالیسی تصویر دا دوسرا رُخ پیش کردی سی۔ ایوان ادب فوری طور اُتے ایسی "بلیک لسٹاں" تیار کردا سی جنہاں دے مطابق عوامی لائبریریاں توں ناقابل قبول کتاباں نوں ہٹا دتا جاندا۔
نازی "آرٹ دے فروغ" دا اطلاق سنیما اُتے وی ہُندا سی۔ اسنوں حکومت کیتی طرف توں بھاری مراعات حاصل سن تے فلم انڈسٹری پراپیگینڈا دا اک اہم ذریعہ سی۔ لینی ریفینز ٹاہل دی "ٹرائینف ڈیس ویلینز" ("عظم دی فتح") اور"ڈیر ھٹلر جُنگے کوئیکس" ("ھٹلر یوتھ ممبر کوئیکس") ورگی فلماں نے نازی پارٹی تے اس دی ذیلی تنظیماں نوں ودھیا چڑھا کر پیش کيتا۔ اک ہور فلم "ایچ کلاگے این" ("ميں الزام دیندا ہاں") وچ رحیمانہ قتل دے خفیہ پروگرام دی قبولیت حاصل کرنے دی کوشش کيتی گئی جدوں کہ "جیوڈ سوس" تے "ڈیر ایویگے جوڈے" ("آوارہ یہودی") وچ نازی نظریے وچ موجود سام دشمنی دا اظہار کيتا گیا۔
تھیٹر کمپنیاں نے وی جرمن سنیما دی تقلید کردے ہوئے قومی سوشلسٹ ڈرامےآں دے نال نال یوھین وولف گانگ وان گوئٹے تے یوھین فرائڈرش کرسٹوف وان شلر جداں ادیباں دے ڈرامےآں دی روايتی تے کلاسیکی شکلاں پیش کيتياں۔
موسیقی دے شعبے وچ نازی ثقافتی حکام نے جرمنی موسیقی دے عظیم فنکاراں دے کماں نوں فروغ دتا جنہاں وچ یوھین سباشین باخ، لوڈوگ وان بیتھوون، اینٹن برکنر تے رچرڈ ویگنر شامل نيں جدوں کہ فیلکس مینڈل سوھن تے گوسٹاف ماہلر جداں "غیر آریائی" موسیقاراں دی تخلیقات اُتے پابندی عائد کر دتی گئی۔
ایڈولف ہٹلر خود رچرڈ واگنر دے آپرا دا شیدائی سی، ایہ اک ایسا فنکار سی جسنوں طویل عرصے توں سام دشمنی تے اُنہاں "واک" روایات دے نال منسلک کيتا جاندا سی جو نازی نظریے دی بنیاد سن۔ اوہ باقاعدگی دے نال ویگنر دی یاد وچ منعقد ہونے والے سالانہ بے ریوتھ تہواراں وچ شرکت کردا سی۔ لیکن نازی موسیقی صرف اعلیٰ سبھیاچار تک محدود نہيں سی: "ڈاس ھورسٹ۔ ویسل۔ لائیڈ" ("ھورسٹ ویسل گانا") تے "ڈیوش لینڈ، ایرواکے" ("جرمنی، جاگو") جداں گانے انہاں سینکڑاں گاناں تے مارچاں وچوں سن جنہيں نازی کارکناں نے نازی پارٹی تے اس دے نظریات توں لوکاں دی وفاداری برقرار رکھنے دے لئی استعمال کيتا۔
جرمن فنون لطیفہ تے تصنیفات نوں کنٹرول کرنے، اُنئيں ہدایات دے طابع کرنے تے سنسر کرنے دے سلسلے وچ نازی حکام دی کوششاں نوں قدیمی جرمن مؤرخ جارج موشے نے "مکمل سبھیاچار دی طرف" اک کوشش دا ناں دتا۔ ایہ کوشش سبھیاچار دی اُنہاں نچلی سطحاں تک وی پہنچ گئی جو عام جرمناں دی روگٹھ زندگیاں دا اک حصہ سی۔ نازی قیادت جو جرمنی اُتے سیاسی طاقت تے دہشت دے نال نال لوکاں دے دل تے دماغ جیت کر حکومت کرنا چاہندی سی، اس نے اپنی اس مربوط ثقافتی حکمت عملی نوں استعمال کردے ہوئے اعلیٰ تے نچلے طبقے دے شہریاں دی زندگیاں اُتے بنیادی سطح اُتے اثرانداز ہونے دی کوشش کيتی۔