کینیا فنانس بل دا احتجاج

آغاز	۱۸ جون ۲۰۲۴
ملک	کینیا

الخسائر

کینیا فنانس بل دے احتجاج، جو ہیش ٹیگ #RejectFinanceBill2024 دے ناں توں مشہور اے، کینیا وچ فنانس بل 2024 وچ کینیا دی حکومت ولوں تجویز کردہ ٹیکس وچ اضافے دے خلاف جاری وکندریقرت عوامی احتجاج دا اک سلسلہ اے۔[11]

مئی 2024 وچ، مجوزہ ٹیکس وچ اضافے نو نوجوان کینیا دے لوکاں نے خاص طور تے ٹیکساں وچ وادھے نال متعلق سخت تنقید دا نشانہ بنایا، تے انہاں نوجوان کینیا دے لوکاں نے "احتجاج دی رہنمائی" کیتی اے۔[12] انہاں نے ابتدائی طور تے ٹک ٹوک تے انسٹاگرام ورگے سوشل میڈیا پلیٹ فارمز دا استعمال کردے ہوئے آن لائن متحرک کیتا۔[13] نوجوان کارکناں نے کال ٹو ایکشن گردش کیتی، بل دا کئی مقامی زباناں وچ ترجمہ کیتا، [13] بل دے بارے وچ سوالاں دے جواب دین لئی مصنوعی ذہانت دے آلے چیٹ جی پی ٹی دا استعمال کیتا، [13] تے سیاسی رہنماواں دے فون نمبر لیک کیتے تاکہ مظاہرین نو ایس ایم ایس دے نال اسپام کرن دی اجازت دتی جا سکے۔ تے واٹس ایپ سنیہے۔[13] پرامن احتجاج 18 جون نو‏‏ں نیروبی وچ شروع ہويا ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں وڈے پیمانے اُتے مذمت شدہ گرفتاریاں ہوئیاں۔ 19 جون نو‏‏ں ، کینیا د‏‏ی پارلیمنٹ نے اس بل وچ ترمیم د‏‏ی ، جس وچ کچھ متنازعہ شقاں نو‏‏ں ختم کردتا گیا۔[14] تاہم، بل اگلے دن وی منظور کر دتا گیا، جس دی وجہ توں ملک بھر چ احتجاج تے سکیورٹی فورسز دے نال بھاری جھڑپاں ہوئیاں۔ جون نو‏‏ں مظاہرین نے پارلیمنٹ د‏‏ی عمارتاں اُتے حملہ کيتا ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں پولیس دے نال جھڑپاں ہوئیاں جس دے نتیجے وچ گھٹ تو‏ں گھٹ 22 [5] افراد د‏‏ی موت تے بے شمار زخمی ہوئے۔[15]

جون نوں، کینیا دے صدر ولیم روٹو نے قوم نال خطاب کیتا تے انہاں نو مطلع کیتا کہ اوہ 2024 دے فنانس بل تے دستخط نئیں کرن گے، تے آکھیا کہ ایہ واپس لے لیا جائے گا تے اوہ اپنی پارٹی دے ارکان پارلیمنٹ دے نال اک معاہدے تے آئے نیں کہ ایہ اوہناں دا اجتماعی موقف ہووے .[16][17]

پچھوکڑ

کینیا فنانس بل دے احتجاج دا سراغ 2023 دے اینٹی گورنمنٹ احتجاج توں شروع ہوندا اے جہڑا "کینیا فنانس بل 2023" وچ ٹیکس اصلاحات دی منظوری دے بعد ہویا سی۔ انہاں احتجاجاں وچ ، جنہاں د‏‏ی قیادت سابق وزیر اعظم ریلا اوڈنگا نے د‏‏ی سی ، وچ چھ افراد ہلاک تے درجناں زخمی ہوئے۔[18]

شروع چ ٹک ٹاک تے ایکس (پہلاں ٹویٹر) ورگے سوشل میڈیا پلیٹ فارماں تے اک ہنگامے دے طور تے ابھریا، ایہ تحریک 18 جون 2024 نوں جسمانی احتجاج چ ودھ گئی، جس دی اگوائی بنیادی طور تے نوجوان آبادیاتی تے انسانی حقوق دے کارکناں نے کیتی۔ احتجاج 20 جون 2024 نو ملک بھر چ پھیل گیا، جدوں پولیس نے مظاہرین تے کارروائی کیتی۔[13][19]

