Jump to content

ویاس

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
(وید ویاس توں مڑجوڑ)
ویاس
(سنسکرت وچ: व्यास ویکی ڈیٹا اُتے (P1559) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
 

تاریخ پیدائش

تاریخ وفات

شہریت کورُو   ویکی ڈیٹا اُتے (P27) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
اولاد پانڈو ،  دھریتراشتر   ویکی ڈیٹا اُتے (P40) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
عملی زندگی
پیشہ شاعر ،  فلسفی   ویکی ڈیٹا اُتے (P106) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پیشہ ورانہ زبان سنسکرت   ویکی ڈیٹا اُتے (P1412) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
کارہائے نمایاں مہا بھارت ،  گیتا   ویکی ڈیٹا اُتے (P800) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
ربط=انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس IMDB اُتے صفحات  ویکی ڈیٹا اُتے (P345) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
ویاس (سنسکرت: व्यास؛ لفظی معنی مؤلف) ہندو روایات وچ اک مرکزی تے قابل احترام ہستی نیں۔ انہاں بعض اوقات وید ویاس (वेदव्यास یعنی اوہ شخص جس نے ویداں دی زمرہ بندی کیتی) جاں کرشن دویپاین (انہاں دی سانولی رنگت تے مقام پیدائش دے باعث) وی کہیا جاندا اے۔ عام طور اُتے انہاں مہا بھارت دا مصنف وی تصور کیتا جاندا اے، نال ای نال انہاں دا اک کردار وی تے ویداں تے پُراناں نوں تحریر کرنے والا وی۔ ویاس نوں سات چِرَن جیوِنوں (طویل عمر پانے والیاں، لافانی ہستیاں) وچوں وی اک تصور کیتا جاندا اے، جو ہندو عقائد دے مطابق حالے وی زندہ نیں۔

وشنو پران دے مطابق، "وید ویاس" دا لقب ویداں دے انہاں مؤلفین نوں دتا گیا اے جو وشنو دے اوتار نیں؛ تاحال اس لقب دے حامل 28 افراد نمودار ہو چکے نیں۔ انہاں 28 افراد دے نمودار ہونے دی وجہ ایہ اے کہ ہر یُگ وچ برہما دا دور آندا اے۔ وید ویاس، جو خدا دا جنم وی نیں — برہما دے نمائندے دے طور اُتے زمین اُتے آندے نیں۔ موجودہ دور وچ اسی‏‏ں 7واں منو جسنوں ویواس وتامنو کہیا جاندا اے دی شویندا وراہا کلپا وچ نیں تے 27 مہا یُگ مکمل ہوچکے نیں؛ تے موجودہ دور وچ اسی‏‏ں 28واں کل یُگ دے آخری مرحلے وچ نیں۔[۱][۲]

گرو پورنیما (برج قوس وچ وقوع پزیر ہونے والا مہینےِ کامل جاں پورا چاند) انہاں توں منسوب اے۔ اسنوں ویاس پورنیما دے طور اُتے وی جانا جاندا اے، کیونجے ایہ ایسا دن اے جدو‏‏ں انہاں دی پیدائش وی ہوئی تے اسی دن انہاں نے ویداں دی زمرہ بندی وی کیتی۔[۳][۴]

مہا بھارت وچ تذکرہ

[سودھو]

پہلی مرتبہ ویاس بہ حیثیت مؤلف ، تے اک اہم کردار دے طور اُتے مہابھارت وچ نمودار ہُندے نیں۔ایہ کہیا جاندا اے کہ اوہ بھگوان ویشنو دا روپ نیں، جو دواپار یُگ وچ نمودار ہوئے – تاکہ ویداں دا تمام علم دا تحریری شکل وچ مہیّا ہو سکے ، جو اس دور وچ زبانی طور اُتے دستیاب سی۔اوہ ستیاوندی جو مچھیرے دوشا راج لے پالک بیٹی سن [۵] اوردیس دیس آوارہ گھومنے والے والے دانش ور پاراشارا(جن نوں پہلے پُران، ویشنو پُران دا مصنف تسلیم کیتا جاندا اے) دے بیٹے سن۔انہاں دے مقامِ پیدائش دے حوالے توں دو آراء پائی جاندی نیں۔اک رائے دے مطابق اوہ مغربی نیپال وچ واقع تاناہون ڈسٹرکٹ وچ پیدا ہوئے، تانا ہون ڈسٹرکٹ دے گانداکی علاقے دی ویاس میونسپلٹی وچ؛ تے انہاں دا ناں وید ویاس انہاں دے مقام پیدائش دی نشان دہی کردا اے۔ دوسری رائے دے مطابق اوہ اتر پردیش، ہندوستان وچ کلپی دے نزدیک دریائے جمنا دے اک جزیرے اُتے پیدا ہوئے۔[۶] ویاس گہری سانولی رنگت دے حامل سن، تے لہٰذا انہاں کرشن کہیا جا سکدا اے—تے دوائی پایان وی یعنی "جزیرے اُتے پیدا ہونے والا"۔

