کُڑی
عورت انسان لئی جم توں لیکے قبیلدار ہون تک پنجابی وچ کڑی جاں لڑکی شبد ورتیا جاندا اے۔ بہت وار تاں ایہہ کسے وی عمر دی عورت لئی ورتیا جاندا اے۔ اداہرن دے طور تے ماں جاں باپ نال رشتے دے ذکر دوران کڑی شبد دا استعمال دھی دے مطلب وچ کیتا جاندا اے۔ عامَ طور تے کڑی پڑھن سنن نال مٹیار دا بمب ساکار ہندا اے۔ اس دا انگریزی وچ مترادف گرل اتے فارسی وچ دختر اے۔
لڑکی پیدائش توں بچپن تے نوجوانی تک انسان دی مؤنث صورت اے، کدی کدی اک بالغ لڑکی دے حوالہ لئی وی استعمال کیتا جاندا اے، جبکہ عام طور تے شادی دے بعد اسنوں عورت کہا جاندا اے ۔
اتہاس
[سودھو]عالمی اتہاس وچ کڑیاں کسے وی سبھئچار وچلے عورت صنف نال نیڑے توں متعلق رہا اے۔ جتھے عورتاں مرداں برابرلی صنف مندے ہن،کڑیاں نوں ایہہ لابھ ہوا کہ اوہناں دیاں ضرورتاں ول خاص دھیان دتا گیا۔
کڑیاں دی سکھیا
[سودھو]پرانے مصر وچ، شہزادی نیفرا دا پالن پوسن اپنی ماں دی حکمرانی ماتحت ہویا سی، جو فرعون ہٹشیپسوٹ عورت سی، جس نے اپنے شوہر تھوٹموز دوجے دی موت توں بعد گدی اُتے قبضہ کر لیا سی۔ پرانے مصر وچ عورتاں سماج وچ مقابلتاً اچے رتبے والیاں سن، اتے فرعون دی دھی ہون دے ناطے، نیفرا نوں سبھ توں ودھیا سکھیا دتی گئی سی،اس دے استاد اسدی ماں دے بھروسیجوگ صلاح کار سن ۔جدوں اس دی ماں فراؤ دا راج سی تاں اوہ اک رانی دے فرضاں نوں لے کے اپنا اہم کردار نبھاؤن دے یوگ بن گئی۔ اس حقیقت دے باو جود کہ پرانے مصر وچ عورتاں اتے آدمیاں دی برابری بہت اہم سی، اتھے حالے وی صنفی کرداراں وچ اہم وکھریوے سن ۔ مرداں نے سرکار لئی ودوان وجوں کم کیتا، اداہرن وجوں، جدوں کہ عورتاں اکثر کھیتی باڑی، روٹی پکاؤن اتے بیئر بناؤن والے کم کردیاں ہندیاں سن ۔ حالانکہ، وڈی گنتی وچ عورتاں، خاص طور اُتے اپری کلاس نال متعلق وی کاروباراں وچ کم کردیاں اتے بازاراں وچ وپار کردیاں ہن، جویں پیریپھمرس اتے کجھ عورتاں نے مندراں وچ وی کم کیتا ۔
ٹریفکنگ اتے ٹریڈنگ کڑیاں
[سودھو]کڑیاں تریخی طور تے ورتیاں گئیاں ہن، اتے اجے وی دنیا دے کجھ حصیاں وچ ورتیاں جاندے ہن، پریواراں دے وچکار اختلافان دے وسناں وچ، باڑ، سوار، جاں وانی ورگے پرتھاواں ولوں ایہناں نوں ورتیا جاندا اے۔ اجیہے حالات وچ، اک ملزم دے پروار دی اک کڑی نوں اک نوکر جاں اک لاڑی دے طور تے پیڑت دے پروار نوں دتا جاندا اے۔ اک ہور مشق اے کہ لاڑی دیاں قیمتاں دے بدلے وچ کڑیاں نوں ویچیا جاندا اے۔
کڑیاں دی سکھیا
[سودھو]کجھ دیساں وچ کڑیاں دی سکھیا تک برابر پہنچ حاصل کیتی گئی اے، پر اکثریت وچ نابرابری اے ۔ وکھ-وکھ علاقےآں اتے دیساں اتے دیساں دے اندر وی انتر ہن۔ 60 فیصدی بچے عربی بولی دے سکولاں وچ پڑھدے ہن اتے 66 فیصدی غیر-حاضر-شہری دکھنی اتے مغربی ایشیا وچ پڑھدے ہن؛ حالانکہ، لڑکیاں توں لڑکے زیادہ لاطینی امریکہ، کیریبیئن، شمالی امریکہ اتے مغربی یورپ دے بہت سارے ملکاں وچ سکول جاندے ہن۔[۱] کھوج نے وکاسشیل دیساں نوں اس ابرابری دی معاشی لاگت نوں ماپیا اے: پلین انٹرنیشنل دے تجزیہ توں پتہ لگدا اے کہ کل 65 گھٹ، مدھم آمدن اتے تبدیلی والے دیس لڑکیاں نوں اسے سیکنڈری سکول دے موقعیاں دی پیش کش کرن وچ نااہل رہے ہن جتھے منڈے پڑھدے ہن اتے کل ملا کے ایہہ دیش لگبھگ 92 بلیئن ڈالر دے سالانہ معاشی وادھے اُتے گواچ رہے ہن۔[۱]
اس نابرابری نوں ختم کرن لئی دنیا بھر دے یتن کیتے گئے ہن (جویں کہ ملینئم ڈویلپمینٹ گولز راہیں) اتے انتر 1990 توں بند ہو گیا اے۔[۲]
مورتاں
[سودھو]-
مہندی لاوندی کڑی
-
جمناسٹک کردی کڑی
-
کجھ بھارتی کڑیاں
-
ڈکا-چکّ کھیڈدیاں ملیشیا دیاں کڑیاں
-
اک ازبیک کڑی
-
گواٹیمالا دی کڑی
==ہورویکھو==
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ "Paying the Price: The economic cost of failing to educate girls" (PDF)۔ PLAN International۔ اخذ شدہ بتاریخ اکتوبر 11, 2011
- ↑ The State of the World's Children 2004 – Girls, Education and Development Archived 2018-06-20 at the وے بیک مشین، UNICEF, 2004