2024 دا فنانس بل کینیا دی حکومت ولوں 2023 وچ قومی خزانے تے معاشی منصوبہ بندی دی وزارت دے ذریعے وضع تے شائع کردہ درمیانی مدتی آمدنی دی حکمت عملی (ایم ٹی آر ایس) دی بنیاد تے ٹیکس اصلاحات دے سلسلے وچ پہلا بل اے۔ ایم ٹی آر ایس دا مقصد 2024 توں 2027 تک کینیا وچ ٹیکس ٹو جی ڈی پی دے تناسب نو 13.5 فیصد توں گھٹ توں گھٹ 20 فیصد تک ودھانا اے۔[20] ایم ٹی آر ایس دے اعداد و شمار اک بین الاقوامی مالیاتی فنڈ دے تخمینے تے مبنی ہن کہ کینیا دے کول 25 فیصد ٹیکس ٹو جی ڈی پی تناسب دی صلاحیت اے۔ ایم ٹی آر ایس دی کجھ تجویزاں نے فنانس بل 2024 دی تفصیلات نو جانکاری دتی جس چ تمام موٹر گڈیاں لئی سالانہ گردش ٹیکس تے پٹرولیم مصنوعات تے ایکسائز ڈیوٹی دا جائزہ شامل اے۔[20]

اصل 2024 دے فنانس بل وچ تجویز کردہ کچھ وڈی تبدیلیاں وچ شامل نيں:[21][22]

تمام درآمد شدہ مصنوعات تے "ایکو لیوی" دا تعارف جہڑا ماحول نو نقصان پہنچاندا اے جوں کہ سینیٹری تولیے، ڈایپر، موٹر سائیکلاں، ٹائر، پلاسٹک پیکیجنگ، الیکٹرانک آلات، آڈیو ویژوئل ریکارڈنگ آلات، ریڈیو آلات، تے الیکٹرانک آلات
ڈیٹا پروٹیکشن ایکٹ وچ ترمیم جس نے کینیا دے ریونیو اتھارٹی (کے آر اے) دے ذریعہ کینیا دے بینک تے موبائل منی بیانات تک رسائی نو بغیر کسی عدالتی حکم دے محدود کردتا۔ اس نال کے آر اے نو اپنی صوابدید تے کسی وی شہری دے مالی اکاؤنٹس تک رسائی حاصل کرن دی اجازت ملے گی۔
گھٹ توں گھٹ 5,000 روپے تے ودھ توں ودھ 100,000 روپے دے نال 2.5 فیصد موٹر وہیکل ٹیکس دا تعارف۔ بعد چ چھت نو ہٹان لئی اس چ ترمیم کیتی گئی۔
کینیا ریونیو اتھارٹی ولوں 60 توں 90 دن تک فیصلہ جاری کرن دے ویلے دی توسیع۔
کینیا چ مستقل موجودگی آلے رہائشی افراد یا اداریاں تے 15 فیصد دے گھٹ توں گھٹ ٹاپ اپ ٹیکس دا تعارف، آمدنی دے پہلے سال توں پہلے پچھلے چار سالاں چوں گھٹ توں گھٹ دو سالاں چ سالانہ 750 ملین یورو توں ودھ کمائی کرن آلے کثیر القومی گروپاں نال وابستہ۔
رہائشیاں لئی 3 فیصد تے غیر رہائشیاں لئی 5 فیصد سرکاری اداریاں نوں فراہم کیتیاں جان آلیاں شیواں لئی کیتیاں گئیاں ادائیگیاں تے ود ہولڈنگ ٹیکس۔
روڈ مینٹیننس لیوی وچ 18 روپے توں ودھ کے 25 روپے فی لیٹر ایندھن، جس نال ایندھن دی قیمت وچ ہور وادھا ہووے گا۔
رہائشیاں لئی 5 فیصد تے غیر رہائشیاں لئی 15 فیصد دی شرح نال گھٹ توں گھٹ تن سال دی پختگی دے نال انفراسٹرکچر بانڈز توں سود تے ود ہولڈنگ ٹیکس دا تعارف۔
کسی وی ڈیجیٹل مارکیٹ پلیس دے ذریعہ میزبانی کردہ دکاناں وچ کسی وی فروخت اُتے رہائشیاں دے لئی 5٪ تے غیر رہائشیاں دے لئی 15٪ دے ود ہولڈنگ ٹیکس دا تعارف۔ ڈیجیٹل مارکیٹ پلیس نوں مطلوبہ رقم روک کے حکومت نوں گھلن دی لوڑ ہووے گی۔
عام روٹی دی ٹیکس دی حیثیت وچ تبدیلی، فارماں توں ملنگ فیکٹریاں تک گنے دی نقل و حمل، مقامی طور تے جمع کیتے گئے موبائل فون، الیکٹرک بائیک، سولر تے لتھیئم آئن بیٹریاں، تے الیکٹرک بساں نوں ٹیکس توں مستثنیٰ توں معیاری تک تبدیل کرنا جہڑا اشیاء تے 16 فیصد وی اے ٹی متعارف کروائے گا۔ .
کھاداں، کیڑے مار دوائیاں تے فنگس مار دوائیاں لئی ٹیکس دی حیثیت صفر توں مستثنیٰ تک تبدیلی جس دا مطلب اے کہ ایہناں شیواں تے ٹیکس ہلے وی صفر اے پر مینوفیکچررز ہن ایہناں شیواں تے وی اے ٹی دا دعویٰ نئیں کر سکدے۔
الکوحل مشروبات، سگریٹاں تے تمباکو تے مبنی مصنوعات لئی ایکسائز ڈیوٹی دا حساب کس طرح کیتا جاندا اے اس وچ تبدیلی تاکہ انہاں اشیاء تے وصولی ودھائی جا سکے۔ اس نال الکوحل مشروبات تے سگریٹاں تے *ٹیکس زیادہ طاقتور الکوحل مشروبات لئی 40 فیصد یا اس توں ودھ تک ودھ سکدا اے۔
سبزیاں تے بیجاں دے تیلاں تے 25 فیصد ایکسائز ڈیوٹی تے کوئلے تے 5 فیصد ڈیوٹی یا 27,000 کے ایس ایچ فی ٹن (جو وی زیادہ اے) دا تعارف۔
مالیاتی خدمات دے لین دین، ٹیلیفون تے انٹرنیٹ خدمات، لاٹری، شرطاں، گیمنگ، تے انٹرنیٹ تے سوشل میڈیا تے اشتہاراں لئی ایکسائز ڈیوٹی وچ 20 فیصد وادھا۔

