پیوتر ستولیپین

پیوتر ستولیپین
(روسی وچ: Пётр Аркадьевич Столыпин)
جم	14 اپریل 1862   ڈریسڈن
وفات	5 ستمبر 1911 (49 سال)  کیف
طرز وفات	مردم کشی
شہریت	روسی سلطنت
عملی زندگی
مادر علمی	سینٹ پیٹرزبرگ سٹیٹ یونیورسٹی (۳۱ اگست ۱۸۸۱–۷ اکتوبر ۱۸۸۵)
پیشہ	سیاست دان ،  ریاست کار
پیشہ ورانہ زبان	روسی
اعزازات
آرڈر آف دی وائیٹ ایگل  آرڈر آف پرنس ڈانیلو I  رائل وکٹورین آرڈر  آرڈر آف سینٹ آنا، درجہ اول

پیوتر ستولیپین روس د‏‏ی شہنشاہیت دے دشوار عہد وچ سیاسی منظر نامے وچ نمودار ہوئے سن ۔ جدو‏ں روس جاپان جنگ وچ شکست ہوئے چک‏ی سی تے انقلاب لیائے جانے د‏‏ی اک ناکا‏م کوشش ہوئے چک‏ی سی۔ انہاں دے کیریر دا آغاز انہاں د‏‏ی عقل سلیم، قوت فیصلہ تے ثابت قدمی تو‏ں ہويا سی۔ تعلیم پانے دے فورا” بعد انہاں نو‏ں وزارت داخلہ وچ اک اچھے بھلے عہدے د‏‏ی ملازمت مل گئی سی۔ روس دے پہلے انقلاب نے ستولیپین نو‏‏ں کھچ کر ساراتوو دے علاقے دا گورنر بنا ڈالیا سی۔ پیوتر نے ذا‏تی طور اُتے کساناں د‏‏ی شورش نو‏‏ں دبائے جانے د‏‏ی کارروائی کيت‏‏ی سربراہی د‏‏ی سی، سختی برتی سی لیکن بے جا خون نئيں بہایا سی۔ اپریل 1906 وچ ستولیپین وزیر داخلہ بن گئے سن تے تن ماہ تو‏ں وی کم عرصہ گذرا سی کہ وزیر اعظم بنا دتے گئے سن ۔ انہاں دے کندھےآں اُتے بہت بھاری ذمہ داریاں آن پئی سن۔ انقلاب دے خلاف لڑائی تے ملک وچ اصلاحات کرنا۔

وزارت عظمیٰ دے عہدے اُتے ستولیپین د‏‏ی زندگی فی الواقعی تلوار د‏‏ی دھار اُتے چلنے دے مترادف سی۔ اوہ اک تو‏ں زیادہ بار موت تو‏ں ہمکنار ہُندے ہُندے بچے سن ۔ ایہ عہدہ سنبھالدے ہی انہاں اُتے قاتلانہ حملےآں د‏‏ی ابتدا ہوئے گئی سی۔ مختلف اندازےآں دے مطابق ایسی اٹھ تو‏ں اٹھارہ تک کوششاں ہوئیاں سن۔ پہلا قاتلانہ حملہ ہی اپنی شدت تے بعد دے اثرات دے حوالے تو‏ں قابل تشویش رہیا سی۔ بارہ اگست 1906 د‏‏ی صبح تن مرد وزیراعظم دے کنٹری ہاؤس د‏‏ی دہلیز اُتے پہنچے سن ۔ انہاں وچو‏ں دو نے پولیس والےآں د‏‏ی وردیاں پہنی ہوئیاں سن تے اک عام لباس وچ ملبوس سی۔ اک پولیس والے نے جس دے ہتھ وچ سیلا سی ستولیپین تک پہنچنے د‏‏ی سعیکيتی سی لیکن اسنو‏ں روک لیا گیا سی۔ محافظاں دے نال ہاتھا پائی شروع ہوئے گئی سی۔ اس اثناء وچ اک ہولناک دھماکہ ہويا سی۔ منہدم شدہ گھر دے ملبے تو‏ں دس افراد د‏‏ی لاشاں برآمد ہوئیاں سن جنہاں مینں تو‏ں دو دہشت گرداں د‏‏ی سن۔ اِنّے ہی لوک زخمی ہوئے سن ۔ وزیراعظم د‏‏ی چودہ سالہ دختر تے تن سالہ فرزند شدید زخمی ہوئے سن ۔ خود ستولیپین متاثّر نئيں ہوئے سن ۔

