نیو برانسویک
نیو برانسویک کینیڈا دے تن maritime صوبےآں وچوں اک اے تے آئینی اعتبار توں واحد صوبہ اے جتھے سرکاری طور اُتے فرانسیسی تے انگریزی نافذ العمل زباناں نيں۔ صوبے دا دار الخلافہ فریڈیکٹن اے۔ اعداد و شمار دے ادارے دے مطابق صوبے دی کل آبادی 751527 نفوس اے۔ انہاں دی اکثریت انگریزی بولدی اے تے ایتھے فرانسیسی بولنے والے افراد وی کافی تعداد وچ موجود نيں۔ فرانسیسی بولنے والے افراد دی بھاری اکثریت اکاڈیان قوم توں اے۔
صوبے دا ناں جنوبی جرمنی وچ واقع شہر برانڈچوگ دا انگریزی ترجمہ اے۔ ایہ شہر برطانیہ دے ہانو ویران بادشاہ جارج سوم دے آباؤ اجداد دا شہر سی۔
جغرافیہ
[سودھو]نیو برنزوک دے شمال وچ کیوبیک دا گیپ جزیرہ نما تے چالیور دی خلیج اے۔ مشرقی ساحل اُتے سینٹ لارنس دی خلیج تے نارتھمبر لینڈ دی سٹریٹ اس دی سرحد دا کم دیندی نيں۔ جنوب مشرقی کونے اُتے تنگ سی پٹی دی مدد توں نیو برنزوک نووا سکوشیا دے جزیرہ نما توں جڑا ہويا اے صوبے دے جنوب وچ خلیج فنڈی موجود اے جتھے دنیا دی سب توں اُچی موجاں ہُندیاں نيں۔ انہاں دی اونچائی سولہ میٹر تک ہُندی اے۔ مغرب وچ امریکا ریاست میئن موجود اے۔
نیو برنزوک ہور میری ٹائم یعنی سمندری صوبےآں توں طبعی تے جغرافیائی، لسانی تے ثقافتی اعتبار توں مختلف اے۔ نووا سکوشیا تے پرنس ایڈورڈ آئی لینڈ مکمل طور اُتے یا تقریباً تمام اطراف توں سمندر توں گھرے نيں۔ اس لئی سمندری اثرات انہاں دی آب و ہوا، معیشت تے سبھیاچار اُتے پوری طرح توں اثر انداز ہُندے نيں۔ دوسری طرف نیو برنزوک دے پاس اگرچہ لمبا ساحل موجود اے اُتے ایہ براہ راست بحر اوقیانوس دے اثرات توں بچا ہويا اے تے اس دی گہرائی سمندری اثرات نوں پوری طرح روک لیندی اے۔ نتیجتاً صوبے دا موسم معتدل ہونے دی بجائے نسبتاً سخت ہُندا اے۔ انسانی آبادی تے نیو برنزوک دی معیشت وی ہور سمندری ہسمائیاں توں مختلف نيں۔ اس دا زیادہ تر انحصار سمندر دی بجائے صوبے دے دریائی نظام اُتے اے۔
صوبے دے دریائی نظام وچ سینٹ کروئکس، سینٹ جان، کینی بیکاسس، پیٹیٹ کوڈیاک، میرامچی، نپیسی گوئٹ تے ریسٹیگوچی دریا شامل نيں۔ شمالی برنزوک اُچے پہاڑی سلسلے دے درمیان موجود اے تے نشیبی علاقے مشرق تے وسط وچ موجود نيں۔ کلیڈونیا دی سطح مرتفع تے سینٹ کروئکس دی سطح مرتفع خلیج فنڈی تک پھیلی ہوئی اے ایتھے تن سو میٹر بلند سطح اے۔ صوبے دا شمال مغربی حصہ زیادہ کٹی پھٹی زمین سطح مرتفع اُتے مشتمل اے۔ ماؤنٹ کارلیٹن دی بلندی 820 میٹر اے۔ صوبے دا کل زمینی تے آبی رقبہ 72908 مربع کلومیٹر اے۔ اس دا ايسے فیصد توں زیادہ رقبہ جنگلات توں گھرا ہويا اے۔ بالائی سینٹ جان دی دریائی وادی وچ زرعی زمیناں وی موجود نيں۔ جنوب مشرق وچ وی کچھ فارم موجود نيں۔ انہاں دی اکثریت کینیبی کاسس تے پیٹیٹ کوڈیاک دریا دی وادیاں وچ اے۔ صوبے دے تن اہم شہری علاقے صوبے دی جنوبی تہائی وچ موجود نيں۔
تریخ