ہلاکتاں

شروع چ زیادہ تر پرامن ہون دے باوجود، احتجاج دے نتیجے چ 20 جون نوں گھٹ توں گھٹ دو مظاہرین مارے گئے، تے تقریباً 200 زخمی ہوئے۔[6][9][23] زخمیاں چ صحافی تے مبصر وی شامل سن۔[19] اک پولیس افسر نے دوویں بازو کھو دتے جدوں اک آنسو گیس دا ڈبہ بھڑک گیا جدوں اس نے اس نوں چھڈن چ تاخیر کیتی۔[24]

کینیا دی آزاد پولیسنگ جائزہ ادارے، آزاد پولیسنگ اوورسائٹ اتھارٹی (آئی پی او اے) نے 20 جون دے احتجاج دے دوران لائیو گولہ بارود دے نال مظاہرین دی مہلک پولیس فائرنگ دی تحقیقات شروع کیتیاں۔[25]

25 جون نو‏‏ں ، قانون د‏‏ی منظوری دے بعد نیروبی وچ مظاہرین نے پارلیمنٹ اُتے حملہ کيتا۔ پولیس نے 19 لوکاں نوں گولی مار دتی۔ ہور شہراں وچ وی تن ہور لوک مارے گئے۔[26]

رد عمل احتجاج نے 19 جون توں بین الاقوامی تے مقامی رد عمل ویکھیا اے، کئی آن لائن بل دی منسوخی دا مطالبہ کر رئے نیں۔ ایہناں چ گمنام، اک وکندریقرت بین الاقوامی ہیکر گروپ سی، جس نے صدر روٹو تے پارلیمنٹرین نوں خبردار کیتا کہ اوہ سائبر حملے کرے گا۔[27]

جون نو ملک گیر احتجاج دے وچکار، "فٹ بال ٹویٹر"، ایکس پلیٹ فارم تے اک فٹ بال ذیلی ثقافت، نے بیک وقت احتجاج کرن آلے نوجواناں دے پچھے اپنی حمایت دتی، ہیش ٹیگ #RejectFinanceBill2024 دے استعمال نو ودھا کے کینیا بھر دی دنیا نو اکٹھا کیتا۔[28]

جون نوں، یوگنڈا دے اپوزیشن دے رہنما تے کارکن بوبی وائن نے ایکس دا استعمال کردے ہوئے، احتجاج لئی اپنی حمایت دی آواز دتی۔ مظاہرین دی حوصلہ افزائی کردے ہوئے، انہاں نے کہیا، "تہاڈے لئی طاقت، کینیا دے نوجوان۔ تسی بول رئے او تے تہاڈی آواز کینیا دی سرحداں توں بہت دور سنائی جا رئی اے۔ سانوں امید اے کہ تہاڈے رہنما وی سن رئے نیں! اسی تہاڈے نال یکجہتی چ کھڑے رہنے آں ویوا۔" کئی ہور بین الاقوامی مشہور شخصیتاں نے وی مظاہرین دی حمایت دا وکھالا کیتا اے۔ انہاں نے مظاہرےآں دے پوسٹر تے ہور بینر شیئر کیتے۔[29][30]

جون نو، کیتھیڈرل آف دی اے ڈی این اچ ہولی ماس دے دوران، یوتھ سرونگ کرائسٹ (وائی ایس سی) دے ممبراں نے فنانس بل 2024 نو چنگے ارادے آلے کینیا دے لوکاں لئی اک سانجھا "دشمن" قرار دتا۔ انہاں نے جماعت نو بل دی تفصیلات توں واقف ہون دی اپیل کیتی تے اس دے مسترد ہون نو یقینی بنان دے لیی دعاواں دی اپیل کیتی۔[31]

