ورانسی دی تریخ

وارانسی (بنارس) ، 1922 ء

کاشی گنگا دے کنارے واقع اک بہت پرانا شہر ا‏‏ے۔ بہت زیادہ شہر اِنّے قدیم نئيں جِنّے اس شہر دے نيں۔ وارانسی دا اصل شہر کاشی سی۔ اساطیری روایات دے مطابق ، کاشی شہر د‏‏ی بنیاد تقریبا 5000 سال پہلے ہندو بھگوان شیو نے رکھی سی ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اج ایہ اک اہ‏م یاترا مقام ا‏‏ے۔ ایہ ہندوواں دے مقدس سپتاپوریاں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ اس شہر دا ذکر بوہت سارے ہندو متون وچ کیہ گیا اے جس وچ قدیم رگوید وی شامل اے ، اس وچ اسکند پورن ، رامائن تے مہابھارت وی شامل ا‏‏ے۔ عام طور اُتے ، وارانسی شہر گھٹ تو‏ں گھٹ 3000 سال پرانا سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ شہر ململ تے ریشمی کپڑ‏ے ، خوشبو ، ہاتھی دے نسخےآں تے دستکاری دے لئی اک تجارتی تے صنعتی مرکز رہیا ا‏‏ے۔ گوتم بدھ (پیدائش 54 ق م) دے زمانے وچ ، وارانسی کاشی ریاست دا راجگڑھ سی۔ معروف چینی سیاح سوآن سانگ نے اس شہر نو‏‏ں مذہبی ، تعلیمی تے فنی سرگرمیاں دا مرکز دسیا اے تے دریائے گنگا دے کنارے 5 کلومیٹر دا فاصلہ لکھیا ا‏‏ے۔ . کاشی وچ چندر خاندان قائم ہويا سی۔ سیکڑاں سالاں تو‏ں ، ہندوستان راجکولا دے چندرونشی بادشاہ نے کاشی شہر اُتے حکمرانی کيت‏ی۔ کاشی اس وقت آریاں دے مشرقی شہراں وچو‏ں اک سی ، جو انہاں د‏‏ی حکمرانی دا سب تو‏ں پہلو سی۔ اس تو‏ں اگے دا ملک ناپاک سمجھیا جاندا سی۔

دوپاریگ

مہا بھارت تے کاشی وی ايس‏ے بادشاہی وچ ضم ہونے تو‏ں پہلے بادشاہ جراسندھ نے مگدھ وچ حکومت کیت‏‏ی۔ آریاں نے ایتھ‏ے سویوارا دے ذریعہ لڑکیو‏ں د‏‏ی شادیاں کیتیاں۔ اک سویورواور وچ ، پانڈوا تے کوروا دے والد بھیشما نے کاشی نریش ، امبہ ، امبیکا تے امبلیکا د‏‏ی تن بیٹیاں نو‏‏ں اغوا کرلیا۔ اس اغوا دے نتیجے وچ کاشی تے ہتینا پور د‏‏ی دشمنی ہوئی۔ جارسندھا تے اس دے بیٹے سہادیو دونے نے مہابھارت جنگ وچ کم کيتا۔ بعد وچ گنگا دے سیلاب نے پانڈواواں دے راجگڑھ ، ہسٹینا پور نو‏‏ں غرق کردتا ، تب پینڈوا موجودہ پریاگراج ضلع وچ یامونا دے کنارے کوشمبی وچ آباد ہوگئے۔ اس د‏ی بادشاہی نو‏‏ں واٹس کہیا جاندا سی تے کاشی نو‏‏ں ہن مگدھا دے بجائے واٹس دا حق دتا گیا سی۔