[سودھو]4000 ق م وچ ایتھے دے قدیم باشندے ادھر آ کے آباد ہوئے۔ انہاں وچوں ساک ویاک لوک نیو برنزوک دے آس پاس آ کے آباد ہوئے۔ ایہ لوک خود نوں میک ماک کہندے سن جو اپنی روحانی تے اجتماعی یکجہتی اُتے یقین رکھدے سن ۔ آگسٹن ماؤنڈ 2500 ق م وچ ایتھے بنایا گیا۔
فرانسیسی نو آبادیاتی دور
[سودھو]نیو برنزوک وچ پہلی مہم فرانسیسی مہم جو جیکوئس کارٹر نے 1534 وچ سر کيتی۔ دوسری فرانسیسی مہم 1604 وچ آئی جدوں پیئر ڈوگوا تے سیموئل ڈی چیمپلین نے سینٹ کروئکس آئی لینڈ اُتے اپنا سرمائی کیمپ لگایا۔ ایہ کیمپ نیو برنزوک تے مین دے درمیان لگایا گیا سی۔ اگلے سال ایہ آبادی خلیج فنڈی نوں عبور کر کے پورٹ رائل چلی گئی جو نووا سکوشیا دا حصہ اے۔ اگلے ڈیڑھ سو سال تک فرانسیسی آبادیاں تے جزوی نواب ایتھے آ کے بستے رہے۔ ایہ سب سینٹ جان دریا دے کنارے خلیج فنڈی دے اوپری سرے اُتے آباد ہوئے فیر ٹنٹرامر دی دلدل تے فیر آخر کار سینٹ پیئر اُتے آ کے رک گئے۔ ایہ پورا میری ٹائم تے مین دے کچھ حصے اس وقت فرانسیسی نو آبادی اکاڈیا کہلاندا سی۔
1713 دے اٹرچٹ دے معاہدے دی اک شق دے تحت نووا سکوشیا دا جزیرہ نما برطانیہ نوں دے دتا گیا۔ اکاڈیان آبادی ہن برطانوی عملداری وچ چلی گئی۔ بقیہ حصہ زیادہ تر غیر آباد تے غیر محفوظ سی۔ 1750 وچ بچی کھچی سرزمین دا تحفظ کرنے دے لئی فرانس نے دو قلعے بنائے جو نووا سکوشیا وچ سن ۔ اک ہور فرانسیسی چوکی الی روائل وچ بنائی گئی اُتے اس قلعے یا چوکی دا بنیادی مقصد تحفظ کینیڈا دی نو آبادی تک محفوظ راستہ مہیا کرنا سی نہ کہ اکاڈیا دا تحفظ۔
1756 توں 1763 تک جاری رہنے والی ست سالہ جنگ دے دوران برطانویاں نے تمام تر نیو برنزوک دا قبضہ سنبھال لیا۔ 1755 وچ اک قلعے اُتے لیفنٹنٹ کرنل رابرٹ مونکٹن دی سربراہی وچ قبضہ ہوئے گیا۔ آس پاس دے علاقےآں وچ موجود اکاڈین لوکاں دا جبری انخلاٗ ہويا۔ کچھ اکاڈین بچ گئے تے جوزف بروسارڈ دی سربراہی وچ انہاں نے برطانوی افواج دے خلاف گوریلا جنگ شروع کر دتی جو دو سال جاری رہی۔ آخرکار ایہ سارا دا سارا نیو برنزوک برطانوی قبضہ وچ چلا گیا۔
برطانوی نو آبادیاتی دور
[سودھو]ست سالہ جنگ دے بعد نیو برنزوک دا وڈا حصہ نووا سکوشیا دا حصہ بن گیا تے اسنوں سن بری کاؤنٹی دا ناں دتا گیا۔ نیو برنزوک دا موجودہ مقام بحر اوقیانوس دے ساحل توں دور سی جس دی وجہ نال جنگ دے بعد ایتھے کم لوکاں نے ہی آنا پسند کيتا۔
امریکی انقلابی جنگ دا نیو برنزوک اُتے کم ہی اثر ہويا۔ فورٹ کمبر لینڈ اُتے باغیاں دے حامیاں نے جوناتھن ایڈی دی زیر قیادت حملہ کيتا۔ اس علاقے وچ آبادی کم ہی رہی حتیٰ کہ برطانیہ نے امریکا وچ اپنے وفادارےآں نوں ادھر آ کے آباد ہونے اُتے قائل کيتا۔ انہاں مہاجرین دی پار ٹاؤن آمد دے بعد ضرورت محسوس ہوئی کہ صوبے نوں سیاسی طور اُتے منظم کيتا جائے۔ برطانوی نو آبادی دے منتظمین ہیلی فیکس وچ سن تے انہاں نے محسوس کيتا کہ کچھ علاقے بہت دور نيں تے انہاں نوں سنبھالنا آسان نئيں۔ اس لئی سر سیمس کارلٹن نے 16 اگست 1784 نوں نیو برنزوک دی نو آبادی تشکیل دی۔