جون نو‏‏ں ، اقلیتی رہنما اوپیو ونڈائی د‏‏ی سربراہی وچ ازیمیو اتحاد پارٹی نے کہیا کہ اس نے متفقہ طور اُتے فنانس بل 2024 نو‏‏ں مکمل طور اُتے مسترد کردتا ا‏‏ے۔ اس نے درخواست کیتی کہ پارلیمنٹ وچ اس دے ارکان جنہاں نے بل وچ ترمیم پیش کیتیاں سن، انہاں نو فوری طور تے واپس لے لین۔[32]

جون 2024 نوں، جولیس مالیما دی اگوائی چ اکنامک فریڈم فائٹرز ساؤتھ افریقہ نے مظاہرین دے نال کھڑے ہو کے اک بیان دتا۔ ای ایف ایف دا کہنا اے کہ "اسی کینیا دے لوکاں دے نال یکجہتی وچ کھلوتے آں جہڑے بہادری نال استحصالی قانون سازی دے خلاف احتجاج کر رئے نیں جہڑی سخت ٹیکس عائد کرن دی کوشش کردی اے۔"[33]

کینیا دے سیاست دان تے کینیا افریقی نیشنل یونین دے پارٹی دے رہنما گڈین موئی نے احتجاج دے رہنما سمجھے جان آلے لوکاں دی گرفتاری تے اغوا دی مذمت کیتی۔ اوہناں نے آکھیا کہ غیر قانونی حربیاں دے ذریعے حکومت دی طرفوں زیادہ ٹیکس، غیر رد عمل معاشی پالیسیاں تے احتساب دی کمی دا بوجھ برداشت کرن آلے لوکاں دی آوازاں نو دباون دی کوشش ناقابل قبول اے۔[34]

ایمنسٹی کینیا، کینیا دے مواد دے تخلیق کاراں، وکیلاں، طبی افسراں، انسانی حقوق دے مدافعین، تے ستائیس بین الاقوامی تنظیماں ورگے انسانی حقوق دے گروپاں نے متفقہ طور تے بل دے خلاف احتجاج وچ اپنی آوازاں شامل کیتیاں نیں، تے ملک گیر احتجاج دے دوران بلا روک ٹوک انٹرنیٹ تک رسائی دا مطالبہ کیتا اے۔ تے 27 جون نوں۔ اس توں پہلاں، افواہواں پھیل گئیاں سن کہ کینیا دی حکومت مظاہرین دے وچکار مواصلات وچ رکاوٹ پیدا کرن لئی شیڈول احتجاج دے دوران انٹرنیٹ بند کر دیوے گی۔[35]

جون نوں، اقوام متحدہ دے سیکرٹری جنرل انتونیو گٹیرس نے کینیا دی پولیس تے سکیورٹی فورسز نوں "ضبط دا استعمال" کرن تے زور دتا، تے آکھیا کہ اوہ "اساں ویکھے گئے رپورٹ کیتے گئے تشدد تے گہری فکر مند اے۔"[36]

امریکہ نے پرسکون ہون دا مطالبہ کیتا، تے کینیڈا، جرمنی تے برطانیہ سمیت 13 ہور ملکاں نے پارلیمنٹ دے باہر دے مناظر توں "خاص طور تے صدمے" دا اظہار کیتا۔[37] مبینہ طور تے امریکی وزیر خارجہ انٹونی بلنکن نے صدر روٹو نال گل بات کیتی تے ضبط دا زور دتا۔[17]

کینیا کانفرنس آف کیتھولک بشپس (کے سی سی بی) نے 25 جون دے احتجاج وچ مارے گئے مظاہرین دے قتل دی مذمت کیتی۔[38]

ریاستی ردعمل

پچھلے احتجاج دے بعد، کینیا دی قومی اسمبلی نے 25 جون نو پہلے توں ودھ رئے احتجاج نو روکن چ پولیس دی مدد لئی فوجیاں دی تعیناتی دی سرکاری طور تے منظوری دتی۔ مظاہرین نے 27 جون نوں احتجاج جاری رکھن دا عہد کیتا سی۔[39]

صدر ولیم روٹو نے احتجاج نو "غدار" قرار دتا تے 25 جون دے واقعات دے بعد مظاہرین دے خلاف "مکمل ردعمل" دا عہد کیتا، جس دے دوران مظاہرین تے آنسو گیس، پانی دی توپاں، ربڑ دی گولیاں، تے حقوق دے گروپاں دے مطابق، زندہ گولہ بارود نال فائرنگ کیتی گئی . مظاہرین نے جواب وچ کینیا دی پارلیمنٹ تے حملہ کیتا تے اوسے دن ایدے کجھ حصیاں نوں اگ لا دتی۔ مہلک واقعے تے گل بات کردے ہوئے، روٹو نے آکھیا، "اسی اج دے غداری دے واقعات دا مکمل، موثر تے تیز ردعمل فراہم کراں گے۔" اس نے نیروبی وچ اک پریس بریفنگ وچ دسیا کہ مظاہرےآں نو "خطرناک لوکاں نے ہائی جیک کیتا سی۔"[40]

