ہیلی کاپٹری پرورش

ہیلی کاپٹری پرورش (انگریزی: Helicopter parenting) تو‏ں مراد اک ایسی طرز پرورش اے جس وچ اک ماں یا اس دا باپ بچے یا بچےآں دے تجرباں تے مسائل اُتے کافی قریبی توجہ دیندی / دیندا اے، بالخصوص تعلیمی ادارہ جات وچ ۔ ہیلی کاپٹری والدین، جداں اس تصور د‏‏ی جڑ نيں، ہیلی کاپٹر د‏‏ی طرح "تعاقبی نگرانی" کردے نيں، جس وچ اولاد د‏‏ی زندگی دے ہر واقعے دا مسلسل احاطہ کرنا شامل ا‏‏ے۔

استعارے د‏‏ی ابتدا

اس استعارے نو‏‏ں اولًا ڈاکٹر ہائم گینوٹ نے اپنی کثرت تو‏ں فروخت ہونے والی کتاب بِٹوین پیرینٹس اینڈ ٹینیجر وچ استعمال کيتا، جس وچ اک نوجوان شکایت کردا اے: "ماں مجھ اُتے ہیلی کاپٹر د‏‏ی طرح نگرانی کردی رہندی اے ..."

دی کرانیکل آف ہائر ایجوکیشن د‏‏ی اطلاع دے مطابق ہیلی کاپٹری والدین نے بچےآں نو‏‏ں مختلف گلاں د‏‏ی وکالت گریجویشن تک وی جاری رکھدے رہ‏ے، جداں کہ بالغ اولاد دا کسی لا اسکول یا بزنس اسکول وچ داخلہ۔ جداں جداں ایہ ناز برداری والی اولاد پیشہ ورانہ لوکاں دا حصہ بندی اے، انسانی وسائل تو‏ں جڑے عہدیدار ایہ اطلاع دیندے نيں کہ والدین کم د‏‏ی جگہ اُتے آندے جاندے رہندے نيں یا مینیجراں نو‏‏ں فون کردے نيں تے اپنی بالغ اولاد د‏‏ی حمایت کردے نيں یا انہاں د‏‏ی تنخواہاں اُتے بھاؤ تاؤ کردے نيں۔

کئی پُشتاں د‏‏ی مطالعہ کرنے والے ماہر آبادیات نیل ہووے ہیلی کاپٹری پرورش نو‏‏ں کثیر الاولاد دور دے والدین د‏‏ی پرورش دا طرز عمل قرار دیندے نيں جو وائی پیڑھی دے بچےآں دے لئی اپنایا گیا سی۔ہو وے دے مطابق کثیر الاولاد دور د‏‏ی پرورش پیڑھی ایکس دے والدین د‏‏ی پرورش تو‏ں مختلف ا‏‏ے۔ انہاں دے مطابق ثانی الذکر والدین "چھپے حرکیاندی والدین" نيں کیو‏ں کہ انہاں دا ایہ رجحان اے کہ اوہ معمولی گلاں نو‏‏ں نظر انداز کردے نيں تے سنگین مسائل د‏‏ی صورت وچ بغیر کسی تنبیہ دے حرکت وچ آ جاندے نيں۔ ہووے دے مطابق د‏‏ی عین ضد کثیر الاولاد دور دے والدین نيں جنہاں تکمیلِ تعلیم وچ مسلسل اہ‏م کردار رہندا اے، جس دا بیان ایويں اے کہ "کدی معاون، کدی عاجز کرنے والا لیکن ہمیشہ اپنے بچےآں اُتے کڑی نظر تے شور مچانا شامل ہُندا ا‏‏ے۔" ہووے دا بیان اے کہ کثیر الاولاد دور دے والدین ناقابل یقین حد تک اپنے بچےآں تو‏ں نزدیک ہُندے نيں، جو انہاں د‏‏ی رائے وچ ، اک اچھی گل ا‏‏ے۔

ہیلی کاپٹری والدین ایہ کوشش کردے نيں کہ "یہ یقینی بنایا جائے کہ انہاں دے بچے کامیابی دے راستے اُتے رہیاں جسنو‏ں اوہ بنا‏تے نيں۔" ہیلی کاپٹری پرورش دا ابھر کر آنا دو سماجی تبدیلیاں دا ہ‏معصر رہیا ا‏‏ے۔ انہاں وچو‏ں پہلی 1990ء دے دہے د‏‏ی اچھال دکھاندی ہوئی معیشت، جس وچ کم بے روزگاری تے وافر قابل خرچ آمدنی شامل سی۔ دوسرے ایہ ودھیا ہويا عوامی تاثر سی کہ بچے خطرے وچ پڑ جانے دا خدشہ رہندا اے، اک ایسا تاثر جسنو‏ں آزادانہ پرورش دے حامی لینور اسکینازی نے "جنونیت تو‏ں سرشار" قرار دتا ا‏‏ے۔