اٹھارہويں تے انیہويں صدی وچ نووا سکوشیا توں کڈے گئے کئی اکاڈین نے دوبارہ اکاڈی وچ آباد ہونا شروع کر دتا۔ ایتھے اوہ لوک زیادہ تر شمالی تے مشرقی ساحلاں اُتے نیو برنزوک دی نويں کالونی وچ آباد ہوئے۔ ایتھے اوہ نسبتاً وکھ تھلگ ہوئے کر رہے۔
نیو برنزوک وچ دوسری ہجرت انیہويں صدی دے اوائل وچ سکاٹ لینڈ، مغربی انگلینڈ تے واٹر فورڈ، آئرلینڈ توں ہوئی۔ اکثر ایہ لوک پہلے نیو فاؤنڈ لینڈ تے فیر ادھر آئے۔ 1845 دے بعد آئر لینڈ وچ آلو دے قحط دے بعد توں اچانک ایتھے مہاجرین دی آمد شروع ہوئی۔ انہاں وچوں اکثرافراد چیتھم یا سینٹ جون وچ بس گئے۔
مین تے نیو برنزوک دے درمیان شمال مغربی سرحد پیرس دے معاہدے دے تحت 1783 وچ واضح نئيں کيتی گئی سی۔ اُتے ایہ معاہدہ انقلابی جنگ دے بعد ختم ہوئے گی اسی۔ 1830 دی دہائی دے اواخر وچ آبادی وچ وادھا ودھیا تے لکڑی دے حوالے توں بڑھدے ہوئے مطالباں دی وجہ توں اس علاقے وچ باقاعدہ سرحد دی ضرورت محسوس کيتی گئی۔ مین تے نیو برنزوک دے درمیان ہیجان پیدا ہويا تے دونے نے اپنی اپنی افواج نوں بلوا لیا۔ اروسٹوک دی جنگ وچ خون نئيں بہا تے ویبسٹر ایش برٹن دے معاہدے دے تحت 1842 وچ سرحداں دا تعین بخوبی سر انجام پا گیا۔
19واں صدی دے دوران جہاز سازی دی صنعت نیو برنزوک وچ میرامچی دریا تے خلیج فنڈی وچ عروج اُتے رہی۔ مارکو پولو جو اپنے دور دا تیز ترین بحری جہاز سی، بنایا گیا تے اسنوں سینٹ جان توں 1851 وچ سمندر وچ اتارا گیا۔ ایسی صنعتاں جنہاں دے لئی خام مال موجود سی، نیو برنزوک دی معیشت دا اہم حصہ بن گئياں۔ انہاں وچ لکڑی تے فارمنگ دی صنعتاں شامل نيں۔
بطور کینیڈین صوبہ
[سودھو]نیو برنزوک انہاں چار اولین صوبےآں وچوں اک اے جس نے یکم جولائی 1867 نوں کنفیڈریشن وچ شمولیت اختیار کيتی۔ چارلوٹی ٹاؤن کانفرنس جو 1864 وچ منعقد ہوئی، دے نتیجے وچ کنفیڈریشن دی راہ ہموار ہوئی۔ اگرچہ اس کانفرنس دا مقصد میری ٹائم یونین اُتے بحث کرنی سی۔ اُتے امریکی خانہ جنگی تے سرحد دے آس پاس آئرلینڈ دے علیحدگی پسنداں دی سرگرمیاں دی وجہ توں انہاں نوں کنفیڈریشن دی سوجھی۔ سب توں پہلے کینیڈا دے صوبے نے دلچسپی لئی۔ اس وقت کینیڈا دا صوبہ بالائی تے زیريں کینیڈا اُتے مشتمل سی۔ زیريں کینیڈا بعد وچ اونٹاریو تے کیوبیک بنے۔ اس نے میری ٹائم صوبےآں توں درخواست کيتی کہ میٹنگ دے ایجنڈے اُتے نظر ثانی کيتی جائے۔ میری ٹائم دے بہت سارے باشندےآں نوں کنفیڈریشن توں کوئی دلچسپی نئيں کہ انہاں نوں ڈر سی کہ وڈے قومی اتحاد وچ انہاں نوں اپنے مفادات توں ہتھ دھونا پئے گا۔ بہت سارے سیاست دان جنہاں نے الحاق دی حمایت کيتی سی، اگلے انتخابات وچ اپنی نشستاں ہار گئے۔ اُتے آہستہ آہستہ کنفیڈریشن دی حمایت ودھدتی گئی۔