جون نو‏‏ں ، منصوبہ بند تازہ احتجاج تو‏ں پہلے کینیا د‏‏ی حکومت نے 47 کاؤنٹیاں وچ کینیا د‏‏ی دفاعی افواج (کے ڈی ایف) دے فوجیاں نو‏‏ں تعینات کيتا سی۔ ہائی کورٹ نے آکھیا کہ اوہ احتجاج نو دباون چ پولیس دی مدد لئی فوجیاں دی تعیناتی نو برقرار رکھدی اے۔ ایس دوران، اس نے حکومت نو مداخلت دے علاقے، کارروائیاں دے دائرہ کار، تے کارروائیاں دی مدت دی وضاحت کرن لئی دو دن دتے۔[41][42]

7 دن دا غصہ

جون دے احتجاج اُتے ریکس کانییکی ماسائی [43] تے دوسرے مظاہرین د‏‏ی مہلک فائرنگ دے بعد ، "ست دن دے غصے" دے ناں تو‏ں احتجاج دا اک ہور سلسلہ اعلان کيتا گیا۔ اس دی موت نے کینیا دے کئی شہراں وچ ہور مظاہریاں [44] نوں ہوا دتی۔ ایمنسٹی انٹرنیشنل نے بے شمار زخمیاں تے پولیس ولوں ضرورت توں زیادہ طاقت دے استعمال دی اطلاع دتی۔[45][46][47]

واقعات دی ٹائم لائن=

13 مئی توں 18 جون – آن لائن متحرک کرن

RejectFinanceBill2024 تحریک ایکس تک پھیلن توں پہلے ٹک ٹوک تے شروع ہوئی، اینٹی ٹیکس مہم دے پھیلاؤ دے نال انسٹاگرام تے واٹس ایپ ورگے پلیٹ فارماں ولوں ہور سہولت ملی۔[48]

شروع چ، ایہ تحریک شہریاں لئی اک کال ٹو ایکشن دے طور تے شروع ہوئی سی تاکہ اوہ اپنے پارلیمنٹ دے ارکان نو مختلف پارلیمنٹرین دے فون نمبرز نو عوامی طور تے شیئر کرکے بل دے خلاف ووٹ دین تے زور دین۔ جدوں ایہ گل واضح ہو گئی کہ ایہ اپروچ غیر موثر سی، تے منگل، 18 جون 2024 نوں مظاہرے دا مطالبہ کرن آلے پوسٹراں نے سارے سوشل میڈیا پلیٹ فارمز تے گردش کرنا شروع کر دتا، جس نال بل دے خلاف احتجاج وچ وڈے پیمانے تے شرکت دی حوصلہ افزائی کیتی گئی۔ اس دا اختتام ہیش ٹیگ #OccupyParliament دے ابھرن نال ہویا۔[49][50]

18 جون – پہلا دن

احتجاج دے پہلے دن سینکڑوں کینیا دے لوکاں نے بل دے خلاف مظاہرہ کرن لئی دارالحکومت نیروبی دیاں سڑکاں تے نکلیا۔ انہاں نے 20 جون 2024 نو منعقدہ دوجی ریڈنگ دی منظوری اچ پارلیمنٹ دے ممبراں تے زور دتا کہ اوہ بل دے خلاف ووٹ دین۔ جہڑا وڈی حد تک اک پرامن احتجاج سی، کینیا دے لوک، جنہاں دا اصل ارادہ پارلیمنٹ دی عمارتاں دے باہر بیٹھنا سی، پولیس نے ناکام بنا دتا جس نے لابنگ کیتی اوہناں تے آنسو گیس دے کنسٹر۔ نیروبی پولیس کمانڈر ایڈمسن بنگی نے بیان دتا کہ کسی وی گروہ نو احتجاج کرن دی اجازت نئیں دتی گئی۔[51] 210 لوکاں نو گرفتار کیتا گیا، تے پولیس نے آنسو گیس استعمال کیتی۔ لٹ مار دے خدشات نے متعدد کاروباراں نو عارضی طور تے بند کر دتا۔[52] انہاں گرفتاریاں دے باوجود ، مظاہرے تے پارلیمنٹ د‏‏ی عمارتاں دے باہر اک منصوبہ بند دھرنہ جاری رہیا۔[52][53] نیروبی تے پوری دنیا وچ کینیا دی قانونی سوسائٹی تے انسانی حقوق دی تنظیماں نے مظاہرین دے خلاف پولیس دے تشدد دی مذمت کیتی۔ احتجاج وچ صحافیاں تے وی حملہ کیتا گیا، جس دی وجہ توں میڈیا کونسل آف کینیا تے کینیا دے کئی میڈیا آؤٹ لیٹس نے مذمت کیتی۔[54][55] تشدد دے باوجود، احتجاج دے پہلے دن کسی وی طرف توں کوئی موت نئیں ہوئی۔

