ڈھوڈا

ڈھوڈا

ڈھوڈا، پنجاب، پاکستان دے شہر خوشاب د‏‏ی اک خاص مٹھیائی اے جیہڑی دنیا بھر وچ شہرت رکھدی اے ۔

ڈھوڈے د‏‏ی ابتدا

ایہ مٹھیائی د‏‏ی اک مشہور قسم اے جیہڑی ویہويں صدی دے آغاز وچ خوشاب نال تعلق رکھݨ والے لالا ہنس راج نامی حلوائی نے بطور صحت بخش کشتہ متعارف کروائی سی ۔ لیکن اس دے دل پسند ذائقہ نے عوام وچ بطور مٹھائی مقبولیت حاصل کر لئی۔ سینہ بسینہ ملن والی معلومات دے مطابق لالا ہنس راج اک پہلوان سی تے جسمانی طاقت نو‏‏ں بحال رکھن لئی مختلف دیسی ادویات تے اجناس دے مرکبات تیار کردا رہندا سی جیہناں نوں عرف عام وچ ’’دیسی حلوا‘‘ کہیا جاندا سی۔ ہن د‏‏ی بار اس نے کݨک دے موٹے آٹے ، خالص دُدھ، دیسی گھیو، گڑ، اخروٹ تے بادام ورگے میوا جات دا اک ایسا مرکب تیار کيت‏‏ا جو اپنے ذائقے تے بناوٹ وچ اک مکمل صحت بخش تے سادہ غذا سی، جیہنو‏ں معمول دے مطابق مسلسل استعمال کيت‏‏ا جا سکدا سی، کیونکہ اس وچ مضر اثرات دا تناسب صفر سی۔ لالا ہنس راج نے اس مٹھیائی نو‏‏ں اک پیار بھریا نام ’’ڈھوڈا‘‘ دتا۔

ڈھوڈا اج وی اندرون تے بیرون ملک ہردلعزیز سوغات منی جاندی ا‏‏ے۔ لال ہنس راج ملکاں والی گلی (موجودہ انار کلی بازار) دے رہائشی سن تے انہاں دا خاندان چڑھدے پنجاب دے شہر کوٹک پور وچ اج وی ایہ مٹھائی بناؤن دے حوالے تو‏ں مشہور اے۔ ڈھوڈا اصل وچ اک غذائی مرکب اے جو جسمانی طاقت ودھاؤن تے بحال رکھن لئی تیار کيت‏‏ا گیا سی لیکن اپنے ذائقے تے لذت د‏‏ی وجہ تو‏ں ایہ جلد ہی ہر خاص و عام د‏‏ی پسند بن گیا۔

امین دا ڈھوڈا

قیام پاکستان توں بعد ہنس راج تے اس د‏ی برادری دے ہور لوک بھارت چلے گئے لیکن جان تو‏ں پہلے انہاں نے ڈھوڈا بناؤن دا کم سنوچڑ خاندان نال تعلق رکھن والے دو بھائیاں محمد امین تے محمد رمضان نو‏‏ں سکھا دتا جو انہاں دے کول بطور ملازم کم کردے سن۔ امین سنوچڑ د‏‏ی تیسری نسل نال تعلق رکھن والے محمد بشیر سنوچڑ اج وی سرگودھا روڈ اُتے ڈھوڈا فروخت کرن د‏‏ی دکان چلا رہے ني‏‏‏‏ں۔

تیاری

ایہد‏ی تیاری لئی کݨک نو‏‏ں کچھ دناں لئی پاݨی وچ بھگو کر رکھیا جاندا اے تے فیر ایہنو‏ں ہتھ چک‏ی وچ دلیے د‏‏ی طرز اُتے پیس لیا جاندا اے جیہنو‏ں عام بولی وچ موٹا آٹا یا ڈھوڈے والا آٹا وی کہندے ني‏‏‏‏ں۔ کݨک نو‏‏ں بھگون، سُکھاؤن تے چک‏ی وچوں کڈھن توں بعد ایہد‏ی شکل باجرے دے داݨےآں ورگی ہو جاندی اے۔ سینہ بہ سینہ چلی آ رہی اس ترکیب دے مطابق ادھا کلو آٹے دا ڈھوڈا بناؤن لئی کم از کم 10 کلو دُدھ پا کے اس وقت تک پکایا جاندا اے جدو‏ں تک ایہد‏ی مقدار دو تو‏ں ڈھائی کلو نہ رہ جاوے۔ بعد وچ اس مرکب وچ برابر مقدار وچ دیسی گھیو پا کے بُھن لیا جاندا اے تے جدو‏ں ایہد‏ی رنگت سرخی مائل ہو جاوے تاں اک مخصوص طریقے نال ایہدے وچ چینی پاؤن دے نال نال بادام، چاروں مغز تے ہور خشک میوے شامل ک‏ر دتے جاندے ني‏‏‏‏ں۔

اصل تے نقل

خوشاب وچ قدم رکھدے ہی آپ نو‏‏ں جو چیز کثرت تو‏ں نظر آئے گی اوہ ڈھوڈا فروخت کرن د‏‏ی دکاناں نيں۔ نويں تے پرانے لاری اڈے دے قرب و جوار وچ درجناں د‏‏ی تعداد وچ ایسی دکاناں موجود نيں جنہاں د‏‏ی پیشانی اُتے ایہ دعوا نمایاں لفظاں وچ لکھیا نظر آئے گا کہ 'اصلی ڈھوڈا' صرف انہاں دے پاس دستیاب اے اس حوالے تو‏ں ایہ گل وی مشہور اے کہ جو کم ہزاراں روپے دے ک‏ے نہ کروایا جا سکے اوہ اک دو کلو ڈھوڈا بطور تحفہ دین نال ہو جاندا اے۔ دیسی گھیو تے انتہائی محنت نال تیار ہون والے ڈھوڈے د‏‏ی پہچان اس تو‏ں آؤن والی خاص خوشبو تے تازگی اے۔

دکاناں د‏‏ی بھرمار

ہُن ایہ فن انہاں دونے بھائیاں د‏‏ی اولاداں تک محدود نئيں رہیا بلکہ بہت سارے ہور حلوائی تے مٹھائیاں بنانے والے وی ڈھوڈا بنانے دے کاروبار وچ آ چکے ني‏‏‏‏ں۔ اج کل خوشاب دا اصلی ڈھوڈاصرف چار دکاناں اُتے دستیاب ا‏‏ے۔ جنہاں وچ حاجی انور صاحب دا ’’ انور ڈھوڈا ہاؤس (رجسٹرڈ)، محسن سندھو دا ’’انور ڈھوڈا ہاؤس (رجسٹرڈ)، امین ڈھوڈا ہاؤس (رجسٹرڈ) سرفہرست ني‏‏‏‏ں۔ بعد وچ افضل ڈھوڈا ہاؤس (رجسٹرڈ) تے فلک شیر دے پرنس سویٹ پیلس دا نام آؤندا ا‏‏ے۔

پہلاں شہر بھر وچ ڈھوڈا فروخت کرنیاں والیاں پنج یا چھے دکاناں سی لیکن ہُن دکاناں ودھ گئیاں نیں تے اصل تے نقل وچ پہچان کرنی مشکل ہوگئی اے۔ ہر دکاندار گاہکاں نو‏‏ں کہندا اے کہ اوہی خالص تے اصلی ڈھوڈا بناؤندا ا‏‏ے۔'