کنفیڈریشن دے بعد کنفیڈریشن دے مخالفین دے خدشےآں درست ثابت ہوئے۔ نويں قومی پالیسیاں تے تجارتی رکاوٹاں اختیار کيتیاں گئیاں۔ اس طرح میری ٹائم صوبےآں تے نیو انگلینڈ دے درمیان تاریخی تجارتی تعلقات معطل ہوئے گئے۔ نیو برنزوک وچ ایہ صورت حال بدتر ہوئے گئی جدوں 1877 وچ سینٹ جان وچ عظیم آتشزدگی ہوئی تے فیر لکڑی والی جہاز رانی دی صنعت خسارے دا شکار ہونے لگی۔ ہنرمنداں نوں کینیڈا دے ہور علاقےآں امریکا وچ روزگار دی تلاش وچ نکلنا پيا۔ مینوفیکچرنگ دے شعبے وچ ترقی ہوئی تے بہت سارے ٹیکسٹائل ملیاں بنیاں تے جنگلات توں متعلقہ آرے دی ملیاں بند ہوگئياں تے انہاں دی جگہ درختاں دے گودے یعنی پلپ تے کاغذ دی فیکٹریاں نے لے لئی۔ مونکٹن علاقے وچ ریلوے دی وجہ توں معیشت وچ بہتری آئی۔ اُتے صوبے بھر وچ بے روزگاری اپنے عروج اُتے رہی۔ عظیم مندی توں اک ہور مصیبت کھڑی ہوئے گئی۔ دو اہم خاندان یعنی ارونگز تے مکینز اس صورت حال وچ ابھرے تے انہاں نے ترقی پسندی اختیار کيتی۔ انہاں نے صوبے دی معیشت نوں سنبھالیا خصوصاً جنگلات، فوڈ پروسیسنگ تے توانائی دے شعبےآں وچ بہت کم کيتا۔
اکاڈین لوک نیو برنزوک دے شمال وچ جغرافیائی تے لسانی اعتبار توں تنہا رہ گئے سن ۔ حکومتی خدمات زیادہ ر فرانسیسی دی بجائے انگریزی وچ سن۔ بنیادی ڈھانچہ انگریزی بولنے والے علاقےآں دی نسبت پسماندہ سی۔ اُتے 1960 وچ لوئس روبی چاڈ دے پریمئر بننے دے بعد کافی فرق پيا جنہاں نے سب دے لئی یکساں مواقع فراہم کرنے دی پالیسی بنائی۔ اس وچ تعلیم، دور دراز سڑکاں دی مرمت تے دیکھ بھال تے صحت دے شعبےآں نوں صوبائی حکومت کیتی ذمہ داری بنا دتا۔ انہاں نے ایہ وی یقینی بنایا کہ صوبے دے تمام حصے انہاں شعبےآں توں یکساں طور اُتے مستفید ہون۔ کاؤنٹی کونسلاں نوں ختم کر دتا گیا تے دیہاندی علاقے براہ راست صوبائی انتظام وچ آ گئے۔ 1969 دے سرکاری زباناں دے ایکٹ دے تحت فرانسیسی زبان نوں سرکاری بولی دا درجہ دے دتا گیا۔ آبادی
نسلاں
[سودھو]نیو برنزوک دی قدیم نسلاں وچ میکماک تے وولاستوکیاک شامل نيں۔ اولین یورپین آباد کار جو اکاڈین سن اج عظیم انخلا دی نشانی نيں۔ اس عظیم انخلا دے دوران کئی ہزار فرانسیسی باشندےآں نوں شمالی امریکا، برطانیہ تے فرانس دھکیل دتا گیا۔ اس دی وجہ ایہ سی کہ انہاں نے فرانسیسی تے انڈین جنگ دے دوران کنگ جارج سوم دی حمایت دا حلف اٹھانے توں انہاں دار کيتا سی۔ امریکی اکاڈین جو لوئیزیانا بھیجے گئے سن، کاجون کہلاندے نيں۔
انگریز کینیڈین آبادی دی اکثریت جو نیو برنزوک وچ آباد نيں، امریکی انقلاب دے دوران ادھر منتقل ہونے والے وفادارےآں دی اولاد نيں۔ اس گل نوں صوبے دے موٹو وچ ایداں دے دسیا گیا اے Spem reduxit یعنی امید بحال ہوئے گئی۔ ایتھے آئرش نسل نال تعلق رکھنے والے افراد دی وڈی تعداد وی موجود اے جو سینٹ جان تے میرامچی وادی وچ رہندے نيں۔ سکاٹش النسل لوک صوبے بھر وچ بکھرے ہوئے نيں۔ انہاں دی زیادہ تر تعداد میرامچی تے کیمپ بلٹن وچ رہندی اے۔
2001 دی مردم شماری وچ ظاہر ہونے والی اہم قوماں ایہ نيں:
- فرانسیسی 193470