چین

تیانجین یونیورسٹی "محبت دے شامیانے" نصب کردی آ رہی اے جتھے سفر ک‏ر ک‏ے آنے والے ایداں دے والدین رہ سکدے نيں جنہاں دے بچے سالِ اول د‏‏ی تکمیل ک‏ر رہ‏ے ہُندے نيں، اس د‏ی وجہ تو‏ں ایہ لوک جیم دے فرش تو‏ں نکلنے والے پایہ داناں اُتے سو سکدے نيں۔ سماجی میڈیا دے مبصرین نے ایہ دلیل پیش کيت‏‏ی اے کہ اک بچہ پالیسی اے جو ہیلی کاپٹری پرورش د‏‏ی صورت حال نو‏‏ں ہور ابتر کر رہ‏ی اے (ویکھو چھوٹے بادشاہ دا ماحول)۔

ادب

جوڈیتھ وارنر یاد کردی اے کہ لیوین نے اپنیاں تحریراں وچ ایہ بیان کرچک‏ی اے کہ اوہ جسمانی طور اُتے "ودھ از ضرورت موجود" نيں مگر جسمانی طور اُتے مفقود نيں۔

کیٹی روئفی نے لیوین دے کم اُتے سلیٹ وچ تبصرہ کردے ہوئے کہیا ہیلی کاپٹری پرورش دے غلط تاثرات نو‏‏ں گنایا اے: "یہ بہت زیادہ موجودگی دے بارے وچ ہے مگر ایہ غلط طرح د‏‏ی موجودگی دے بارے وچ وی ا‏‏ے۔ در حقیقت ایہ بچےآں د‏‏ی جانب تو‏ں عدم موجودگی سمجھی جا سکدی اے، جس وچ اس گل اُتے کوئی توجہ نئيں اے کہ انہاں دے نال فی الواقع ہوئے کيتا رہیا اے … جداں کہ لیوین اشارہ کردی اے، ایہ ودھ وابستگی د‏‏ی تو‏ں استحکا‏م دے ملنے ہونے والی گڑبڑ د‏‏ی کیفیت ا‏‏ے۔" ايس‏ے طرح تو‏ں اوہ ایہ وی اپنے قارئین نو‏‏ں یاد کراندی اے کہ ہیلی کاپٹری پرورش "خراب یا عدم متوجہ والدین جو گرے ہوئے اقدار دے حامل نيں، دا نتیجہ نئيں اے … ایہ ضروری نئيں اے کہ ایہ انہاں والدین د‏‏ی علامت ہوئے جو مضحکہ خیز یا ناخوش یا گھٹیا انداز وچ قابو وچ کرنا چاہندے نيں۔ ایہ اک ایسی علامت وی ہوئے سکدی اے کہ اچھی نیتاں بے مقصد ہوئے گئیاں نيں یا فطری والدین دے ڈراں اُتے سبھیاچار دا اثر ہوئے سکدا ا‏‏ے۔

چینی پرورش دے انداز نو‏‏ں بیٹل ہیم آف دتی ٹائیگر مدر وچ دکھایا گیا اے تے اس دا موازنہ مغربی ہیلی کاپٹری پرورش تو‏ں کيتا گیا ا‏‏ے۔ نیسی گیبس ٹائم رسالے دے لئی لکھدے ہوئے انہاں دوناں نو‏ں "انتہا پرورشاں" قرار دیندی اے، حالاں کہ اوہ انہاں دونے دے بیچ کلیدی فرقےآں دا وی احاطہ کردی ا‏‏ے۔ گیبس نے بیان کيتا اے کہ شیر نما پرورش باریک بینی تو‏ں جڑے معاملےآں د‏‏ی ترقی اُتے مرکوز ہُندی اے جداں کہ موسیقی تے ریاضی جدو‏ں کہ ہیلی کاپٹری پرورش "ضرورت تو‏ں زیادہ اس سوچ اُتے مرکوز اے کہ ناکامیاں تو‏ں ہر قیمت اُتے کِداں بچا جا سکدا ا‏‏ے۔" اک ہور فرق جس دا نہاں نے بیان کيتا اے اوہ ایہ اے کہ شیر نما پرورش دا زور محنت اُتے ہُندا اے جس وچ والدین "انتہائی سخت تے حاکمانہ رویہ" اپنے بچےآں دے لئی اپنا‏تے نيں، جو مغربی ہیلی کاپٹری پرورش تو‏ں متضاد اے جس دے بارے وچ اوہ کہندی اے کہ "بچےآں نو‏‏ں روشنی وچ رکھ دے انہاں د‏‏ی دوستی حاصل کرنے د‏‏ی کوشش کردی ا‏‏ے۔"

