پاݨی وچ حل پذیری
کسی دھات تے تیزاب دے عمل توں نمکیات بندے نيں۔ زیادہ تر نمکیات پانی وچ حل ہوئے جاندے نيں لیکن ہر نمک پانی وچ حل نئيں ہوئے سکدا۔ کسی نمک دی پانی وچ حل پذیری یاد رکھنے دے لئی ابتدائی کیمسٹری دے طالب علماں نوں ایہ اصول دسے جاندے نيں:
- اصول نمبر 1--سوڈیئم، پوٹاشیئم تے امونیئم دے سارے نمکیات پانی وچ حل ہوئے جاندے نيں۔
- اصول نمبر 2--سارے نائیٹریٹ، اسیٹیٹ تے پرکلوریٹ پانی وچ حل ہوئے جاندے نيں۔
- اصول نمبر 3--چاندی، سیسے تے پارے1 دے نمک پانی وچ حل نئيں ہوئے سکدے۔ (سوائے نائیٹریٹ، اسیٹیٹ تے پرکلوریٹ کے۔ دیکھو اصول نمبر 2 )
- اصول نمبر 4-- سارے کلورائیڈ، برومائیڈ تے آیوڈائیڈ پانی وچ حل ہوئے جاندے نيں۔ ( سوائے چاندی، سیسے تے پارے کے۔ دیکھو اصول نمبر 3 )
- اصول نمبر 5-- سارے کاربونیٹ، سلفائیڈ، آکسائیڈ تے ہائیڈروآکسائیڈ پانی وچ حل نئيں ہُندے۔ (سوائے سوڈیئم، پوٹاشیئم تے امونیئم کے۔ دیکھو اصول نمبر 1 )
- اصول نمبر 6-- سارے سلفیٹ پانی وچ حل ہوئے جاندے نيں سوائے بیریئم تے اسٹرونشیئم کے۔ کیلشیئم سلفیٹ دی بہت معمولی مقدار پانی وچ حل ہوئے جاندی اے۔
درجہ حرارت دا اثر
[سودھو]- اوہ نمکیات جو پانی وچ حل ہونے اُتے ٹھنڈک پیدا کردے نيں انہاں دی حل پذیری گرم پانی وچ ودھ جاندی اے جداں قلمی شورہ یعنی پوٹاشیئم نائیٹریٹ، سوڈیئم آرسینیٹ۔
- اوہ نمکیات جنہاں نوں پانی وچ حل کرنے توں پانی گرم ہوئے جاندا اے انہاں دی حل پذیری ٹھنڈے پانی وچ ودھ جاندی اے جداں انہاں بجھا چونا، سیریئم سلفیٹ۔
گیساں دی حل پذیری
[سودھو]گیساں دی پانی وچ حل ہونے دی صلاحیت پانی گرم کرنے توں کم ہُندی چلی جاندی اے۔ ایہی وجہ اے کہ پیپسی تے کوکا کولا جداں مشروبات جے ٹھنڈے نہ ہاں تے ڈھکن کھول دتا جائے تاں بے ذائقہ ہوئے جاندے نيں کیونجے اُنہاں وچ موجود کاربن ڈائی آکسائیڈ ضائع ہوئے جاندی اے۔
ابالنے توں پانی وچ موجود اکثر گیساں مکمل طور اُتے پانی توں باہر نکل آندیاں نيں مگر ہائیڈروجن دے ہیلائیڈ (فلورائیڈ، کلورائیڈ، برومائیڈ،آیوڈائیڈ) پانی توں مکمل طور اُتے خارج نئيں ہُندے کیونجے اوہ پانی دے نال ایزیوٹروپ بنا لیندے نيں۔
صفر درجہ سینٹی گریڈ تے اک ایٹموسفیئر دے دباو اُتے ہر اک ملی لیٹر (ml) پانی وچ درج ذیل ملی لیٹر مقدار وچ ایہ گیساں حل ہُندیاں نيں۔
| گیس دا نام | حل ہونے والی مقدار |
|---|---|
| امونیا | 1300ml |
| ہائیڈروجن کلورائیڈ | 500ml |
| سلفر ڈائی آکسائیڈ | 80ml |
| کاربن ڈائی آکسائیڈ | 1.7ml |
| ethene | 0.25ml |
| آکسیجن | 0.049ml |
| نائیٹروجن | 0.024ml |
نائیٹروجنہاں دی پانی وچ حل پذیری تاں کم اے لیکن ہويا وچ اس دی مقدار زیادہ اے (لگ بھگ 80%)۔ ایہی وجہ اے کہ سمندر تے جھیل دریااں دے پانی وچ حل شدہ نائیٹروجنہاں دی مقدار آکسیجن دی دو گنا ہُندی اے۔
ہور ویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]- [۱] Archived 2006-05-25 at the وے بیک مشین