- انگریز 165235
- آئرش 135835
- سکاٹش 127635
- جرمن 27490
- اکاڈین 26220
- نارتھ امریکن انڈین 23815
- ولندیزی 13355
- ویلش افراد 7620
پر 242220 افراد نے خود نوں محض کینیڈین ظاہر کيتا جدوں کہ 173585 افراد نے خود نوں درجہ بالا دے علاوہ کسی تے قوم توں ظاہر کيتا۔ کل 415810 افراد نے خود نوں کینیڈین ظاہر کيتا۔ یاد رہے کہ ہر فرد نوں اجازت سی کہ اوہ خود اک یا اک توں زیادہ قومیت توں ظاہر کرے۔
زباناں
[سودھو]2006 دی مردم شماری وچ کل آبادی 729997 افراد سی۔ انہاں وچوں 714490 نے خود نوں یک لسانی ظاہر کيتا۔ اس دے مطابق انگریزی بولنے والے افراد دی تعداد 463190، فرانسیسی 232975، میکماک 2515، چینی 2160، جرمن 1935، ولندیزی 1290، ہسپانوی 1040، عربی 970، کورین 630، اطالوی 590، مالیسٹی 490 تے فارسی بولنے والے 460 افراد سن ۔ اس دے علاوہ 560 افراد نے انگریزی تے اک غیر سرکاری بولی نوں مادری قرار دتا۔ 120 نے فرانسیسی تے اک غیر سرکاری بولی نوں چنا۔ 4450 نے انگریزی تے فرانسیسی نوں چنا جدوں کہ 30 نے انگریزی، فرانسیسی تے اک غیر سرکاری بولی چنی۔ 10300 افراد نے یا تاں سوال دا جواب نئيں دتا یا فیر کسی دوسری بولی نوں چنا جو سوالنامے وچ شامل نئيں سی۔
مذہب
[سودھو]2001 دے سروے دے مطابق رومن کیتھولک افراد دی تعداد 385985 سی۔ بیپٹسٹ افراد دی تعداد 80490 سی تے یونائیٹڈ چرچ آف کینیڈا دے پیروکار 69235 سن ۔
معیشت
[سودھو]نیو برنزوک دے شہری علاقے جدید طرز دے نيں۔ اس دی معیشت وچ خدمات دا شعبہ اہم اے۔ ایتھے صحت، تعلیم، کاروبار، سرمایہ کاری تے انشورنس دے شعبے اہم نيں۔ ایہ تمام شعبے تِناں حصےآں وچ یکساں طور اُتے منقسم نيں۔ ہور براں بھاری صنعتاں تے بندرگاہ دی سہولیات سینٹ جان وچ موجود نيں۔ فریڈریکٹن اُتے حکومتی خدمات، یونیورسٹیاں تے فوجی خدمات دا غلبہ اے۔ مونکٹن نوں بطور تجارتی، کاروباری، ذرائع آوا جائی تے تقسیم کاری دے مرکز دے طور اُتے ترقی دتی گئی اے۔ ریل تے ہوائی سفر دی سہولیات وی موجود نيں۔ دیہاندی معشیت وچ جنگلات، کان کنی تے فارمنگ تے ماہی گیری شامل نيں۔
جنگلات دا شعبہ صوبے بھر وچ عموماً تے گنجان جنگلات والے علاقےآں وچ بالخصوص سب توں زیادہ اہمیت رکھدا اے۔ چھوٹے قصبےآں وچ آرے ملیاں موجود نيں تے وڈی پلپ تے کاغذ دی ملیاں وی موجود نيں جو سینٹ جان، میرامچی، نکاویک تے ایڈمنڈسٹن وچ نيں۔
بھاری دھاتاں مثلاً سیسہ تے جست شمال وچ باتھرسٹ توں نکلدی نيں۔ دنیا بھر وچ پوٹاش دی وڈی کاناں وچوں اک سسکس وچ اے۔ پوٹاش دی دوسری کان جو ارب ڈالر توں زیادہ لاگت رکھدی اے، سسکس دے علاقے وچ تیار ہوئے رہی اے۔ ايسے علاقے وچ قدرتی گیس وی موجود اے۔
سینٹ جان دریا دی بالائی وادی وچ فارمنگ بکثرت ہُندی اے جتھے آلو دی بیش قیمت فصل تیار ہُندی اے۔ متفرق تے ڈیری فارم وی ہر جگہ موجود نيں لیکن جنوب مشرق وچ کیبیکاسس تے پیٹیٹ کوڈیاک دریائی وادی وچ انہاں دی کثرت اے۔
