پیر پنجال
پیر پنجال رینج (انگریزی: Pir Panjal Range)، مغربی ہمالیا وچ واقع زیریں ہمالیائی علاقے دا اک پہاڑی سلسلہ اے۔ ایہ وادی کشمیر دے جنوب مغرب وچ واقع اے تے وادی چناب توں مری تک جاندا اے۔ پیر پنجال سلسلہ، وادی کشمیر تے خطہ پنجال نوں الگ کردا اے۔
ناں
[سودھو]پیر پنجال سِلسلے دا ناں پیر پنجال پاس دے ناں اُتے رکھیا گیا اے، جیہدا سریوارا نے اصل ناں پنچال دیو ریکارڈ کیتا اے، (Pāñcāladeva، جیہدا مطلب پنچال دا دیوتا اے)۔ پنچال اک مُلک اے جیہدا ذکر مہابھارت وچ شمال مغربی اتر پردیش وچ اے۔ تاہم ایہ وی روایات نیں جو مہابھارت دے علاقےآں نوں مغربی پنجاب تے جنوبی کشمیر (خطہ پنجال) وچ بیان کردیاں نیں۔ اسکالر دنیش چندر سرکار نے شکتی سنگما تنتر وچ بیان کردہ جغرافیے دا تجزیہ کیتا اے، جِتھے واقعتن ایداں ای اے۔ اسکالر ایم اے سٹین دا خیال اے کہ اس خطے وچ اسلام دی آمد توں بعد دیوتا دے تصور دا ترجمہ پیر دے تصور وچ کیتا گیا ہوسکدا اے۔
چوٹیاں
[سودھو]دیو ٹبا (6,001 میٹر (19,688 فٹ)) تے اندراسن (6,221 میٹر (20,410 فٹ)) پہاڑی سلسلے دے مشرقی سِرے اُتے دو اہم چوٹیاں نیں۔ ایہناں نال پاروتی بیاس ویلی، چمبا دی اُتلی پٹی چندرا (اُتلی چناب وادی) نال رابطہ کیتا جا سکدا اے۔ کشمیر وچ گلمرگ دا پہاڑی مقام ایسے سلسلے وچ واقع اے۔
درے
[سودھو]حاجی پیر پاس (بلندی 2,637 میٹر (8,652 فٹ)) کشمیر وچ پونچھ تے اڑی دے درمیان سڑک اُتے مغربی پیر پنجال رینج اُتے واقع اے۔
پیر پنجال درہ، مغل روڈ دے ذریعے وادی کشمیر نوں راجوری تے پونچھ نال جوڑدا اے۔ ایہ مغل روڈ دا سَبھ توں اُچا مقام اے جو 3,490 میٹر (11,450 فٹ) اُپر اے تے وادی کشمیر دے جنوب مغرب وچ واقع اے۔ وادی کشمیر وچ درے دے نزدیک ترین شہر شوپیاں اے۔
درہ بانیہال، (بلندی 2,832 میٹر (9,291 فٹ)) وادی کشمیر دے جنوبی سِرے اُتے دریائے جہلم دے سر تے واقع اے۔ بانہال تے قاضی گنڈ درے دے دونوں طرف واقع نیں۔
روہتانگ لا، (بلندی 3,978 میٹر (13,051 فٹ)) مشرقی پیر پنجال سِلسلے دا اک پہاڑی درہ اے جو کُلو وادی وچ منالی نوں لاہول وادی وچ کیلانگ نال جوڑدا اے۔