امبیکا توں پیدا ہونے والے دھریتراشتر، امبالیکا توں پیدا ہونے والے پانڈو، تے خادمہ توں پیدا ہونے والے ویدورا – ویاس دی روحانی قوّتاں (سِدّھِایوی‏‏ں‏) دے نتیجے وچ پیدا ہوئے۔[۷]

ویاس دے بارے وچ خیال کیتا جاندا اے کہ اوہ جدید دور دے اتر کھنڈ وچ دریائے گنگا دے کنارے رہیا کر دے سن۔ایہ مقام دانش ور وَشیستا دے نال نال مہابھارت دے پنج بھائیاں ، پانڈوؤں دی وی قیام گاہ سی۔[۸]

مہابھارت دے مطابق، مہا رشی ویاس ، انہاں دے چیلاں تے دانش ور وشوا متر نے فیصلہ کیتا کہ کُرُک شیترجنگ دے بعد ٹھنڈے تے پُر سکون ماحول وچ سکونت اختیار دی جائے۔پُر سکون جگہ دی تلاش وچ ویاس ڈانڈاکا جنگل پہنچے ، علاقےکے پُر سکون ماحول توں متاثر ہوئے؛ تے اس جگہ دا انتخاب کیتا۔چونکہ مہا رشی ویاس زیادہ تر وقت تپسّجاں جاں عبادت وچ گزاردے سن، تو اس مقام نوں "واسار" دا ناں دتا گیا؛جو علاقے وچ مراٹھی زبان دے اثرونفوذ دے باعث باسار (تلنگانہ وچ) بن گیا ۔

ابتدائی زندگی

[سودھو]

ویشنو پُران دے مطابق شری ویاس دیو (کرشن دوائی پائن ویاس) جاں وید ویاس، پارا شار تے ستیا وتی دے سپوت – تے مہابھارت دے مصنف – دریائے جمنا دے جزیرے اُتے کلپی دے مقام اُتے پیدا ہوئے۔[۹]

روایات دے مطابق، اپنے پچھلے جنم وچ – ویاس اک دانش ور، اپانتاراتاماس سن – جو اس وقت پیدا ہوئے جدو‏‏ں بھگوان ویشنو نے "بھُو" کیتا آواز نکالی۔ اوہ بھگوان ویشنو دے بھگت سن۔ اپنی پیدائش دے وقت توں ای اوہ ویداں، دھرم شاستراں، تے اُپانیشداں دا علم رکھدے سن۔ ویشنو دے احکامات اُتے انہاں نے دوبارہ ویاس دے طور اُتے جنم لیا۔

ویاس دے والد دانش ور پاراشار سن جو دانش ور وَشیستا دے پودے سن۔ویاس دی پیدائش توں پہلے پاراشار نے بھگوان شیو دی سخت تپسّجاں دی سی۔ شیو نے بشارت دی سی کہ پاراشار دا بیٹا وشیستا دے مساوی برہما رشی ہوئے گا؛ تے اپنے علم دی وجہ توں مشہور ہوۓ گا۔پاراشار تے ستیاوندی توں ویاس پیدا ہوئے۔ ستیا وتی نے حمل ٹھہرتے ای فوری طور اُتے ویاس نوں جنم دے دتا۔ ویاس بالغ ہوئے تے اس دے بعد گھر بار چھڈ دتا – اپنی والدہ توں ایہ وعدہ کر دے ہوئے کہ جدو‏‏ں وی انہاں دی والدہ نوں انہاں دی ضرورت پئے گی، اوہ انہاں توں ملنے آجائے گا۔