بیش قیمت ماہی گیری وچ لابسٹر، سیپ تے کنگ کیکڑا شامل نيں۔ اٹلانٹک سالمن نوں پاسامکوڈی دی خلیج دے علاقے وچ پالیا جاندا اے جو اہم مقامی صنعت دا درجہ رکھدی اے۔ صوبے وچ روزگار فراہم کرنے والے وڈے ادارےآں وچ ارونگ گروپ آف کمپہور، کئی بین الاقوامی کمپنیاں، نیو برنزوک دی حکومت تے میکین گروپ آف کمپہور شامل نيں۔
سیاحت
[سودھو]صوبے وچ سیاحاں دی دلچسپی دی حامل جگہاں وچ نیو برنزوک دا عجائب گھر، کوچی بوگواک نیشنل پارک، ماکٹاک صوبائی پارک، بیور بروک آرٹ گیلری، کنگز لینڈنگ ہسٹاریکل سیٹلمنٹ، ولیج ہسٹاریق اکاڈین، لیس جارڈن ڈی لا رپبلک، پارلی بیچ، ہوپ ول راکس، لا ڈون ڈی بوکٹوچی، سینٹ جان ریورسنگ فالز، میگنیٹک ہل زو، کرسٹل پلیس، میجک ماؤنٹین واٹر پارک، کیپ جوریمائین نیشنل وائلڈ لائف پریزرو، شوگر لوف صوبائی پارک، سیکولی واٹر فاؤل پارک، فنڈی نیشنل پارک تے 41 کلومیٹر اُتے محیط فنڈی ہائیکنگ ٹریل اہم نيں۔ سینٹ اینڈریوز وچ وہیل نوں دیکھنا، 40 دی دہائی دی بنی ہوئی کیبن کروزر توں وی سیاح بہت لطف اندوز ہُندے نيں۔
حکومت تے پالیسیاں
[سودھو]نیو برنزوک یک ایوانی مقننہ رکھدی اے جس دے 55 اراکین ہُندے نيں۔ ہر پنج سال بعد انتخابات ہُندے نيں اُتے لیفٹیننٹ گورنر کسی وی وقت انتخابات نوں منعقد کرا سکدا اے۔ اُتے اس دے لئی اسنوں پریمئر توں مشورہ کرنا ہُندا اے۔ پریمئر ایوان وچ اکثریتی پارٹی دا رہنما ہُندا اے۔
نیو برنزوک وچ دو اہم سیاسی جماعتاں نيں۔ انہاں دے ناں لبرل پارٹی تے پروگریسیو کنزرویٹیو پارٹی نيں۔ 1980 دے اوائل توں 10 فیصد ووٹ لینے والی نیو ڈیمو کریٹک پارٹی دے اس وقت چند ارکان پارلیمان وچ موجود نيں۔ وقتاً فوقتاً کئی جماعتاں دے اراکین منتخب ہُندے نيں اُتے انہاں دی موجودگی دی وجہ عوام دی ہور پارٹیاں توں ناراضی ہُندی اے۔
ہور صوبےآں دے برعکس نیو برنزوک دی سیاست دا اپنا ہی مزاج اے۔ وڈے شہری علاقےآں دی غیر موجودگی توں مراد ایہ اے کہ حکومت نوں پورے صوبے دے تمام مسائل اُتے یکساں توجہ دینی ہُندی اے۔ ہور براں فرانسیسی بولنے والے افراد دی وڈی تعداد دی وجہ توں رائے شماری اہم درجہ رکھدی اے چاہے حکومت دے پاس مطلوبہ اکثریت کیوں نہ ہوئے۔ اس لئی نیو برنزوک دی سیاست دے خد و خال وفاقی سطح توں ملدے جلدے نيں۔
1960 توں لے کے ہن تک صوبے وچ کئی بار ایداں دے نوجوان لیڈر چنے گئے نيں جو دو زباناں بول سکدے سن ۔ اس وجہ توں صوبے دے پریمئر وفاقی سطح اُتے زیادہ اہمیت اختیار کر جاندے نيں۔ سابقہ پریمئر برنارڈ لارڈ نوں کنزرویٹو پارٹی آف کینیڈا دا ممکنہ رہنما منیا جا رہیا اے۔ فرینک میک کنا نوں وزیر اعظم پال مارٹن دا جانشین سمجھیا جا رہیا اے۔ رچرڈ ہاٹ فیلڈ نے کینیڈا دے آئین وچ برطانیہ توں مکمل آزادی دی ترمیم وچ اہم کردار ادا کيتا سی۔ لوئیس روبی چاڈ وسیع پیمانے اُتے ہونے والی سماجی اصلاحات دے بانی سمجھے جاندے نيں۔
18 ستمبر 2006 نوں لبرل پارٹی نے 55 وچوں 29 سیٹاں جیتاں تے 38 سالہ شان گراسانوں نیو برنزوک دا نواں پریمئر چن لیا۔
