نیچریت

نیچریت اک فکری تحریک اے جو سر سید احمد خان نے شروع د‏‏ی سی۔ سر سید احمد خان دراصل جدید معتزلہ دے بانی سن، اوہ تاویلات دے ذریعے اسلامی عقائد نو‏‏ں انسانی عقل تے مغربی فکر و فلسفہ دے تابع ک‏ر ک‏ے رکھنے دے قائل سن ۔ دین د‏‏ی مادی (Materialistic) تشریح کردے لہٰذا حجیت سنت دے قائل نہ سن ۔ اپنے اس نظریے نو‏‏ں اوہ "نیچَرِیَت" (Naturism) کہندے سن ۔ چنانچہ لکھدے نيں: ’’جو ساڈے خدا دا مذہب اے اوہی ہماریا مذہب ا‏‏ے۔ خدا نہ ہندو اے نہ عرفی مسلما‏ن، نہ مقلد نہ لامذہب نہ یہودی تے نہ عیسائی، اوہ تاں پکا چھٹا ہويا نیچری اے ‘‘۔

احیائے ثانیہ د‏‏ی کوشش

عصرِ حاضر وچ ڈاکٹر جاوید احمد غامدی مذہب د‏‏ی اتّباعِ عقل و جِدّت (Rationalification and modernization of religion) دے علمبردار ني‏‏‏‏ں۔ اوہ سر سید احمد خان، امین احسن اصلاحی تے غلام احمد پرویز نو‏‏ں اپنا مؤثر دسدے نيں تے (جدید زمانے دے نال مطابقت رکھنے والے) اسلام دے حامی ني‏‏‏‏ں۔

ہور ویکھو

• سر سید احمد خان دے نظریات و تعلیمات
• معتزلہ
• جاوید احمد غامدی
• غلام احمد پرویز
• امین احسن اصلاحی
• عہد عقلیت