پولیس دے تشدد دے جواب وچ، کینیا دے لوکاں نے ایکس ورگے سوشل میڈیا پلیٹ فارمز دا استعمال کیتا تے پرامن مظاہرین دے خلاف تشدد دا ارتکاب کردے ہوئے تصویراں یا ویڈیوز وچ قبضہ کردہ پولیس افسراں دی ذاتی معلومات عوامی طور تے شائع کیتی۔ انہاں نے شناختی نمبر، فون نمبر تے خاندانی تفصیلات شائع کیتے۔[56]

کینیا دے لوکاں، سیاسی رہنماواں تے ایمنسٹی انٹرنیشنل ورگے انسانی حقوق دے گروپاں دی لابنگ دے بعد اگلے دن تمام گرفتار افراد نو رہا کر دتا گیا۔[57]

19 جون – دوجا دن

ملک بھر وچ عوامی احتجاج دے جواب وچ ، بجٹ کمیٹی نے بل دے کچھ متنازعہ حصےآں نو ں ختم کردے ہوئے بل وچ کچھ ترمیماں تجویز کيتیاں۔[58][59] کجھ ترمیم شدہ آئٹمز چ شامل نیں:

ع*ام روٹی، گنے دی نقل و حمل، مالیاتی خدمات تے غیر ملکی کرنسی دے لین دین تے 16 فیصد وی اے ٹی ختم کرنا.

2.5 فیصد موٹر گڈیاں دا ٹیکس ختم کرنا۔
موبائل منی ادائیگیاں تے مجوزہ 20 فیصد ایکسائز ڈیوٹی نوں موجودہ 15 فیصد تک الٹنا۔
درآمد شدہ انڈے، آلو تے پیاز تے ایکسائز ڈیوٹی ختم کرنا.
کینیا ریونیو اتھارٹی نو عدالتی حکم دے بغیر کینیا دے مالی اکاؤنٹس تک رسائی دی اجازت دین آلی شق نو ختم کرنا۔

تاہم، بہت سارے کینیا دے لوک ترمیماں توں مطمئن نئیں سن۔ اوہ بل دے خلاف احتجاج کرن لئی فیر سڑکاں تے نکل آئے تے عہد کیتا کہ جدوں تیکر پورا بل ختم نئیں ہو جاندا اوہ کدی وی نئیں رکن گے۔ اس نال ہیش ٹیگ #RejectNotAmend دا ابھرنا پیدا ہویا۔[60]

20 جون – تیجا دن (مظاہرین نو پولیس نے قتل کر دتا)

احتجاج دا تیجا دن فنانس بل دی دوجی پڑھت لئی ایوان دے بیٹھن توں پہلاں ہویا۔ ملک دے 47 کاؤنٹیاں چوں 19 کاؤنٹیاں چ ہزاراں کینیا دے لوک، جنہاں چ دارالحکومت نیروبی تے ممباسا، کیسومو، ایلڈورٹ، میرو، لوڈوار، کاکامیگا، کیسی، ناکورو، نیری، نانیوکی تے کلیفی شامل نیں، فیر سڑکاں تے نکل آئے۔ اس دن منعقدہ پارلیمانی اجلاس دے دوران ارکان پارلیمنٹ نو بل دے خلاف ووٹ دینے اُتے زور دتا۔[61]

پارلیمانی ووٹنگ دے نتیجے 115 دے خلاف 204 سن، [62] جس وچ اکثریت دے ارکان پارلیمنٹ نے بل دے لئی ووٹ دتا۔[63]

جس ہفتے بل پیش کیتا گیا، ناپسندیدہ نوجواناں نے ملوث پارلیمنٹرین دے فون نمبر لیک کیتے تے اوہناں تے کالاں تے ٹیکسٹاں نال بمباری کیتی۔ انہاں نے اختلاف دا اظہار کیتا تے انہاں نو‏‏ں بل نو‏‏ں مسترد کرنے اُتے زور دتا۔[64]

گیریسا یونیورسٹی چ اک گریجویشن دی تقریب چ جہدے چ صدر روٹو نے رلت کیتی، لوکاں نوں "فائنس بل 2024 نوں مسترد کرو" دے نعرے لاندے ہوئے ویکھیا جا سکدا سی جدوں صدارتی موٹر کیڈ شہر چوں لنگھ رئی سی۔[65]

احتجاج نو‏‏ں روکنے دے لئی سکیورٹی فورسز تعینات کيتیاں گئیاں تے مظاہرین نو‏‏ں منتشر کرنے د‏‏ی کوشش وچ پولیس نے انہاں دے خلاف پانی د‏‏ی توپاں تے آنسو گیس دا استعمال کيتا۔ مظاہرین دے خلاف زندہ گولہ بارود دے استعمال دے الزامات وی سن ۔ نتیجے دے طور تے، 200 توں ودھ لوک زخمی ہو گئے، جنہاں چوں 8 کینیا ریڈ کراس سوسائٹی دے مطابق، نازک حالت وچ سمجھیا جاندا اے۔[66][9] اک مظاہرین نو قانون نافذ کرن آلے افسر ولوں گولی مارن دے بعد ہلاک ہون دی اطلاع دتی گئی۔[6] اک ہور مظاہرین، جہڑا احتجاج دے دوران آنسو گیس دے ڈبے دے ٹکراؤن دے بعد زخمی ہو گیا سی، 22 جون 2024 نوں مر گیا۔[67]

