گنی (خطہ)
گنی اس خطے دا روايتی ناں اے جو افریقا وچ خلیج گنی دے نال نال واقع اے۔ ایہ شمال وچ جنگلی علاقےآں توں شروع ہوکے ساحل دے علاقےآں اُتے ختم ہُندا اے۔
تاریخی طور اُتے ایہ پہلا علاقہ اے جتھوں یورپ توں تجارت شروع ہوئی۔ ہاتھی دانت، سونے تے غلاماں دی تجارت نے اس خطے نوں خوشحال بنا دتا۔ 18 ويں تے 19 صدی وچ کئی مرکزی سلطنتاں ادھر حکومتی کردیاں سن۔ حالانکہ ایہ ساحل دے علاقےآں دی وسیع حکومتاں دے مقابلے وچ کافی چھوٹی سن لیکن ایتھے کثافت آبادی بہت زیادہ سی تے ایہ حکومتاں زیادہ مستحکم تے ترقی یافتہ سن۔ ايسے لئی جدوں یورپی قابض قوتاں نے اس علاقے اُتے قبضہ کرنے دی ٹھانی تاں انہاں افریقہ وچ سب توں زیادہ مزاحمت دا سامنا انہاں ریاستاں وچ کرنا پيا۔ جس دا اندازہ اس گل توں لگیا جاسکدا اے کہ 19 ويں صدی دے اواخر تک گنی دا بیشتر علاقہ یورپی نو آبادیات وچ شامل نہ ہوئے سکا۔
اس خطے دے ہور دو ذیلی حصےآں وچ تقسیم کيتا جاندا اے جنہاں نوں زیريں گنی تے بالائی گنی کہیا جاندا اے۔ زیريں گنی افریقہ دے گنجان آباد ترین علاقےآں وچ شمار ہُندا اے تے اس وچ نائجیریا، بینن، ٹوگو تے گھانا دے جنوبی علاقے شامل نيں۔ بالائی گنی، جو نسبتاً کم گنجان آباد اے، آئیوری کوسٹ توں گنی بساؤ تک پھیلا ہويا اے۔ اُتے جمہوریہ گنی وچ ایہ اصطلاح ملک دے ساحلی تے اندرونی علاقےآں دے لئی استعمال ہُندیاں نيں۔
یورپی تاجراں تے قابض قوتاں نے تجارتی اشیاء دی بنیاد اُتے انہاں علاقےآں نوں اپنے ناں دتے جداں نائجیریا تے بینن دے علاقےآں نوں "غلاماں دا ساحل " (Slave Coast) کہیا جاندا سی۔ گھانا نوں "سونے دا ساحل" (Gold Coast) کہیا جاندا سی۔ مغرب وچ آئیوری کوسٹ (معنی: "ہاتھی دانت دا ساحل") واقع اے جو اج تک اس ملک دا ناں وی اے۔ ہور مغرب وچ لائبیریا تے سیرالیون دے علاقےآں نوں "مرچاں دا ساحل" (Pepper Coast) تے "اناج دا ساحل" (Grain Coast) کہیا جاندا سی۔