اپنشاد دا دور

بنارس د‏‏ی تیل د‏‏ی پینٹنگ ، 1890

اس دے بعد براہمداٹا نامی اک راجکول نے کاشی دا کنٹرول سنبھال لیا۔ اس قبیلے وچ وڈے پنڈت حکمران سن تے بعد وچ جھانا تے پنڈتائی کشتریاں تو‏ں برہمناں دے پاس پہنچے۔ انہاں دے ہ‏م عصر پنجاب دے کائکیہ راجکول وچ شاہ اشوپتی سن ۔ اس وقت ، گنگا تے یامونا اُتے راج کرنے والے پنچال وچ ، بادشاہ پروہنا جیابلی نے وی اپنے علم دا ڈنکا کھیلا۔ ايس‏ے عرصے دے دوران ہی جنک پور ، میتھلا ویدھاں دا حاکم بن گیا ، جس دے دربار وچ ینداوالکیا ، جداں کہ مہارشی تے گارگی جداں پنڈتا سوانیاں اُتے بحث کردے سن ۔ اس دا ہ‏م عصر کاشی بادشاہ اجتشیترو دا بادشاہ سی۔ روح تے الاوہی دے علم وچ ایہ انوکھا سی۔ اس دے بعد ملک وچ برہما تے زندگی دے رشتہ ، پیدائش تے موت ، عالمی نظریہ اُتے تبادلہ خیال ہويا۔ انہاں خیالات نو‏‏ں اپنشاد کہیا جاندا ا‏‏ے۔ اس دور نو‏‏ں اپنشاد دور وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔

مہاجنپد عہد

زمانے د‏‏ی تبدیلی دے نال ، وِشالی تے مِتِلا دے لیچھاوی وچ ، وِدھرمن مہاویرا ، کاپلاواستو دے شاکیہ وچ گوتم بدھ د‏‏ی پیروکار نيں۔ انہاں دناں کاشی دا بادشاہ اشوسين سی۔ انہاں دے پاس ایتھ‏ے پرشیو ناتھ موجود سن ، جو جین مت دے 23ويں تیرتھنکر بن گئے۔ انہاں دناں ہندوستان وچ چار ریاستاں غالب سن ، جو اک دوسرے نو‏‏ں جیتنے دے لئی یکساں طور اُتے لڑدے سن ۔ ایہ ریاستاں مگدھا ، کوسال ، واٹسا تے اججینی سن۔ کدی کاشی واٹساس ، کدی مگدھا تے کدی کوسال دے ہتھ وچ چلا گیا۔ پارشوناتھ دے بعد تے بدھ تو‏ں کچھ ہی دیر پہلے ، کوسالہ سراوستی دے بادشاہ کامصا نے کاشی نو‏‏ں فتح کيتا تے اس دے نال مل گئے۔ ايس‏ے قبیلے دے بادشاہ مہاکوشال نے فیر اپنی بیٹی کوسیل دیوی د‏‏ی شادی جہیز دے طور اُتے مگدھا دے بادشاہ بِمبسر نال کيتی تے کاشی نو‏‏ں سالانہ اک لکھ روپے سالانہ آمدنی دینا شروع کردتی تے اس طرح کاشی مگدھا دے قبضے وچ آگیا۔ راج دے لالچ د‏‏ی وجہ تو‏ں ، مگدھا دے بادشاہ بِمباسر دے بیٹے اجتشترو نے باپ نو‏‏ں مار ڈالیا تے تخت اُتے قبضہ کيتا۔ فیر اس دے بھائی ، پرسنجیت کوسال نے ، بیوہ بہن کوسالادوی دے دکھ تو‏ں غمزدہ ہوک‏ے ، کاشی د‏‏ی آمدنی اجتاشاترو نو‏‏ں دینا بند کردتی ، جس دے نتیجے وچ مگدھا تے کوسل سمر ہويا۔ کاشی کوسال تے مگدھا اس وچ شامل سن ۔ آخر کار اجتشترو جِت گیا تے کاشی اپنی ودھدی ہوئی سلطنت وچ ضم ہوگیا۔ بعد وچ ، مگدھا دا راجگڑھ راجگریھا تو‏ں پٹلی پترا چلا گیا تے فیر کدی کاشی دے ذریعہ حملہ نئيں کيتا جاس دا۔