ویاس نے اپنا علم چار کماراں، نراداں تے بہ ذات خود بھگوان برہما توں حاصل کیتا۔و(حوالے دی ضرورت) و

وید ویاس

[سودھو]

روایندی طور اُتے ہندو ایہ نظریہ رکھدے نیں کہ ویاس نے قدیم واحد وید دی تن صحیفاں وچ زمرہ بندی دی – تے ایہ کہ چوتھا صحیفہ – جس نوں اتھر وید دے ناں توں جانا جاندا اے، نوں وید دے طور اُتے بوہت بعد وچ تسلیم کیتا گیا۔اس لئی انہاں وید ویاس کہیا جادا سی، جاں "ویداں دی زمرہ بندی کرنے والا"؛ زمرہ بندی ایسی اک خصوصیت ہےجس نے لوگاں نوں وید دی الوہی تعلیمات سمجھنے وچ مدد دی۔ ویاس دا مطلب اے توڑنا جاں زمرہ بندی کرنا، فرق ظاہر کرنا ،جاں بیان کرنا۔

ویاس دے بارے وچ ویشنو پُران وچ اک نظریہ اے۔ [۱۰] کائنات دے بارے وچ ہندو نظریہ دائرہ جاندی حرکت جاں گردشی اصول اُتے مبنی اے، جو وجود وچ آنے دے بعد فنا ہو جاندی اے۔ ہر گردشی سفر دی سربراہی منوؤں دی اک تعداد کردتی اے ، اک منو ہر من ونتر دے لئی—جس دے چار ادور نیں، نیکی تے اچھائی دے کم ہُندے ہوئے یُگ۔ دواپار یُگ تیسرا یُگ اے۔ ویشنو پُران (کتاب 3، باب 3) کہتی اے:

دنیا دے ہر تیسرے دور (دواپار) وچ ، ویشنو، ویاس دی شکل وچ – انسانیت دی اچھائی نوں ترقی دینے دے لئی – ویداں دی زمرہ بندی کردا اے، جس نوں باقاعدہ طور اُتے اک دے بہ جائے بوہت سارے وچ ونڈیا جاندا اے۔ فانی انساناں دی صلاحیت، توانائی تے عمل کرنے دی طاقت نوں دیکھدے ہوئے ، اوہ ویداں دی چار حصےآں وچ زمرہ بندی کردا اے – تاکہ اوہ اپنی استعداد دے مطابق اس توں سیکھ سکاں؛ تے جو انسانی شکل اوہ اختیار کردا اے – زمرہ بندی کرنے دے لئی، اس نوں وید ویاس دے ناں توں جانا جاندا اے۔ موجودہ من ونتر تے شاخاں دے مختلف ویاساں وچ جو انہاں نے تعلیم دی اے، اس دا تہانو‏‏ں لازمی طور اُتے اندراج ملے گا۔ویداں نوں اٹّھائیس مرتبہ ویوس وتا من ونتر وچ عظیم رشیاں دی جانب توں ترتیب دتا جا چکیا اے۔۔۔ نتیجے دے طور اُتے اٹھ تے بیس ویاس انتقال کر چکے نیں؛ جنہاں دی جانب توں، متعلقہ ادوار وچ—ویداں دی چار حصّوں وچ زمرہ بندی دی جا چکی اے۔ پہلی زمرہ بندی سوایمبھُو (برہما) نے بہ ذات خود دی؛ دوسری وچ ، ویداں دے ترتیب کار (ویاس) ، پرجا پتی سن۔۔۔ (تے اس طرح اٹّھائیس تک تعداد پہنچی)۔[۱۱]

ویشنو پُران دے مطابق، گرو درونا دے سپوت ، رشی آس وتّا ہام اگلے دانش ور ویاس (لقب) بنے گا، جونتیجتاً 7واں من ونتر دے 29 ویں مہا یُگ وچ وید دی زمرہ بندی کرے گا۔[۱۲]

مہابھارت دے داستان گو

[سودھو]

