ہ اتے ھ دا فرق

شاہ مکھی اتے اردو وچ ’’ہ‘‘ ہائے ہوز اتے ’’ھ‘‘ ہائے دو چشمی نوں لکھدے ویلے اکثر گڈ مڈ کر دتا جاندا ہے۔ اردو دی پرانی تحریراں چ ’’ھ‘‘ دا استعمال گھٹ سی اتے ہندی الاصل الفاظ ’’بھول، پھول، تھال، کھانا، دکھ، سکھ، سنگھ‘‘ وغیرہ نوں عموماً ’’ہ‘‘ نال لکھیا جاندا سی اتے اُنھاں دی شکل ’’بہول، پہول، تہال، کہانا، دکہہ، سکہہ، سنگہہ‘‘ ہوندی سی۔ ہُݨ صورت حال بہوں بہتر ہو گئی ہے۔ خَورے اُنیویں صدی دے آخری کُجھ عشریاں وچ اردو اخبارات دے عام چلن دی وجہ نال ’’ہ‘‘ دی بجائے ’’ھ‘‘ دا استعمال عام ہو گیا۔ ہُݨ املاء دا ایہہ رولا کافی حد تک مُک گیا ہے اتے الفاظ نوں زیادہ تر درست لکھیا جاندا ہے۔ ایس لئی ’’بہاری‘‘ اتے ’’بھاری‘‘، ’’پہاڑ‘‘، اتے ’’پھاڑ‘‘، ’’دہرا‘‘ اتے ’’دھرا‘‘ اتے ’’دہن‘‘ اتے ’’دھن‘‘ لکھدے اتے پڑھدے وقت اِنھاں چوں فرق کیتا جا سکدا ہے۔

لیکن ہُݨ تک بہت الفاظ مثلاً ’’اُنھاں، اِنھاں، جنھاں، چُلھا، دولھا، دلھن‘‘ وغیرہ نوں ہائے ہوز نال ہی یعنی ’’اُنہاں، اِنہاں، جنہاں، چلہا، دولہا، دلہن‘‘ لکھیا جاندا ہے اتے ایہنوں عام طور تے غلط سمجھیا وی نہیں جاندا۔