مظاہرین دے قتل دے رد عمل وچ ، نوجواناں نے "7 دن دا غصہ" دا اعلان کیتا تے ساتھی مظاہرین دے خلاف پولیس د‏‏ی بربریت دا احتجاج کرنے دے لئی 25 جون نو‏‏ں قومی ہڑتال دا مطالبہ کيتا۔[68][69]

22 جون

مظاہرین نو اس دے تمام معمول دے باراں تے کلباں دا دورہ کرن لئی بلایا گیا۔ ایہہ اعلان کیتا گیا کہ ادھی رات نوں ساری موسیقی بند ہو گئی، تے "روٹو نوں جانا چاہیدا اے!" دے نعرے لگے۔ تے "فنانس بل مسترد کرو!" شہراں چ گونجیا۔[70]

23 جون

کینیا د‏‏ی حکومت نے کہیا کہ صدر روٹو مظاہرین دے نال گفتگو دے لئی تیار نيں ، کہندے ہوئے کہ انہاں نو‏ں "ساڈے نوجواناں اُتے فخر ا‏‏ے۔" [71] [72] اس دے باوجود ، مظاہرین نے اپنے مطالبات نو‏‏ں اگے ودھانے دے لئی 25 جون 2024 نو‏‏ں ملک گیر ہڑتال دا مطالبہ کيتا۔ [73]

نیروبی دے آرچ ڈیوسیس دے کیتھولک نوجواناں نے شہریاں تے زیادہ ٹیکس دین تے ظلم و ستم نو فروغ دین دی صلاحیت دے لیی اس نو "دشمن" کہن دے خلاف احتجاج اچ شمولیت اختیار کیتی۔ اوہناں نے دعاواں تے بل دے مضمرات دی عوامی سمجھ دی اپیل کیتی۔ کینیا دے کیتھولک بشپاں نے نوجواناں دی حمایت کیتی، بل دے سزا دین آلے ٹیکساں دی مذمت کیتی تے حکومت تے زور دتا کہ اوہ مظاہرین دے خدشات نو سوچ سمجھ کے تے پرامن طریقے نال حل کرے۔[74]

ڈلاس وچ کینیا دے لوکاں نے، روٹس پارٹی دے رہنما، جارج وجاکویا دی اگوائی وچ بل دے خلاف احتجاج کیتا۔[75]

=24 جون

لامو کاؤنٹی دے سینکڑوں نوجواناں نے بل دے خلاف سڑکاں تے احتجاج کیتا۔ مظاہرین نے حکومت دی مذمت کیتی کہ اوہ "غیر حقیقت پسندانہ ایجنڈے" دے طور تے پیش کر رئی اے۔[76]

کینیا دی حکومت نے آکھیا کہ اوہ 25 جون نوں ہون آلے ملک گیر احتجاج دی اجازت دیوے گی۔ داخلہ سلامتی کابینہ دے سیکرٹری، کیتھور کنڈیکی نے آکھیا کہ اوہ لوک جہڑے مظاہرہ کرنا چاہندے نیں اوہ اگے ودھ سکدے نیں جدوں تک احتجاج پرامن رہندا اے۔[77]

حقوق دے گروپاں نے احتجاج دے دوران بلا رکاوٹ انٹرنیٹ دا مطالبہ کیتا۔[78]

25 جون – چوتھا دن

اہم مضمون: 2024 دی پارلیمنٹ آف کینیا دا حملہ

مظاہرین، جنہاں دی تعداد ہزاراں سی، پولیس دیاں رکاوٹاں نو توڑن چ کامیاب ہو گئے تے پارلیمانی کمپلیکس چ داخل ہو گئے۔ ایمنسٹی انٹرنیشنل کینیا نے رپورٹ دتی کہ پولیس نے براہ راست گولیاں چلائیاں، جہدے نال کئی مظاہرین زخمی ہو گئے۔ افراتفری وچ، پارلیمنٹ دے ہاؤسنگ دفتراں دے اک حصے نوں اگّ لا دتی گئی، جس نال صورتحال ہور ودھ گئی۔ پولیس افسراں دی بھاری فائرنگ جاری رہی جدوں اوہ سرکش ہجوم نو قابو کرن لئی جدوجہد کر رئے سی۔[79]

صدر روٹو نے بعد وچ احتجاج د‏‏ی مذمت کردے ہوئے انہاں نو‏‏ں "غدار" قرار دتا [36] وزارت دفاع نے کہیا کہ پولیس د‏‏ی مدد دے لئی فوج تعینات کيتی گئی سی۔[36]

26 جون

نیوز آؤٹ لیٹس دے نال اک پریس کانفرنس وچ، کینیا میڈیکل ایسوسی ایشن دے صدر، سائمن کیگونڈو نے آکھیا کہ گھٹ توں گھٹ 13 لوک مارے گئے نیں، [80] اوہناں نے ہور آکھیا کہ اوہناں نے کدی وی "غیر مسلح لوکاں دے خلاف اتنی سطح دی تشدد" نئیں ویکھیا۔ ]

ڈپٹی عزیمیو اپوزیشن لیڈر مارتھا کاروا نے کینیا ڈیفنس فورسز دی تعیناتی نو غیر آئینی قرار دتا۔[82] کجھ گھنٹیاں بعد چیف ازیمیو اپوزیشن لیڈر رائلا اوڈنگا نے آکھیا "لگدا اے کہ آئین [83] معطل کر دتا گیا اے۔ اسی ایس دی اجازت نئیں دے سکدے۔ حکومت نے ساڈے ملک دے بچیاں تے سخت طاقت دا استعمال کیتا اے تے لگدا اے کہ ہور وی راہ وچ اے۔ اسی ایس دی اجازت نئیں دے سکدے ، "اس دے بجائے انہاں نے حکومت نو فنانس بل 2024 دے مخالف کینیا دے لوکاں دے نال گل بات تے غور کرن دا مطالبہ کیتا۔[84]

کینیا دی لاء سوسائٹی نے فوجی تعیناتی دے حوالے نال ڈیفنس سی ایس، ایڈن ڈوالے تے قومی اسمبلی تے مقدمہ کیتا۔ اس نے عدالت تے زور دتا کہ اوہ کیس دی سنوائی تے تعین تک فوج تعینات کرن دے فیصلے نو معطل کرے۔[85][86] اس نے بین الاقوامی برادری توں پچھلی رات گتھورائی [87] دے علاقے تے سیکورٹی آپریشنز تے اک آزاد تحقیقات کرن دا وی مطالبہ کیتا۔[88]

شام نوں کینیا نیشنل ہیومن رائٹس کمیشن نے آکھیا کہ گھٹ توں گھٹ 22 لوک مارے گئے، تے اوہناں دے کمیشن دی چیئرپرسن روزلین اوڈیڈ نے صحافیاں نوں دسیا کہ 300 ہور زخمی ہوئے تے 50 لوکاں نوں گرفتار کر لیا گیا۔[89]

صدر روٹو نے قوم نال خطاب کردے ہوئے آکھیا کہ اوہ 2024 دے فنانس بل تے دستخط نئیں کرن گے، تے آکھیا کہ، "لوکاں نے گل کیتی اے۔" [17] اوہناں نے ہور آکھیا کہ ایہ واپس لے لیا جائے گا تے اوہ اپنی پارٹی دے ارکان پارلیمنٹ دے نال اک معاہدے تے پہنچ گئے نیں اس لئی کہ اوہ اوہناں دی اجتماعی پوزیشن ہووے۔[16][17] اس دے باوجود، مظاہرین نے آکھیا کہ اوہ 27 جون نو "ون ملین پیپلز مارچ" دے نال اگے ودھن گے، جس چ "راجگڑھ ول جان آلیاں سڑکاں نو روکن" دا منصوبہ بنایا گیا اے، [17] تے نیروبی چ اسٹیٹ ہاؤس تے قبضہ کرن دی اپیل کیتی گئی اے۔[17]

27 جون

ملک بھر دے شہراں وچ مظاہرین دے نال روٹو دے استعفے دا مطالبہ کردے ہوئے احتجاج منعقد ہوئے۔ ہوما بے وچ پولیس نے ست لوکاں نوں گولی مار دتی۔[90]

=28 جون

ہائی کورٹ نے نیشنل پولیس سروس نو فنانس بل 2024 دی مخالفت کرن آلے مظاہرین دے خلاف پانی دی توپاں، آنسو گیس، لائیو گولہ بارود، ربڑ دی گولیاں تے دوجے خام ہتھیار استعمال کرن توں منع کر دتا۔ جسٹس مگورے تھنڈے دے فیصلے نے پولیس نو سخت طاقت استعمال کرن یا ماورائے عدالتی کماں توں وی روکیا۔ قتل، گرفتاریاں، اغوا، ہراساں کرنا، یا کوئی غیر انسانی مظاہرین دا سلوک۔ ایہ فیصلہ سائیٹاباؤ اولے کانچوری دی درخواست دے بعد کیتا گیا، جس نے دلیل دتی کہ پولیس من مانی گرفتاریاں تے دھمکیاں دے ذریعے مظاہرین دے حقوق دی خلاف ورزی کر رئی اے۔[91] اُتے ، عدالت نے مظاہرین دے خلاف فوج تعینات کرنے دے حکومت دے فیصلے دے حق وچ وی فیصلہ دتا ، لیکن حکام نو‏‏ں دو دن دے اندر انہاں د‏‏ی تعیناتی د‏‏ی مدت تے مصروفیت دے اصولاں نو‏‏ں واضح کرنے د‏‏ی ضرورت سی۔[92]

ہورویکھو

حوالے

باہرلےجوڑ