روایندی طور اُتے ویاس نوں اس کہانی دے داستان گو دے طور اُتے جانا جاندا اے، تے انہاں دا تذکرہ اس وچ اہم کردار دے طور اُتے وی اے۔روایت دے مطابق دانش ور ویاس ، ستیا وتی تے پاراشار دے سپوت سن۔ اپنی ابتدائی زندگی وچ ستیاوندی اک مچھیرن سن جو کشتی چلایا کردتی سن۔ اک روز، دانش ور پاراشار نوں یوجنا وچ شرکت دی چھیندی سی ۔ ستیا وتی نے دریا پار کرنے وچ انہاں دی مدد دی۔ اس بات اُتے پاراشار نے ستیاوندی نوں اک منتر دسیا جس دے نتیجے وچ انہاں نے اک بیٹے نوں جنم دتا ، جو دانش وری تے تمام اچّای خصوصیات توں آراستہ سی۔ ستیا وتی نے فوری طور اُتے منتر پڑھااور لہٰذا ویاس نے جنم لیا۔ ستیاوندی نے اس واقعے نوں خفیہ رکھیا، ایتھے تک کہ راجا شانتانو نوں وی نئی‏‏ں دسیا۔ بوہت سال دے بعد شانتانو تے ستیا وتی دے دو بیٹے ہوئے، جنہاں دے ناں چترن گد تے وچتر ویریا سن۔ اک جنگ وچ چترن گد نوں گندھارواں نے قتل کر دتا، جدونکہ ویچیترویریا اس وقت کم زور تے بیمار سن۔ ستیا وتی نے بھیشم توں کہیا کہ اوہ ویچیتر ویریا دے لئی رانیاں لے کے آئیاں۔ بھیشم نے کاشی (جدید دور دا وارانسی) دی جانب منعقد کردہ سوئمبر وچ شرکت دی، تے تمام راجاؤں نوں شکست دے دی۔ انہاں نے تن راج کماریاں ، امبا، امبیکا تے امبالیکا نوں اغواء کر لیا۔ امبا بعد وچ بھیشم دے لئی پریشانی دی وجہ بناں۔ امبا، شالوا دے راج کمار توں محبّت کردتی سن تے جدو‏‏ں بھیشم نوں اس بارے وچ پتا چلا ، تو انہاں نے امبا نوں شالوا جانے دی اجازت دے دی، جس نے انہاں مسترد کر دتا۔ امبا واپس بھیشم دے کول آئیاں تے بھیشم توں کہیا کہ اوہ انہاں توں شادی کر لیں، جو بھیشم اپنے وعدے دی وجہ توں نئی‏‏ں کر سکدے سن۔امبا کسے کامیابی دے بغیر بھیشم تے شالوا دے حوالے توں کش مکش دا شکار رہاں۔ اس وجہ توں انہاں نے بھیشم نوں قتل کرنے دا عہد کیتا۔ شادی دی تقریب دے دوران، ویچیترویریاغش کھا کر گر پئے تے انتقال کر گئے۔ ستیاوندی دی سمجھ وچ نئی‏‏ں آ رہیا سی کہ کہ کداں شاہی خاندا ن نوں مٹنے توں بچایا جائے۔ انہاں نے بھیشم توں کہیا کہ اوہ دوناں رانیاں توں شادی کر لیں؛ بھیشم نے انکار کر دتا، کیونجے اوہ انہاں تے انہاں دے پتا نوں وچن دے چکے سن کہ اوہ کدی شادی نئی‏‏ں کرے گا۔لہٰذا اوہ راجیہ جاں ریاست دے وارث نوں جنم نئی‏‏ں دے سکدے سن۔بعد وچ ستیاوندی نے بھیشم کواپنی گزشتہ زندگی دے راز وں دے بارے وچ دسیا تے انہاں توں درخواست دی کہ اوہ ویاس نوں ہستینہ پور لے کے آئیاں۔ دانش ور ویاس دی شخصیت سخت گیر سی تے اوہ دیکھنے وچ نا خوش گوار تاثر چھڈدے سن۔ لہٰذا انہاں دیکھ کر امبیکا ڈر گئاں تے اپنی آنکھاں بند کر لیں، جس دے نتیجے وچ انہاں دی نسل نابینا پیدا ہو ئی۔ پیدا ہونے والا بچّہ دھریتارشتر سی۔ دوسری رانی، امبالیکا دا ویاس توں ملاقات اُتے وزن کم ہو گیا ؛ اس دے نتیجے وچ جو بچہ پیدا ہویا ، اس دا وزن کم سی۔ اس دا ناں پانڈو سی۔ اس صورت حال اُتے ستیاوندی دے کن کھڑے ہوئے؛ انہاں نے ویاس توں درخواست دی کہ اوہ امبیکا توں دوبارہ ملاقات کرو تے انہاں نوں اک تے وارث توں نوازاں۔ امبیکا نے اس دے بہ جائے اپنی خادمہ نوں ویاس توں ملاقات دے لئی بھیجیا۔ فرض شناس خادمہ پُر سکون تے شانت سی؛ اس توں صحت مندبچّہ پیدا ہویا، جس دا ناں ویدورا سی۔ جتھے ایہ سب ویاس دے بیٹے سن، اک تے بیٹا ، شوکا انہاں دی پتنی پنجالا (واٹیکا) توں پیدا ہویا،[۱۳] جو دانش ور جابالی دی بیٹی سن۔ شوکا ، ویاس دا اصل روحانی وارث سی۔ داستان وچ شوکا کدی کبھارنوجوان کورو راج کماراں دی روحانی راہ نمائی دے لئی نمودار ہُندے نیں۔