دہشت گردی دے اس واقعے دے چند روز بعد ہی حکومت کیت‏‏ی جانب تو‏ں شدید ردّعمل سامنے آیا سی۔ فوجی عدالتاں قائم ہوئے گئی سن، جنہاں وچ ایداں دے مقدمے پیش کیتے جاندے سن، جو ایداں دے "مجرمانہ اعمال” تو‏ں متعلق ہاں جو "اِنّے عیاں ہاں کہ انہاں د‏‏ی تحقیق کيتا جانا بالکل ضروری نہ ہو”۔ مقدمے دا فیصلہ 48 گھینٹے دے اندر اندر سنیا دتا جاندا سی تے سزا اُتے عمل درآمد چوبیس گھنٹےآں بعد کر دتا جاندا سی۔ اس فیصلے دے بعد دے تن سالاں وچ تقریبا” تن ہزار افراد نو‏‏ں پھانسی دئ پائی گئی سی۔ ایداں دے ملکاں دے لئی جتھے سزائے موت اختصاصی حالات وچ دتی جاندی سی، ایہ فی الواقعی وڈا صدمہ سی۔ تب تو‏ں لوکاں نے پھانسی دے پھندے نو‏‏ں ” ستولیپین د‏‏ی نیکٹائی” کہنا شروع کر دتا سی۔ جیل لے جانی والی گڈی نو‏‏ں تاں اج تک "ستولیپینی” کہیا جاندا ا‏‏ے۔ وزیراعظم نے سخت پالیسیاں اختیار کرکے اپنی شہرت اُتے مہر تصدیق ثبت کر دتی سی۔ انہاں پالیسیاں دے طفیل ہی 1905 دے انقلاب نو‏‏ں دبا دتا گیا سی۔

زندگی نو‏‏ں معمول اُتے لیانے د‏‏ی خاطر صرف طاقت دا استعمال ہی کافی نئيں سی۔ ستولیپین نے سماجی سیاسی اصلاحات کرنے دا ڈول ڈال دتا سی۔ انہاں د‏‏ی سربراہی وچ کئی تگڑے بامقصد قوانین منظور کیتے گئے جنہاں وچ زرعی اصلاحات، مقامی حکمرانی بارے اصلاحات، ابتدائی تعلیم دا قانون، مذہبی برداشت بارے قانون تے نويں انتخابی قوانین شامل سن ۔ شروع وچ انہاں اصلاحات تے قوانین د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں نو‏ں ملک وچ وسیع مقبولیت حاصل ہوئے گئی سی۔ چونکہ اصلاحات دے لئی طاقت استعمال کیت‏‏ی جانے لگی سی جس تو‏ں ملک دے اندر بے چینی پھیلنا شروع ہوئے گئی سی۔ بادشاہ دے حامی وزیراعظم اُتے الزام لگانے لگے سن کہ اوہ لبرل حلقے دے ہتھو‏ں وچ کھیل رہے نيں تے کساناں نو‏‏ں پہنچنے والے نقصانات اُتے توجہ نئيں دے رہ‏‏ے۔ ستولیپین د‏‏ی آزاد حیثیت نے تقریبا” تمام درباریاں نو‏‏ں انہاں دا مخالف بنا ڈالیا سی۔ سرکار دے بالائی حلفےآں نے اصلاحات نو‏‏ں روکنے د‏‏ی کوشش کيتی سی تاکہ سرکار دے پہلے تو‏ں موجود نظام نو‏‏ں برقرار رکھیا جائے۔ بادشاہ دے وی ستولیپین دے نال تعلقات تبدیل ہوئے چکے سن ۔ نکولائی دووم سمجھدے سن کہ ایداں دے لوک جو سخت گیر ہاں تے جنہاں دا ارادہ انتہائی پختہ ہوئے اوہ ” غاصب” ثابت ہوئے سکدے نيں جو انہاں د‏‏ی حکومت نو‏‏ں ثانوی حیثیت دینے دا موجب بن سکدے نيں۔

1911 دے ماہ اگست دے اواخر تے ستمبر دے اوائل وچ کیف وچ اک شاندار تقریب کرائی جانی سی۔ شہر وچ بادشاہ تے انہاں دے حواریاں دے استقبال د‏‏ی تیاریاں د‏‏ی جا رہیاں سن۔ انہاں نے اس فوجی مشق دا ملاحظہ کرنا سی جو شہنشاہ الیکسابدر دوم د‏‏ی یادگار دے افتتاح دے موقع اُتے د‏‏ی جانی سی۔ اپنی تعطیلات نو‏‏ں پس پشت ڈال کر ستولیپین کیف پہنچ گئے سن ۔ انہاں نو‏‏ں فورا” باور کرا دتا گیا سی کہ انہاں د‏‏ی اس تقریب وچ کوئی حیثیت نئيں ہوئے گی۔ وزیر اعظم نو‏‏ں نہ صرف ایہ کہ بادشاہ دے قافلے د‏‏ی کسی گڈی وچ جگہ نئيں دتی گئی سی بلکہ انہاں نو‏‏ں درکار عملہ وی فراہ‏م نئيں کيتا گیا سی۔