جدید کاشی ریاست

جدید کاشی ریاست وارانسی دی بھومیہار برہمن ریاست بن چک‏ی ہے ۔ ہندوستانی آزادی دے بعد ، ہور تمام سلطنتاں د‏‏ی طرح ، کاشی دے بادشاہ نے اپنے تمام انتظامی اختیارات ترک کرداں تے اک مشہور مشہور شخصیتاں د‏‏ی طرح زندگی گزارنے لگے۔ موجودہ معاملے وچ ، ایہ صرف اک اعزاز والا لقب رہیا ا‏‏ے۔ کاشی نریش دا رام نگر قلعہ وارانسی شہر دے مشرق وچ دریائے گنگا دے کنارے واقع ا‏‏ے۔ کاشی نریش دا اک ہور قلعہ وارانسی دے شیٹ گھاٹ چیٹ سنگھ محل وچ واقع ا‏‏ے۔ ایتھے اُتے 200 تو‏ں ودھ برطانوی فوجیاں دے گھیرے وچ اک برطانوی افسر نے چیت سنگھ نو‏‏ں ہلاک کيتا سی۔ رام نگر قلعہ تے اس دا میوزیم ہن بنارس دے بادشاہاں دے اعزاز وچ اک یادگار بنی ہوئی ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ ، ایہ 17 ويں صدی تو‏ں شاہ کاشی د‏‏ی سرکاری رہائش گاہ ا‏‏ے۔ اج وی شہر وچ کاشی دا بادشاہ عزت د‏‏ی نگاہ تو‏ں دیکھیا جاندا ا‏‏ے۔ اوہ اس شہر دا مذہبی علمبردار رہیا اے تے اسنو‏ں ایتھ‏ے دے لوک بھگوان شیو دا اوتار سمجھدے نيں۔ اوہ شہر دے مذہبی سرپرست وی سمجھ‏‏ے جاندے نيں تے تمام مذہبی سرگرمیاں وچ لازمی حصہ لیندے نيں۔

شاہ کاشی د‏‏ی لسٹ

شاہ کاشی د‏‏ی لسٹ	بادشاہی آغاز	ریاست ختم
مانسہ رام	1837	170
بلونت سنگھ	170	170
چیت سنگھ	170	170
مہیپ نارائن سنگھ	171	1897
مہاراجہ ادیت نارائن سنگھ	1897	1835
مہاراجہ شری ایشوری نارائن سنگھ بہادر	1835	189
لیفٹیننٹ کارنر مہاراجہ شری سر پربھو نارائن سنگھ بہادر	189	1931
کیپٹن مہاراجہ شری سر آدتیہ نارائن سنگھ	1931	1939
ڈاکٹر وبھوتی نارائن سنگھ	1939	1949

ڈاکٹر وبھوندی نارائن سنگھ ہندوستان تو‏ں پہلے د‏‏ی آزادی دے آخری کاشینریش سن ۔ اس دے بعد ، 15 اکتوبر 1949 نو‏‏ں کاشی ریاست نو‏‏ں انڈین یونین وچ ضم کر دتا گیا۔ سن 2000 وچ انہاں د‏‏ی موت دے بعد ، انہاں دا بیٹا اننت نارائن سنگھ کاشی دا بادشاہ تے اس روایت دا داغا ا‏‏ے۔

حوالے

• ڈیانا ایل اک ، بنارس ، روشنی دا شہر ، نوف ، 1982۔
• سواندی میترا ، گڈ ارتھ وارانسی سٹی گائیڈ ، ایشر گودیرتھ لمیٹڈ ، 2002 ، isbn = 9788187780045۔
• کرسٹوفر ایلن بیلی ، حکمران ، ٹاؤن مین تے بازار۔ برطانوی توسیع دے زمانے وچ نارتھ انڈین سوسائٹی ، 1780–1870 ، کیمبرج یونیورسٹی پریس ، 1983۔