مہابھارت دی پہلی کتاب وچ ویاس ، گنیش توں کہندے نیں کہ تحریر لکھنے وچ گنیش انہاں دی معاونت کرو۔گنیش پہلے توں ایہ شرط عائد کر دے نیں کہ اوہ معاونت اس صورت وچ کرے گا اگر ویاس بنا رُدے داستان بیان کرو۔ ویاس نے جواب وچ ایہ شرط عائد دی کہ گنیش اشلوک تحریر کرنے پہلے انہاں اشلوکاں نوں سمجھاں۔اس طرح ویاس نے تمام مہابھارت ، تمام اُپانیشداں، تے 18 پُراناں دی داستان بیان دی، جدونکہ بھگوان گنیش نے انہاں تحریر کیتا۔

ویاس دے بارے وچ ایہ خیال کیتا جاندا اے کہ انہاں نے اس داستان اُتے مراقبہ تے اس دی تصنیف پنجاب دے خطّے وچ دریائے بیاس (وپاس) دی پہاڑیاں وچ کیتی۔و(حوالے دی ضرورت)و

ویاس دی جے

[سودھو]

ویاس دی جے(لفظی معنی، "فتح") – مہابھارت دی جان – دھریتارشتر (کورو راجا تے کوروؤں دا باپ، جنہاں نے کُرُک شیتر جنگ وچ پانڈوؤں دی مخالفت دی) تے انہاں دے مشیر و کوچوان، سنجے دے وچکار مکالمہ اے۔ سنجے کُرُک شیتر جنگ دے اہم نکات مرحلہ وار بیان کر دے نیں، جو اٹّھارہ یوم لڑی گئی ۔ دھریندا رشتر بعض اوقات سوالات پوچھتے نیں تے شبہات دا اظہار کر دے نیں؛ بعض اوقات افسردہ ہُندے نیں، ایہ سوچتے ہوئے کہ جنگ نے انہاں دے خاندان، دوستاں تے عزیزاں اُتے کتنی تباہی نازل دی۔

ابتدا وچ سنجے زمین دے مختلف برِّ اعظماں ، اورمختلف سیّاراں دی خصوصیات بیان کر دے نیں تے بھارت دی راجیہ جاں ریاست دے آباؤ اجداد اُتے توجّہ مرکوز کر دے نیں، جو ہندوستان، نیپال، تدّت، پاکستان، افغانستان، سری لنکا، ایران، کمبوڈیا تے دکھن ایشیائی برِّصغیر وچ وچ متعدد دوسرے ملکاں اُتے مشتمل نیں۔طویل تے تفصیلی فہرستاں دتی گئی نیں، جو بھارت ورش دے سیکڑاں ریاستاں، قبیلےآں، صوباں، شہراں، قصباں، دیہاتاں، دریاواں، پہاڑاں، جنگلاں، وغیرہ اُتے مشتمل نیں۔ ہور ایہ کہ اوہ عسکری تشکیل دی تفصیلاں بیان کر دے نیں ، جو ہر فریق دی جانب توں ہر یوم اختیار کیتیاں گئیاں۔ اس دے نال نال انفرادی بہادراں تے انہاں دی جنگاں دی تفصیلاں وی بیان کیتی گئی نیں۔ویاس دی جے دے اٹّھارہ ابواب بھگوَت گیتا نوں تشکیل دیندے نیں، جو ہندو مت وچ اک مقدّس تحریر اے۔جے مختلف موضوعات دا احاطہ کردتی اے، جداں جغرافیہ، تریخ، عسکری فنون، روحانیت، تے اخلاقیات ۔

