چمپاوت دی تریخ
چمپاوت ریاست اتراکھنڈ دے مشرقی حصے وچ واقع چمپاوت ضلع دا اک وڈا شہر تے ہیڈکوارٹر اے۔ چمپاوت کئی سالاں توں کوماواں دے حکمراناں دا راجگڑھ رہیا اے۔ چمپاوت وچ قلندر چند دے حکمراناں دی باقیات حالے وی دیکھی جاسکدیاں نيں۔
قدیم تریخ[سودھو]
چمپاوت دی تریخ وچ اک خاص مقام حاصل اے کماؤں . چمپاوت دا اصل ناں چمپاوندی دسیا جاندا اے ، جو دریائے چمپاوندی دے کنارے اس دے مقام دی وجہ توں سی۔ اس خطے دے مغرب وچ ڈون کوٹ نامی اک قلعہ سی ، جس وچ مقامی راوت بادشاہ رہندے سن ۔ چمپاوٹی دے بیرو وچ ست قدیم مندر نيں: بالیشور ، کرانٹیشور ، تاڈکیشور ، رِنیشور ، ڈکٹیوشور ، مالدیشور تے مانیشور۔ بالیشور مندر انہاں وچ مرکزی خیال کيتا جاندا اے۔ گروپاڈوکا دے ناں توں جاری کردہ کتاب دے مطابق ، ناگاں دی بہن ، چمپاوندی نے چمپاوت دے بالشور مندر دے نیڑے تپسیا دی سی۔ انہاں دی یاد وچ ، چمپاوندی دا مندر ہن وی بالشور مندر دے گروپ دے اندر موجود اے۔ وایو پرانا دے مطابق ، چمپاوندی پوری نو خانداناں دے بادشاہاں دا راجگڑھ سی۔
اسٹیبلشمنٹ تے چند گورننس[سودھو]
چمپاوت کمون دے وسط وچ واقع چاند خاندان دا اصلی مقام رہیا اے۔ چمپوت وچ چاند خاندان دے قیام وچ جو واقعہ نمایاں طور اُتے قبول کيتا جاندا اے اوہ اے۔ - چندرونشی چنڈیلا راجپوت الہ آباد وچ جھنسی نامی اک جگہ اُتے رہندے سن ۔ انہاں وچوں اک ، کنور سوم چند اپنے 24 مشیراں دے نال بدری ناتھ دا دورہ کرنے آئے سن ، اس وقت کلی کمون وچ برہما دیو کتیووری نے حکمرانی کيتی سی۔ کنوار سومچند نے برہم دیو دی اکلوتی لڑکی 'چمپا' نال شادی کيتی ، تے جہیز وچ بطور تحفہ پندرہ بیگا زمین اُتے اک چھوٹی بادشاہی قائم کيتی۔ انہاں نے اپنی ملکہ دے ناں اُتے ، چامپاوندی ندی دے کنارے اُتے شہر چمپاوت دی بنیاد رکھی تے وچکار اس دا قلعہ تعمیر کيتا ، جس دا ناں انہاں نے راج راجگا رکھیا سی۔ مقبول رائے دے مطابق ، ایہ واقعہ 400 عیسوی دا اے۔ چار فوجی ، کارکی ، بورا ، تداگی تے چودھری قلعے دے آس پاس رکھے گئے سن ۔ ایہ چاراں فرماں دے رہنما سن ، جو قلعےآں وچ رہندے سن ۔ اس لئی انہاں نوں علاء کہیا جاندا سی۔ بعد وچ ایہ کلی کمون دی چار آلا کے ناں توں مشہور ہويا۔
شاہ سومچند نے اپنے فوزدار کالو تداگی دی مدد توں پہلے مقامی راوت راجہ نوں شکست دتی تے سوئی خطے اُتے اپنا اقتدار قائم کيتا۔ شاہ سومچند دے بعد اس دا بیٹا اتمچند چاند خاندان دا بعد سی۔ بعد وچ ، سنسار چند ، حمیر چند ، وینا چند وغیرہ نے چمپاوت دا تخت سنبھال لیا۔ ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ چمپاوت اُتے 869سال تک چاند بادشاہاں دا راج رہیا۔ چاند دور وچ چمپاوت تے کرمانچل (کلی کمون) وچ تقریبا دو تن سو مکانات سن ۔
