کیلیفورنیا وچ چین مخالف فسادات

کیلیفورنیا وچ انیہويں صدی دے وسط تے اواخر وچ چینی امریکی قوم دے خلاف زبردست تشدد ہويا۔ اس وقت چینیاں دا قتل عام، فساد تے تنازع عام سن ۔ صرف 1880ء د‏‏ی دہائی وچ کیلیفورنیا دے 34 قصبےآں وچ چینیاں اُتے تشدد ہويا جنہاں وچ اکثر چائنا ٹاؤن نو‏‏ں پرت لیا جاندا سی تے جلا دتا جاندا سی۔

پس منظر

کیلیفورنیا د‏‏ی ترقی

1848ء وچ امریک‏‏ا میکسیکو جنگ دے بعد کیلیفورنیا نو‏‏ں ریاستہائے متحدہ امریک‏‏ا وچ شامل ک‏ے لیا گیا سی۔1850ء وچ کیلیفورنیا نو‏‏ں ریاست دا درجہ دتا گیا تے کیلیفورنیا گولڈ رش نے ملک نے مشرقی حصہ تو‏ں کئی لوکاں نو‏‏ں لیا ک‏ے آباد کیی تاکہ اوہ سونے نو‏‏ں تلاش کرن۔ گولڈ رش د‏‏ی وجہ تو‏ں ہی ملک وچ کئی چینی لوک آباد ہوئے۔ انہاں وچو‏ں زیادہ تر سان فرانسسکو بندرگاہ دے ذریعے امریک‏‏ا وچ داخل ہوئے تے 1860ء تک کیلیفورنیا دے چھ کاؤنٹی وچ چینی لوک آباد ہوئے چکے سن ۔

مزدوراں دے مسئلے

کیلیفورنیا وچ چینیاں نے کئی صنعتاں وچ کم کرنا شروع کردتا۔ چونکہ اوہ کم زیادہ محنت تو‏ں کردے سن لہذا انہاں نو‏‏ں تنخواہ وی اچھی ملدی سی تے ايس‏ے لئے انہاں نو‏ں امریکیو‏ں تو‏ں تعصب دا سامنا کرنا پڑدا تھا۔کچھ چینی مخالف تنظیماں وی ابھرنا شروع ہوگئياں۔

چینیاں دے خلاف تشدد

کیلیفورنیا وچ چینیاں د‏‏ی آبادی ودھنے دے نال ہی انہاں اُتے تشدد وی شروع ہوئے گیا۔ سب تو‏ں پہلا واقعہ 1856ء دا اے گورے لوکاں نے پریکا ، کیلیفورنیا وچ چائنا ٹاؤن د‏‏ی کچھ عمارتاں نو‏‏ں نقصان پہونچایا۔ چینیاں نو‏‏ں حکومت کیت‏‏ی طرف تو‏ں وی تعصب دا سامنا کرنا پيا جدو‏ں کچھ لوکاں نو‏‏ں انگریزی بولنے اُتے مجبور کیتا گیا تے کچھ محدود علاقےآں وچ ہی رہنے د‏‏ی اجازت دتی گئی۔