میونسپلٹیز
[سودھو]صوبے دا سب توں وڈا شہری مرکز میٹرو پولیٹن مونکٹن اے جس دی کل آبادی 126424 افراد اے۔ سینٹ جان سب توں وڈا شہر اے تے اسنوں میٹرو پولیٹن دا درجہ ملیا ہويا اے۔ اس دی آبادی 122389 اے۔ عظیم تر فریڈریکٹن دی مخلوط آبادی دی تعداد 85000 اے۔
مونکٹن صوبے دا سب توں زیادہ تیز رفتار ترقی کرنے والا میٹرو پولیٹن اے تے کینیڈا دے دس تیز ترین ترقی کرنے والے شہراں وچوں اک اے۔ اس دی معیشت دا وڈا حصہ ذرائع آوا جائی، تقسیم، انفارمیشن ٹیکنالوجی، تجارتی تے کاروباری شعبےآں اُتے مشتمل اے۔ مونکٹن وچ فرانسیسی النسل اکاڈین لوکاں دی قابل ذکر تعداد موجود اے جو کل آبادی دا 35 فیصد نيں۔ اسنوں 2002 وچ ملک دا پہلا بائی لنگوئل شہر قرار دتا گیا۔
سینٹ جان کینیڈا دی مصروف ترین بندرگاہاں وچوں اک اے۔ سینٹ جان شمالی ساحل اُتے توانائی دا وی مرکز اے۔ ایتھے کینیڈا دی سب توں وڈی ریفائنری موجود اے۔ اک ایل پی جی ٹرمینل وی شہر وچ بنا رہے نيں تے ایتھے تیل تے ایٹمی توانائی دے بجلی گھر وی شہر دے اندر یا آس پاس موجود نيں۔ کاروباری، تجارتی تے رہائشی مراکز دی تعمیر نو ہوئے رہی اے۔ فریڈریکٹن جو صوبے دا دار الخلافہ اے، بی ور بروک آرٹ گیلری، یونیورسٹی آف نیو برنزوک تے سینٹ سیمس یونیورسٹی رکھدا اے۔ کینیڈا دا سب توں وڈا فوجی مرکز اورموکٹو وچ اے جو فریڈریکٹن دا حصہ اے۔ فریڈریکٹن دی معیشت حکومتی، فوجی تے یونیورسٹیاں دے شعبےآں توں وابستہ اے۔
تعلیم
[سودھو]نیو برنزوک دا انگریزی تے فرانسیسی عوامی سکولاں دا مضبوط نظام اے جو کنڈرگارٹن توں لے کے بارہويں جماعت تک تعلیم دیندے نيں۔ اس دے علاوہ بہت سارے مذہبی تے غیر مذہبی سکول پرائیوٹ سکول وی صوبے وچ موجود نيں۔
دی نیو برنزوک کمیونٹی کالج سسٹم پورے صوبے وچ کیمپس کھولے ہوئے اے۔ ایہ سکول دونے زباناں وچ وکھ وکھ کیمپس مہیا کردا اے۔ اُتے دونے زباناں وچ وکھ وکھ تخصیص دے لئی مضامین مہیا نيں۔ اس دے علاوہ صوبے بھر وچ بے شمار پرائیوٹ کالج وی موجود نيں جو مخصوص مضامین وچ تربیت مہیا کردے نيں۔ مثلاً مونکٹن فلائٹ کالج جو کینیڈا دی بہترین پائلٹ ٹریننگ اکیڈمیاں وچوں اک اے۔
ایتھے عوامی رقوم توں چلنے والی چار غیر مذہبی یونیورسٹیاں تے ڈگری دینے والے چار پرائیوٹ مذہبی ادارے وی کم کردے نيں۔ صوبے دی دو جامع یونیورسٹیاں یونیورسٹی آف نیو برنزوک تے یونیورسٹی ڈی مونکٹن نيں۔ ماؤنٹ الیسن یونیورسٹی نوں کینیڈا دی بہترین لبرل آرٹ یورنیورسٹیاں وچوں اک سمجھیا جاندا اے۔ اس یونیورسٹی توں ہن تک 47 رہوڈ سکالر مکمل ہوئے چکے نيں جو برطانوی دولت مشترکہ دا اک ریکارڈ اے۔
عوامی رقوم توں چلنے والی یونیورسٹیاں یونیورسٹی آف نیو برنزوک۔ انگریزی تے یونیورسٹی ڈی مونکٹن، فرانسیسی بولی وچ تعلیم دیندی نيں
عوامی رقوم توں چلنے والی عام یونیورسٹیاں سینٹ سیمس یونیورسٹی، انگریزی تے ماؤنٹ ایلیسن یونیورسٹی، فرانسیسی بولی وچ تعلیم دیندی نيں