سولہويں صدی تک ، بادشاہ بھیشام چند نوں ایہ احساس ہونے لگیا کہ ہن چاند دی بادشاہی دی توسیع وچ بہت وادھا ہوچکيا اے ، تے راجگڑھ ریاست دے کنارے آباد سی۔ لہذا ، ہن ایہ جگہ راجگڑھ دے لئی موزاں نئيں سی۔ بھیشما چند دے بعد ، انہاں دے بیٹے بولو کلیان چند نے ، 1563 وچ اپنی سلطنت وچ توسیع کردے ہوئے ، والد دی مرضی دے مطابق ، المورا نوں راجگڑھ دے طور اُتے منتخب کيتا۔ چمپاوت توں ، چاند بادشاہاں دا راجگڑھ المورہ وچ منتقل کردتا گیا ، تے چمپاوت دا راج بونگا تریخ دا محض اک واقعہ رہیا۔ راجگڑھ کیتی تبدیلی دے نال ہی بادشاہت دی قیمتی اشیاء ، جنگجوواں ، گلوکاراں ، نیک لوکاں ، وزیراں ، پجاریاں وغیرہ نے نويں راجگڑھ المورہ نوں سجانا شروع کيتا۔ چاند حکمراناں دے نال نال ، تاجراں ، نوکریاں ، پجاریاں سمیت لوکاں دی اک وڈی تعداد الومورا ہجرت کرگئی ، تے چمپاوت اک لاوارث ویران شہر ہی رہیا۔
انتظامی تریخ[سودھو]
برطانوی حکومت دے دوران 1862 وچ چمپا نوں پوڑی دے نال تحصیل دا درجہ وی مل گیا سی۔ تحصیل دی تشکیل دے بعد ، انگریز افسران نے اس علاقے وچ محبت کرنے لگے۔ الموڑا ڈسٹرکٹ دی اس سرحدی تحصیل نوں 1 9 72 وچ پتھورا گڑھ ڈسٹرکٹ وچ شامل کے دتا گیا. 15 ستمبر 1949 نوں ، اترپردیش دی اس وقت دی وزیر اعلیٰ ، مایاوتی نے چھوٹے انتظامی یونٹاں نوں ترقی وچ مددگار سمجھنے تے ناقابل رسائی جغرافیائی حالات نوں مدنظر رکھدے ہوئے ، چمپاوت نوں ضلع دا درجہ دے دتا۔ اس ضلع وچ ، پٹوراگڑھ ضلع دی تحصیل چمپاوت دے علاوہ ، اودھم سنگھ نگر ضلع دی تحصیل خطیمہ دے 35 محصولاندی دیہات وی شامل سن ۔
باہرلے جوڑ[سودھو]
- چمپاوت : قدرتی ، مذہبی تے تاریخی دی ترینی ، ڈینک جاگرن ، 21 جون 2014
- ما چمپا دیوی 23 اکتوبر 2015 نوں ، چمپوت ، ڈینک جاگرن دی کلدیوی نيں
- تاریخی ورثہ خستہ حال ، روزنامہ ، جاگراں ، 13 مئی 2012
حوالے[سودھو]
- वॉल्टन, एच. जी. (1911). Almora: A Gazetteer [अल्मोड़ा: एक गैजेटियर] (in English). इलाहाबाद: सरकारी प्रेस, संयुक्त प्रान्त.
- एटकिंसन, एडविन टी (1974). Kumaun hills [कुमाऊंनी पहाड़ियां] (in English). दिल्ली: कॉस्मो प्रकाशन.
- पाण्डेय, बद्री दत्त (1937). कुमाऊं का इतिहास. अल्मोड़ा: श्याम प्रकाशन.
- मित्तल, अरुण के. (1986). British Administration in Kumaon Himalayas: A Historical Study, 1815–1947 [कुमाऊं हिमालय में ब्रिटिश प्रशासन: एक ऐतिहासिक अध्ययन, 1815–1947] (in English). दिल्ली: मित्तल प्रकाशन. Archived from the original on 30 जनवरी 2018. Retrieved 2 अगस्त 2017. Unknown parameter
|url-status=ignored (help); Check date values in:|archivedate=, |accessdate=(help)
- हांडा, ओ.सी. (2002). History of Uttaranchal [उत्तरांचल का इतिहास] (in English). नई दिल्ली: इंडस प्रकाशन कंपनी. ISBN 81-7387-134-5. Archived from the original on 9 मार्च 2018. Retrieved 4 अगस्त 2017. Unknown parameter
|url-status=ignored (help); Check date values in:|archivedate=, |accessdate=(help)