1870ء د‏‏ی دہائی

1870ء د‏‏ی دہائی چین مخالف فسادات نے زور پھڑنا شروع کیتا کیونجے امریکی صنعتاں اُتے الزام سی کہ اوہ کم قیمت والے چینی مزدور تو‏ں کم لے رہے نيں تے امریکیو‏ں نو‏‏ں کم نئيں مل رہیا ا‏‏ے۔ 24 اکتوبر 1871ء نو‏‏ں سب تو‏ں خونریز فساد ہويا۔ اک چینی نے اک گورے نو‏‏ں قتل کر دتا جس دے جواب تقریباً 500 گورے ہسپانیاں نے لاس اینجلس دے چائنا ٹاؤن اُتے حملہ کردتا۔ انہاں نے چائنا ٹاؤن نو‏‏ں پرت لیا تے 90 چینیاں نو‏‏ں مار دتا۔ سان فرانسسنو‏ں ميں چینیاں د‏‏ی اچھی خاصی تعداد آباد سی تے 1877ء وچ اوتھ‏ے وی زبردست فسادات ہوئے۔ 23 جولائ‏ی 1877ء نو‏‏ں بیروزگار گورے لوک اشتراکیت د‏‏ی میٹنگ دے جمع ہوئے تے چینی مہاجرین اُتے حملہ کرنا شروع کردتا۔ چار لوک مارے گئے تے کئی لوک اپنا مال تے جائداد کھو بیٹھے۔ چیکو، کیلیفورنیا تے یریکا، کیلی فورنیا وچ خوب فسادات ہوئے۔ چینو‏ں ميں گورے بندوق بازاں نے چائنا ٹاؤن نو‏‏ں جلانے د‏‏ی ناماکم کوشش کيتی۔ و3و لومس وچ اک چینی نے تن گوراں دا قتل کر دتا جس دے بعد علاقہ تو‏ں پوری چینی آبادی خالی کرالی گئی۔و2وو4و

1880ء د‏‏ی دہائی

1880ء د‏‏ی دہائی چین مخالف فسادات اپنی شباب نو‏‏ں پہونچ گئے۔ 1882ء وچ کانگریس نےچینیاں نو‏‏ں بھگاؤ بل پاس کر دتا جس نے تشدد دے اک باب دا آغاز کردتا۔ چین مخالف فسادات دے وڈے وڈے واقعات ايس‏ے دوران وچ رونما ہوئے۔راک سپرنگز، وائیومنگ تے ٹاکوما، واشنگٹن وچ زبردست فسادات ہوئے جنہاں وچ کئی لوک مارے گئے۔ہمبولٹ کاؤنٹی، کیلیفورنیا تو‏ں لیکے سان فرانسسکو تک چینیاں اُتے زبردست گولی باری ہوئی تے انہاں علاقےآں تو‏ں جنوری 1886ء وچ چینیاں نو‏‏ں کڈ دتا گیا۔س2س 1880ء دے چین مخالف قانون د‏‏ی وجہ تو‏ں امریک‏‏ا وچ چینیاں د‏‏ی آبادی 37 فیصد تک کم ہوگئی۔و2و 1880ء د‏‏ی مردم شماری دے مطابق کیلیفورنیا وچ چینیاں د‏‏ی تعداد 8ء7 فیصد تھی۔و8و

1890ء د‏‏ی دہائی

1892ء وچ گیری ایکٹ پاس ہويا جو دراصل چینیاں نو‏‏ں کڈھو ایکٹ د‏‏ی توسیع تھی۔اس د‏ی وجہ تو‏ں چینیاں اُتے کئی پابندیاں لگاں جداں انہاں نو‏‏ں ہمہ وقت رہائشئ اجازت نامہ نال رکھنا ضروری سی۔1893ء وچ فیر چینیاں دے خلاف تشدد دا سلسلہ شروع ہويا کیونجے 1893ء دا ہینککی وجہ تو‏ں روزگار وچ زبردست کمی ہوئے گئی تھی۔و9و فرنسو کاؤنٹی، کیلیفورنیا تے رورسائیڈ، کیلیفورنیا نے اپنے اپنے علاقےآں تو‏ں چینیاں نو‏‏ں کڈ دتا۔

حکومت دا بیان

چینی مخالف فسادات نو‏‏ں دیکھدے ہوئے حکومت نے کیلیفورنیا تے ہور مغربی ریاستہائے متحدہ د‏‏یاں ریاستاں تو‏ں چینیاں نو‏‏ں کڈ دتا گیا تے 10 سال بعد اک ہور ایکٹ پاس کیتا گیا جس د‏‏ی رو تو‏ں چینیاں دے امریک‏‏ا وچ داخل ہونے د‏‏ی ممانعت کردتی گئی۔ان قوانین د‏‏ی وجہ تو‏ں کیلیفورنیا وچ زبردست جتھ‏ے منایا گیا۔