پرائیوٹ ڈگری دینے والے مذہبی ادارے سینٹ سٹیفنز یونیورسٹی، انگریزی، بیتھنی بائبل کالج، انگریزی تے نیو برنزوک بائبل انسٹی ٹیوٹ، انگریزی وچ تعلیم دیندا اے۔
سبھیاچار
[سودھو]نیو برنزوک دی ابتدائی سبھیاچار اُتے مقامی رنگ غالب سی جو ایتھے پہلے توں موجود اقوام نے اپنائی ہوئی سی۔ ایہ لوک دریاواں دے کنارےآں تے سمندر دے ساحل اُتے آباد سن ۔ 17واں صدی وچ فرانسیسی تے 18واں صدی وچ انگریز آئے۔
جداں کہ آرتھر ڈائل نے 1976 وچ اپنے پیپر وچ لکھیا، یورپ توں آنے والی دونے اقوام دی سبھیاچار وچ اک باریک سا خط حد فاصل دا کم دیندا اے جو مونکٹن دی مشرقی سرحد توں شروع ہوئے کے سیدھا صوبے دے شمال مغرب تک چلا جاندا اے۔ فرانسیسی نیو برنزوک یعنی اکاڈیا شمال مغرب وچ آباد اے۔ انگریز نیو برنزوک جنوب مشرق وچ موجود اے۔ ڈائل نے ایہ بیان جناب لوئیس جے روبی چاڈ دی اصلاحات دے فوراً بعد دتا سی۔
انیہويں صدی وچ نیو برنزوک اُتے فرانس، انگلستان، اسکاٹ لینڈ تے آئر لینڈ توں رشتاں دی بناٗ اُتے اثر پيا۔ ايسے طرح نیو انگلینڈ توں قرب تے فیر بعد وچ چالیس ہزار وفادارےآں دی آمد توں وی بہت فرق پيا۔
مقامی طور اُتے جنگلات تے سمندر توں متعلقہ معاشرے جنم لینے لگے۔ لمبر کیمپ تے سمندر دے حوالے توں شاعری ہوئی۔ اکاڈین تے آئرش النسل لوک ناچ دے مقابلے کرنے لگے۔ قدیم باشندےآں دی کہانی سنانے دی روایت وی انہاں وچ جڑ پھڑ گئی۔ ايسے طرح خوشی دا ہر موقع شاعری توں سجنے لگیا چاہے شاعری دے نال موسیقی ہوئے یا نئيں۔ ايسے طرح موسیقی یا اچھے شاعر دا کلام زباناں دے فرق توں بالاتر ہوئے کے صوبے وچ اپنی جگہ بنا لیندا۔
دوسری ثقافتی اظہار وچ خاندانی اجتماع تے چرچ دیاں ملاقاتاں شامل سن۔ فرانسیسی تے انگریز ثقافتاں نے بہت سارے اثرات قبول کیتے جنہاں وچ یورپی تے امریکی اثرات غالب سن ۔ شاعراں نے صوبے دے فنون لطیفہ وچ اپنا حصہ ڈالیا۔ کزن بلس کارمین تے سر چارلس جی ڈی رابرٹس نے تے فیر بعد وچ صوبے دے ہور لکھاریاں نے وی ایتھے دی سرزمین نوں سراہا۔
میڈیا
[سودھو]نیو برنزوک وچ چار روزنامے نيں جنہاں وچوں تن انگریزی دے نيں۔ انہاں وچوں سب توں وڈی تعداد وچ ٹائمز اینڈ ٹرانسکرپٹ 40000 روزانہ دی تعداد وچ چھپدا اے۔ اس دے علاوہ کئی ہفتہ وار تے ماہوار رسالے تے اخبارات چھپدے نيں جو مقامی سطح اُتے مقبول ہُندے نيں۔
تِناں انگریزی روزنامے تے ہفتہ واراں دی اکثریت برنزوک نیوز اُتے بھروسا کردی اے جو اک پرائیوٹ شخص جے دے ارونگ دی ملکیت اے۔
کینیڈا دے نشریاتی ادارے دے ایتھے کئی دفاتر نيں جوپر اہم انگریزی ٹی وی تے ریڈیو دے سٹیشن فریڈریکٹن وچ ہی نيں۔ سی بی سی دی فرانسیسی سروس مونکٹن توں نشر ہُندی اے۔
نیو برنزوک دے تِناں وڈے شہراں وچ بہت سارے نجی ریڈیو سٹیشن کم کردے نيں۔ ہر شہر وچ درجن بھر یا اس توں وی زیادہ سٹیشن چلدے نيں۔ اکثر چھوٹے شہراں تے قصبےآں وچ وی اک یا دو سٹیشن ہُندے نيں۔
کینیڈا دے صوبے