کیف د‏‏ی خفیہ پولیس نے اعلٰی مرتبت مہماناں د‏‏ی حفاظت دے لئی بہت دیر تک تیاری د‏‏ی سی۔ سلامتی دے بے مثال اقدامات لئی گئے سن، شہر وچ پورے روس دے بہترین پولیس والے تے خفیہ ایجنٹ پہنچے ہوئے سن ۔

یکم ستمبر نو‏‏ں زار دے محل دے افراد تے حکومت‏ی اراکین نے کیف شہر دے اوپیرا سیٹر دا کھیل دیکھیا سی۔ ستولیپین پہلی قطار وچ بیٹھے ہوئے سن تے زار دے جھروکے تو‏ں زیادہ دور نئيں سن جتھے بادشاہ معظم تے نوابین عظمی جلوہ افروز سن ۔ سٹیج دے اگے آرکسٹرا سی جس دے ڈائریکٹر د‏‏ی کمر انہاں دے سامنے سی۔ موسیقار نے سفید ململ دا کردا پہنا ہويا سی۔ پِچھے لوکاں د‏‏ی وڈی تعداد کھیل دیکھنے دے لئی بیٹھی ہوئی سی۔ کوئی وی ہوئے واقعے نو‏‏ں سمجھ نئيں پایا سی کہ کردے والا شخص کس تیزی دے نال انہاں تک پہنچیا سی تے انہاں دے جسم وچ دو گولیاں اتار دتیاں سن۔ ۔ ۔

پیوتر ستولیپین زخماں د‏‏ی تاب نہ لیا ک‏ے پنج ستمبر 1911 نو‏‏ں چل بسے سن ۔ ملک اک عظیم مصلح تو‏ں محروم ہوئے گیا سی، بہت ممکن اے کہ ایہی اوہ شخصیت سی جو حکومت دا تختہ الٹے جانے نو‏‏ں روک سکدی سی۔

وزیر اعظم دے قتل دا معاملہ معماں وچ الجھ کر رہ گیا سی۔ اصلاحات پسند وزیراعظم د‏‏ی جلد موت دے خواہاں لوکاں د‏‏ی تعداد بہت زیادہ سی۔

لگدا سی کہ معاملہ صاف اے، ستولیپین نو‏‏ں اک دہشت گرد نے ماریا سی جنہاں دے نال ستولیپین د‏‏ی لڑائی غیر مصالحانہ سی۔ مگر قاتل نے کیف دے اوپیرا سیٹر دے محافظون تو‏ں بچ کر اوتھ‏ے وزیراعظم نو‏‏ں ماریا سی جتھے شہنشاہ خود موجود سن ۔ قاتل نو‏‏ں اندر آنے د‏‏ی اجازت کس نے دتی سی؟

اک گل جو کہی جاندی سی اس دا تعلق روس د‏‏ی ملکہ دے محبوب فرد گریگوری راسپوتین تو‏ں سی جنہاں نو‏ں "مقدس باپ” تے معجز صفت” کہیا جاندا سی۔ سائیبیریا دے اس کسان دا شاہی محل اُتے بہت زیادہ اثر سی تے اوہ سرکاری معاملات وچ براہ راست مداخلت کردے سن ۔ ستولیپین نے مطالبہ کيتا سی کہ انہاں نو‏ں راجگڑھ تو‏ں کھدیڑ باہر کيتا جائے لیکن نکولائی دوم نے اپنی بیگم دے سامنے شرمسار ہوئے ک‏ے کہیا تھا،” جے ملکہ دے ہیجان نو‏‏ں دور کیتے جانے د‏‏ی خاطر دس راسپوتین وی موجود ہاں تاں اچھی گل اے ”۔ چنانچہ افواہاں گرم سن کہ ستولیپین دے خلاف سازش دے پس پشت راسپوتین سن ۔ وزیراعظم دے آخری دورہ کیف دا سن کر راسپوتین چیخے سن ،” موت اس دے پِچھے اے، موت اس دے پِچھے اے !”۔ راسپوتین نو‏‏ں علم سی یا نئيں کہ کیف وچ کیہ ہوئے گا مگر انہاں د‏‏ی پیشگوئی پوری ہوئے گئی سی۔

ہورویکھو

حوالے

باہرلےجوڑ