اُگرَس راؤ ساؤتی دی مہابھارت

[سودھو]

ویاس دے کم دی آخری شکل مہابھارت اے۔ اس نوں اُگرَس راؤ ساؤتی دی جانب توں رشیاں دی سبھا وچ – نائمیشا جنگل وچ بہ حیثیت داستان گو، داستان دی شکل وچ بیان کیتا گیا اے۔ انہاں رشیاں نے 12 سالہ قربانی وچ شرکت دی سی، جس نوں ساؤناکا تے کُولا پتی دے طور اُتے وی جانا جاندا اے۔

تحریر دا حوالہ

[سودھو]

مہابھارت وچ اک روایت اے، جس وچ ویاس دی جانب توں اپنے دا م نوں تحریر کرنے جاں اس نوں محفوظ کرنے دی خواہش دا اظہار اے: برہما(کائنات دا خالق) ویاس دے کول آندے نیں تے کہندے نیں کہ اوہ اپنے کم دی تکمیل دے لئی گنپتی دی مدد لیں ۔ گنپتی ویاس دی جانب توں انہاں دے حافظے دی بنیادپر بیان کیتی گئی شاعری تحریر کر دے نیں۔ اس طرح مہابھارت تحریری شکل وچ وجود وچ آندی اے۔

پر، اس بات دی شہادت ملدی اے کہ تحریر بوہت پہلے وجود وچ آئی سی، جس دی بنیاد Painted Grey Wareculture وچ Styli دے آثارِ قدیمہ دے حاصلات نیں، جو 5000 پہلےِ مسیح تے 3000 پہلےِ مسیح دے درمیان دا عرصہ اے[۱۴][۱۵][۱۶] اوربرہمی تحریر دے آثارِ قدیمہ اُتے مبنی شواہد نیں، جو کم ازکم 300 پہلےِ مسیح دے دور توں استعمال کیتے جادے سن۔[۱۷] (بے قاعدہ ملاوٹ)

ہور تحریراں دا تذکرہ

[سودھو]

ویاس نوں اس بات نوں سہرا وی جاندا اے کہ انہاں نے اٹّھارہ اہم پُران تحریر کیتے۔ انہاں دے بیٹے، شوکا اہم پُران، بھَگوَت پُران دے داستان گو نیں۔

یوگ بھاشیہ ، جو یوگ ستُراں تے پتانجلی اُتے تبصرہ اے—اس دا مصنف ویاس نوں قرار دتا جاندا اے۔

برہما سُترکا مصنف بدارایَن نوں کہیا جاندا اے – جو انہاں نوں ہندو فلسفے دے شکھا گہنا مکتبہء فکر دا وکیل بناندا اے – یعنی کہ ویدانت۔ ویش نواس، ویاس نوں بدارایَن توں جوڑتے نیں،کیونجے جس جزیرے اُتے ویاس دی پیدائش ہوئی ، اس دے بارے وچ کہیا جاندا اے کہ اوہ بَدَرا جاں بیراں (Indian jujube / Ber / Ziziphus mauritiana)دے پیڑاں توں بھرا ہویا اے ۔ [۱۸] بعض جدید مؤرخ وکون و، گو کہ ایہ بتاندے نیں کہ اوہ مختلف شخصیتاں سن۔

اک توں زیادہ ویاس ہو سکدے نیں، جاں ویاس دا ناں بعض اوقات متعدد قدیم تحریراں نوں قابل اعتماد بنانے دے لئی دتا گیا ہو۔[۱۹] زیادہ تر قدیم ہندوستانی ادب طویل زبانی روایات دا نتیجہ اے، جس وچ اک واحد مصنف دے بہ جائے وسیع ثقافتی اہمیت زیادہ اے۔پر، ویاس دے سر اس بات دا سہرا جاندا اے کہ انہاں نے اپنے ادب نوں دستاویزی، تالیفی، زمرہ بندی، تحریری تبصرہ جاندی شکل دی۔