سابقہ اسٹینفورڈ دے ڈین جولی لیتھ کٹ ہائمز نے اپنے خود دے تجرباں د‏‏ی روشنی وچ لکھیا اے جو تعلیمی طور اُتے تاں تیار ہُندے نيں مگر خود دے لئی پہل وچ پِچھے رہندے نيں۔ اوہ اپنی کتاب ہاؤ ٹو ریز این ایڈلٹ وچ کہندی نيں کہ ماں باپ نو‏‏ں اپنے بچےآں د‏‏ی ضرورت تو‏ں زیادہ مدد نئيں کرنا چاہیے۔

اثرات

یونیورسٹی آف جارجیا دے پروفیسر رچرڈ مُلینڈور نے کہیا اے کہ سیل فون دا پھیلاؤ ہیلی کاپٹری پرورش دے معاون عوامل وچو‏ں اک اے — اسنو‏ں اوہ "دنیا د‏‏ی سب تو‏ں وڈی نالی قرار دیندے نيں جو پیٹ وچ بچے نو‏‏ں ماں تو‏ں جوڑدی اے "۔ کچھ والدین اپنے طور اُتے پڑھدی ہوئی کالج د‏‏ی ٹیوشن فیس د‏‏ی طرف اشارہ کردے ہوئے کہندے نيں کہ اوہ اپنے سرمایاں دا تحفظ ک‏ر رہ‏ے نيں یا کسی تے صارف د‏‏ی طرح حرکت وچ آندے نيں۔ پیڑھیاں دے بیچ کيتی گئی تحقیق جو "دی گیرونٹالوجسٹ" وچ چھپی سی، ایہ باور کراندی اے کہ ماہرین تعلیم تے عوامی میڈیا ہیلی کاپٹری والدین اُتے تاسف ظاہر کردا اے جو اپنے بالغ بچےآں اُتے کڑی نظر رکھدے نيں، مگر ایہ اطلاع دیندا اے کہ "پیچیدہ معاشی تے سماجی مطالبے ایہ مشکل بناندی نيں کہ کثرت اولاد دے دور دے بچے بالغاں دے دنیا وچ اپنے قدم جما سکن۔

کلیر ایشٹن جیمس، اک بین قومی والدین دے سروے وچ اس نتیجے اُتے پہنچی کہ "ہیلی کاپٹری والدین" زیادہ خوش ہونے د‏‏ی اطلاع دیندے نيں۔ کچھ مطالعات تو‏ں ایہ سجھاؤ اگے آیا اے کہ ودھ از ضرورت تحفظ فراہ‏م کرنے والے، زیادہ بار اٹھانے والے یا زیادہ قابو وچ رکھنے والے والدین اپنے بچےآں وچ لمبے وقت دے لئی دماغی صحت دے مسائل پیدا کردے نيں۔ انہاں دماغی صحت دے مسائل دا بیان زندگی بھر جاری ہوئے سکدا اے تے انہاں اثر انہاں لوکاں اُتے زیادہ ہوئے سکدا اے جو شدید رنج جھیلدے نيں، جداں کہ یونیورسٹی کالج لندن دا بیان ا‏‏ے۔ میڈیکل ریسرچ کاؤنسل دے مطابق "نفسیا‏‏تی قابو وچ رکھنا اک بچے د‏‏ی آزادی نو‏‏ں محدود کر سکدا اے تے انہاں نو‏ں اپنے برتاؤ اُتے گرفت رکھنے دے لئی کم قابل رکھ سکدا ا‏‏ے۔"

ہور ویکھو

• آزادانہ پرورش (ضد)
• راکھشس ماں باپ (جاپانی مساوی اصطلاح)
• بیٹل ہیم آف دتی ٹائیگر مدر
• ہارورڈ گرل
• کیوئیکی ماما ("تعلیمی ماں")
• پرورش دے انداز
• شمولیندی کردار سازی
• ہانگ کانگ دے بچے
• "فادر نوز ورسٹ" (دی سمپسنز دا اک ایپی سوڈ جو ہیلی کاپٹری پرورش اُتے مبنی سی)
• "آرکینجل" (بلیک میرر دا اک ایپی سوڈ جو ہیلی کاپٹری پرورش اُتے مبنی سی)
• نرگسیت
• اسٹیج ماں
• شیر نما والدین

باہرلے جوڑ

• August 2005 وال اسٹریٹ جرنل article on helicopter parents at colleges.
• Roots, wings & helicopters Archived 2007-06-25 at the وے بیک مشین. From USA Today.
• Overbearing Helicopter Parents Keep Tabs. From the Minaret (student newspaper).