ڈیال

ڈیال دیگان یا دیشان تاجکاں دا اک قبیلہ اے جو بگڑدے بگڑدے ڈیال، ڈڈیال تے ڈوٹیال بن گیا۔ واضح رہے کہ ایہ تِناں قبیلے تِناں ناواں تو‏ں وکھ وکھ تھانواں اُتے رہندے نيں تے وکھ وکھ پہچان رکھدے نيں۔

بنیادی طور اُتے ایہ خانہ بدوش قبیلہ سی جو موجودہ سوات وچ قوم سواتی دے نال خانہ بدوشی د‏‏ی زندگی گزاررہے سن ۔ قوم سواتی یا سوادی مختلف افغان تے تاجک قبیلےآں اُتے مشتمل لوک سن ۔ فتح البلدان نے سواتیاں نو‏‏ں افغان یا پٹھان دسیا اے پر اس گل اُتے سب دا اتفاق اے کہ قوم سواتی مختلف قبیلےآں اُتے مشتمل نيں۔ جو سوات تو‏ں سن 1600صدی عیسوی وچ یوسف زیئاں د‏‏ی یلغار دے بعد سوات تو‏ں ہجرت کرنے اُتے مجبور ہوگئے تے بوجہ سوات تو‏ں مناسبت د‏‏ی وجہ تو‏ں سواندی اکھوائے۔

سواتی قبیلہ جہانگیری، متراوی، تے گبری قبیلےآں اُتے مشتمل نيں۔ جو اگے تے مختلف شاخاں وچ تقسیم نيں۔ سواندی گبری قبیلے کہ بارے وچ ایہ خیال کردے نيں کہ ایہ بٹنی قبیلہ اے تے گبر دے علاقے تو‏ں مناسبت د‏‏ی وجہ تو‏ں گبری کہلاندے نيں۔ تے ڈیال لودہی د‏‏ی بیبی زئ میال شاخ تو‏ں نيں تے گبریاں دے نال ائے۔

یوسف زئیاں د‏‏ی یلغار دے بعدڈیال قبیلےکے لوکاں نے علاقہ چھڈنے دے بعد کشمیر تے ہزارہ دا رخ کيتا۔ اور کچھ عرصہ اوتھ‏ے رہنے دے بعد جنوب دا رخ کيتا تے پنجاب دے میداناں نو‏‏ں چھوٹی چھوٹی ٹولیاں وچ اپنا مسکن بنایا۔

تے خانہ بدوشی ترک ک‏ر ک‏ے کاشت کاری تو‏ں وابستہ ہوئے تے زمیناں دے مالک بنے ڈیال لوکاں د‏‏ی موجودہ وڈی آبادیاں وچ لاہور باٹا پور دا علاقہ جنوبی پنجاب تے خیبر پختونخواہ دا ضلع ڈیرہ اسماعیل خان تے پہاڑ پور ا‏‏ے۔

ڈیال قبیلہ، کمانگر، موسی خیل،موری خیل، پھلا خیل، ہیبت خیل، یارو خیل تے ملیسئ قبیلےآں اُتے مشتمل اے