سکھ مت وچ تذکرہ

[سودھو]

برہم اوتار وچ دسام گرنتھ (سکھاں دا دوسرا صحیفہ) دی تحریراں وچ اک تحریر وچ گرو گوبند سنگھ رشی ویاس نوں برہما دے اوتار دے طور اُتے بیان کر دے نیں۔[۲۰] انہاں برہما دے پنجوی‏‏ں جنم دے طور اُتے جانا جاندا اے۔ گرو گوبند سنگھ نے رشی ویاس دی تحریراں دا مٹصر اقتباس تحریر کیتا اے، جو عظیم راجاؤں – منو، پریتھو، بھرتھ، جوجاٹ، بین، منداندا، دلیپ، رگھوراج، تے اَج [۲۰][۲۱] دے بارے وچ اے – تے ویاس نوں وید دے علم دا خزانہ کہیا اے۔[۲۲]

ہور ویکھو

[سودھو]
  • گرو گیتا
  • پاراشار

حوالے

[سودھو]
  1. Jeaneane D. Fowler (2012). The Bhagavad Gita: A Text and Commentary for Students. Sussex Academic Press, 177. ISBN 9781845193461. 
  2. Bibek Debroy (2011). The Mahabharata 4. Penguin, xviii. ISBN 9780143100164. 
  3. (2008) Awakening Indians to India. Chinmaya Mission, 167. ISBN 81-7597-434-6. 
  4. What Is Hinduism?: Modern Adventures Into a Profound Global Faith. Himalayan Academy Publications, 230. ISBN 1-934145-00-9. 
  5. According to legend, Vyasa was the son of the ascetic Parashara and the dasyu Satyavati and grew up in forests, living with hermits who taught him the Vedas. It is important to mention here that as per the divine plan of Lord Brahma to eradicate the curse of Satyavati which she inherited from her mother, through the greater power of "Brahmatapa", the great Parashar was forced & ordered to establish the physical relation with Satyavati,out of which Vyasa born with inherent knowledge of Vedas. fromEncyclopædia Britannica
  6. Essays on the Mahābhārata, Arvind Sharma, Motilal Banarsidass Publisher, p. 205
  7. [Mahabharata]
  8. Strauss, Sarah (2002). "The Master's Narrative: Swami Sivananda and the Transnational Production of Yoga". Journal of Folklore Research (Indiana University Press) 23: 221. 
  9. Kalpriya Nagri, Bundelkhand.
  10. Encyclopaedic Dictionary of Puranas, Volume 1 (2001), page 1408
  11. «Vishnu Purana». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۰۱۹-۰۱-۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۴-۰۳-۱۵.
  12. Vishnu Purana -Drauni or Asvathama as Next Vyasa Retrieved 2015-03-22
  13. Skanda Purāṇa, Nāgara Khanda, ch. 147
  14. S. U. Deraniyagala. Early Man and the Rise of Civilisation in Sri Lanka: the Archaeological Evidence. Archived 2014-01-05 at the وے بیک مشین
  15. N. R. Banerjee (1965). The Iron Age in India. New Delhi: Munshiram Manoharlal.
  16. F. Raymond Allchin, George Erdosy (1995). The Archaeology of Early Historic South Asia: Emergence of Cities and States. Cambridge University Press. ISBN [[Special:BookSources/0-521-37695-5.
  17. T. S. Subramanian. Skeletons, script found at ancient burial site in Tamil Nadu. Archived 2006-11-11 at the وے بیک مشین Institute for Oriental Study, Thane.
  18. Gopal, Madan (1990). in K.S. Gautam: India through the ages. Publication Division, Ministry of Information and Broadcasting, Government of India, 74. 
  19. The Yoga Sutras of Patanjali. Edwin F. Bryant 2009 page xl
  20. ۲۰.۰ ۲۰.۱ Dasam Granth, Dr. SS Kapoor
  21. Line 8, Brahma Avtar, Dasam Granth
  22. Line 107, Vyas Avtar, Dasam Granth