ایتھیازم
| ایتھیازم | |
| |
| وکھرے دیساں وچ ان متی لوکاں دی گنتی | |
ایتھیازم یا ان مت کسے تعرم (مذہب) نوں یا مذہبی گورکھ دھندیاں نوں ناں منن نوں کیندے نیں۔ ان مت دے مطابق کوئی رب موجود نئی۔ اے خدا پرستی دا الٹ اے، جیدے چ اک رب نوں منن دا تصور اے۔ جو بندہ رب نوں منن توں انکاری ہوندا اے، اوہنوں ان متی یا ایتھیسٹ کہندے نے۔
ان متی لوک عام طور تے ترے وجہ دسدے نے کہ او کیوں رب تے یقین نئی رکھدے:
- شیطان دی موجودگی دا مسئلہ،
- بے اصولی اسمانی کتاباں توں انکار، تے
- رب دا نا وکھائی دینا۔
ناں
[سودھو]ایتھیازم دا شبد یونانی زبان توں نکلیا اے جیدا مطلب اے "رب توں بغیر" یا "بغیر رب دے"۔ پرانے یونان چ ایہدا اک مطلب "ناپاک" وی سی۔
ایتھیسٹ دے ہور مطلباں چ بے رب، ادھرمی، بے دین، ملحد، کافر، فاسق، فاجر، دہریہ، نا خدا ترس، بد، خلاف شرع، رندانہ، ناپاک تے بے خدا شامل نے۔
پہلی واری ایہہ شبد 5 صدی پ م اچ بنیا، جیدا تعلق اوناں لوکاں نال سی جو رب دے نال تعلق کھو رئے سن یا رب نوں منن توں انکار کردے سن۔ اوس ویلے ایہدا مطلب "ناپاک" مراد لیا جاندا سی۔
سماج وچ ایتھیازم
[سودھو]بہت سارے دیساں وچ کھلے عام ایتھیازم بارے گل کرنا اک جرم سمجھا جاندا اے۔ مثال دے طور تے بائبل یا قرآن نوں غلط آکھنا یا رب دی موجودگی توں انکار کرنا۔
تنگ نظر مسلمان دیساں چ رب دے وجود توں انکار کرن آلے لوکاں لئی موت دی سزا سنائی جاندی اے۔ اوتھے ایتھیازم دے خلاف سخت قانون بنائے گئے نے۔
امریکہ تے یورپ وچ ایتھیازم تیزی نال پھیل رئی اے۔
لیندی دنیا اچ ادھرمی تے ان متی لوکاں دے حقوق دی حفاظت لئی قنون بنائے گئے نے۔
ایس ویلے دنیا دی کل آبادی دا % 3۔2 حصہ ان متی لوک نے۔ جپان وچ %65 لوک ، روس وچ %48 لوک، اٹلی وچ %6 تے سویڈن وچ %85 لوک ان متی نے۔
تریخ
[سودھو]شبد ایتھیازم تے پہلی واری سولہویں صدی چ استعمال ہویا پر ایہدا مڈھ ویدک ویلے نال جا کے رلدا اے۔
پرانا ہندی دھرم:
یونانی تریخ:
1900 توں بعد:
نوی ایتھیازم:
سوچاں
[سودھو]
ان متی دلیل دی سب توں بڑی حد عملی تے نظریاتی ایتھیازم دے وچکار اے۔
عملی ایتھیازم
عملی ایتھیازم نوں "بے پروائی" یا "بےحسی" وی آکھیا جاندا اے۔ ایہدیاں وکھری شکلاں ہو سکدیاں نے، جیویں:
- مذہبی جوش دی غیر حاضری- رب تے یقین، اخلاقی کم نئی ودھا سکدا۔
- رب تے مذہب دے مسئلے نوں عملی تے سیانف دی کھوج توں باہر کڈنا۔
- رب تے مذہب دے مسئلے توں بے پروائی
- خدائی طاقت دے خیال توں بے خبری
نظریاتی ایتھیازم
نطریاتی ایتھیازم صاف طور تے رب دی موجودگی دے خلاف ثبوت دیندی اے۔
- "ایپی سٹیمولوجیکل دلیلاں":
اناں دلیلاں دے مطابق، لوکاں نوں رب دے بارے کوئی جانکاری ہونا ممکن نئی یا لوک رب دی موجودگی دے بارے کوئی کھوج نئی کر سکدے۔
- "میٹافزیکل دلیلاں":
اناں دلیلاں دے مطابق، رب دے وجود توں وضاحت نال انکار کیتا جاندا اے۔
- "لاجیکل (تکی) دلیلاں":
اناں دلیلاں دے مطابق، کسے وی مذہب چ منن جان آلے رب دی اچیچیاں گلاں عقلی دلیلاں نال نئی رلدیاں، ایس لئی ایسے رب نوں نئی منیا جا سکدا۔
- "کمزور مذہبی سعاب کتاب":
لڈوگ فویرباخ تے سگمنڈ فرائیڈ دے مطابق رب تے مذہب، لوکاں دی ایجاد نے۔ اناں نوں ایجاد کرن دا مقصد لوکاں دی جذباتی تے نفسیاتی لوڑاں پوریاں کرنا اے۔ بدھ مت، کارل مارکس تے فریڈرش اینگلز وی ایس دلیل نوں منن آلے نے کہ رب تے مذہب تے یقین۔ معاشرتی رویے نے، جناں نوں ، جناں نوں طاقتور ٹولہ، کمزور نوں دبان لئی استعمال کردا اے۔ میخائیل بیکونن نے والٹیئر دے مشہور باک "جے رب نا موجود ہوندا، تے اوہنوں ایجاد کرنا پیندا" نوں پٹھا کر دتا تے آکھیا:"جے رب سچ مچ موجود ہوندا تے ایہہ ضروری سی کہ اوہنوں ختم کیتا جائے۔"
فلسفہ
[سودھو]ایمونیل کانٹ: