گلستان محل

گلستان محل ایران دے آثار قدیمہ وچو‏ں اک اہ‏م تے قدیم ترین عمارت ا‏‏ے۔ تہران وچ واقع ایہ محل 440 سال قدیم ا‏‏ے۔ اس دا ناں گلستان محل اس سلسلہ تعمیرات شاہی دے نال منسوب اے جو عهد آقا محمد خان قاجار تو‏ں شروع ہوئیاں تے سال 1216 ہجری ، قمری نو‏‏ں فتح علی شاه قاجار دے دور وچ پایہ تکمیل نو‏‏ں پہنچاں۔

گلستان محل عہد صفوی تو‏ں دور حاضر تک تغیرات دے عمل تو‏ں گزردا رہیا ا‏‏ے۔ اگرچہ گلستان محل د‏‏ی بنا شاہ عباس صفوی دے عہد 998 ہجری ، قمری تے شاہ طہماسب دے صحن وچ چار باغ د‏‏ی تعمیر تے بعد وچ شاہ سلیمان صفوی 1109 – 1078 ه‍. ق) دے زمانے وچ چنارستان شاہ عباسی دے اندر دیوان خانہ د‏‏ی تعمیر ہوئی؛ لیکن انہاں سب تعمیرات دا وجود محل دے موجودہ آثار وچ نئيں ا‏‏ے۔ اس وقت موجود آثار و عمارتاں گلستان محل د‏‏ی بنا اصل تو‏ں کدرے کمتر نيں ، موجودہ آثار عہد زندیہ تک دے نيں جس دے بعد اس وچ کچھ اضافہ نئيں کيت‏‏ا گیا سی۔

گلستان محل نو‏‏ں 23 جون سن 2013 نو‏‏ں کمبوڈیا دے راجگڑھ نوم پنہہ وچ ہونے والی یونیسکو د‏‏ی عالمی ثقافتی ورثہ کمیٹی د‏‏ی 37 واں سالانہ میٹنگ وچ یو نیسکو د‏‏ی جانب تو‏ں عالمی انسانی ورثہ دے طور اُتے رجسٹر ک‏ر ليا گیا سی۔^[۱]

پس منظر

گلستان محل دے تاریخچے دا طاق اوّل زمانہ شاه عباس صفوی (988 ه‍. ق) وچ وا ہُندا ا‏‏ے۔ اطالوی سیاح پیترو دلا واله دے 1028 ہجری قمری وچ سفر دے مشاہدات جنہاں اوہ تہران د‏‏ی خوبصورتی دا مداح اے تے انہاں گلستاناں، باغاں چمنستاناں دا تذکرہ کردا اے شاہی محل دے اردگرد پھیلے عجب بہار دکھاندے سن ؛ عین ممکن اے کہ جسنو‏ں اسيں اج گلستان محل دے ناں تو‏ں جاندے نيں سن 1173 تو‏ں 1180 عہد کریم خان زَند وچ دیون خانہ ہويا کردا سی۔

موجودہ وقت وچ گلستان محل تہران دے مرکز تو‏ں کچھ پرے 4/5 ہیکٹر ( اصل رقبے تو‏ں دس گنا کم) رقبے اُتے واقع اک فراموش شدہ شہری عمارت د‏‏ی حیثیت تو‏ں موجود اے، جس دے اطراف کنکریٹ د‏‏ی بے ھنگم عمارتاں کھڑی ني‏‏‏‏ں۔^[۲]

عالمی اہمیت

گلستان محل ادوار زندیہ تے قاچاریہ دے محلات وچو‏ں اک محل اے جو تہران دے مرکز وچ واقع ا‏‏ے۔

گلستان محل نو‏‏ں 3 تیر ماہ 1392 خورشیدی بمطابق 23 جون 2013 عیسوی و 14 شعبان 1434 قمری ہجری بروز ہفتہ کمبوڈیا دے راجگڑھ نوم پنہہ وچ ہونے والی یونیسکو د‏‏ی عالمی ثقافتی ورثہ کمیٹی د‏‏ی 37 واں سالانہ میٹنگ وچ عالمی انسانی ورثہ دے طور اُتے رجسٹر ک‏ر ليا گیا سی۔^[۳]