چوکھا میلا
چوکھا میلا بھارت دے صوبہ مہاراشٹر دے اک سنت نيں جو چودہويں صدی وچ گزرے۔ انہاں دا تعلق مہر ذات توں سی جو بھارت وچ تب اچھوت کہلاندی سی۔ انہاں دی پیدائش مہونا راجا وچ ہوئی جو بلڈھانہ ضلع وچ دیول پنڈ راجا تعلقہ وچ واقع اے۔ انہاں نے مہاراشٹر وچ منگل ویدھا وچ رہائش رکھی۔ انہاں نے بوہت سارے ابھنگ لکھے۔ اوہ دلت ذات نال تعلق رکھنے والے اولین شاعر وچوں اک سن ۔ چوکھا میلا اپنی بیوی سوریا بائی تے بیٹے کرما میلا دے نال منگل ویدھا وچ رہے۔ انہاں دا کم اُچی ذات دے اک فرد دے گھر دی چوکیداری تے کھیتاں اُتے کم کرنا سی۔ اچھوت ہونے دی وجہ توں انہاں نوں شہر توں باہر وکھ بستی وچ رہنا پڑدا سی جتھے ہور اچھوت آباد سن ۔
ان دی ذات وارکری فرقے نال تعلق رکھدی سی۔[۱]
انہاں نوں سنت شاعر ناں دیو (1270–1350) نے روحانی فرقے بھکتی وچ شامل کیتا۔ اک بار جدوں انہاں نے پندھار پور دا چکر لگایا تاں سنت ناں دیو دے کیرتن سنے۔ اس دے بعد اوہ اس فرقے وچ شامل ہوئے گئے۔
بعد وچ اوہ پندھر پور منتقل ہوئے گئے۔ روایات دے مطابق اعلیٰ ذات دے لوکاں نے انہاں نوں مندر وچ داخل نئيں ہونے دتا[۳] تے نہ ہی مندر دے دروازے اُتے انہاں نوں کھڑا ہونے دی اجازت ملی، اس لئی انہاں نے دریائے چندر بھجیا دے دوسرے کنارے اک جھونپيا بنا کے رہنا شروع کر دتا۔
پندھر پور دے نیڑے منگل ویدھا وچ تعمیر دا کم کردے ہوئے اک دیوار گری تے کئی مزدور دب گئے۔ چوکھا انہاں وچ شامل سن ۔ انہاں دا مزار وٹھل مندر دے سامنے بنایا گیا تے اج وی دیکھیا جا سکدا اے۔ روایات دے مطابق انہاں دی ہڈیاں حالے وی وٹھل وٹھل پکارتی نيں تاکہ لوک اس مندر نوں آئیاں ۔ ایہ ہڈیاں وٹھل مندر دی دہلیز وچ دفن نيں۔ 20واں صدی دے اوائل وچ دلت رہنما بی آر امبیدکر نے اس مندر وچ جانے دی کوشش کيتی مگر مہر ذات نال تعلق ہونے دی وجہ توں انہاں نوں دہلیز توں اگے ودھنے دی اجازت نئيں دتی گئی۔[۴]
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ Zelliot, Eleanor (2008). "Chokhamela, His Family and the Marathi Tradition", From Stigma to Assertion: Untouchability, Identity and Politics in Early and Modern India. Copenhagen: Museum Tusculanum Press, 76–85. ISBN 8763507757.
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ Harrisson, Tom (1976). "A Historical Introduction to the Warakari Movement", Living Through the Blitz. Cambridge University Press, 40. ISBN 978-0-00-216009-4.
- ↑ Prasad, Amar Nath (2007). Dalit Literature, 10–12. ISBN 978-81-7625-817-3.
- ↑ Zelliot, Eleanor (1981). "Chokhamela and Eknath: Two Bhakti Modes of Legitimacy for Modern Change", Tradition and Modernity in Bhakti movements. Leiden: Brill, 136–142. ISBN 9004063706.