نازی کیمپ

1933 تے 1945 دے دوران نازی جرمنی نے جنہاں لکھاں افراد نو‏‏ں اپنا ہدف بنایا اُنہاں نو‏‏ں قید وچ ڈالنے دے لئی 20 ھزار کیمپ قائم کيتے۔ اِنہاں کیمپاں نو‏‏ں کئی مقاصد دے لئی استعمال کيتا گیا جنہاں وچ جبری مشقت دے کیمپ، عارضی کیمپ جو منزل تک پہنچانے تو‏ں پہلے عارضی رہائش گاہ دے لئی استعمال ہُندے تے فیر استیصالی کیمپ جو بنیادی طور اُتے یا خصوصی طور اُتے قتل عام دے لئی قائم ہوئے۔ 1933 وچ اقتدار سنبھالنے دے بعد نازی حکومت نے ناں نہاد "ملک دشمن" افراد نو‏‏ں قید کرنے تے اُنئيں ختم کرنے دے لئی حراستی کیمپاں دا اک سلسلہ شروع کيتا۔ ابتدائی حراستی کیمپاں وچ بیشتر قیدی جرمن کمیونسٹ، سوشلسٹ، سوشل ڈیموکریٹ، روما خانہ بدوش، یہوواز وھٹنس، ہ‏‏م جنس پرست تے ایداں دے افراد شامل سن جنہاں نو‏ں سماج مخالف رویاں دے حامل یا معاشرتی رویاں تو‏ں بھٹکے ہوئے افراد قرار دتا جاندا سی۔ اِنہاں تنصیبات نو‏‏ں "حراستی کیمپ" کہیا جاندا سی کیونجے اوتھ‏ے قید کيتے جانے افراد نو‏‏ں اک ہی جگہ اُتے بند رکھیا جاندا سی۔

مارچ 1938 وچ جرمنی تو‏ں آسٹریا دے الحاق دے بعد نازیاں نے جرمنی تے آسٹریہ دے یہودیاں نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ک‏ے ڈاخو، بوخنوالڈ تے سیخ سین ہوسن حراستی کیمپاں وچ قید کر دتا۔ ایہ تمام کیمپ جرمنی وچ سن ۔ نومبر 1938 وچ انتہائی تشدد آمیز پروگرام کرسٹل ناخٹ (ٹوٹے شیشیاں د‏‏ی رات) دے بعد نازیاں نے یہودی مرد اں نو‏‏ں وسیع پیمانے اُتے گرفتار کيتا تے اور اُنئيں مختصر وقت دے لئی اِنہاں کیمپاں وچ بند کر دتا۔

ستمبر 1939 وچ پولینڈ اُتے جرمن حملے دے بعد نازیاں نے جبری مشقت والے کیمپ قائم کيتے جتھ‏ے ھزاراں د‏‏ی تعداد وچ قیدی تھکن، بھکھ پیاس تے شدید موسم دے باعث موت دا شکار ہوئے گئے۔ ایس۔ ایس یونٹاں نے کیمپاں د‏‏ی نگرانی کيتی۔ دوسری جنگ عظیم دے دوران نازی کیمپاں دے نظام وچ تیزی دے نال توسیع ہوئی۔ بعض کیمپاں وچ نازی ڈاکٹراں نے قیدیاں اُتے طبی تجربے وی کيتے۔

جون 1941 وچ سوویت یونین اُتے جرمن حملے دے بعد نازیاں نے جنگي قیدیاں دے کمپاں د‏‏ی تعداد وچ وادھا کردتا۔ بعض نويں کیمپاں نو‏‏ں مقبوضہ پولینڈ وچ آشوٹز جداں پہلے تو‏ں موجود کیمپاں دے احاطے وچ قائم کيتا گیا۔ لوبن کیمپ جو بعد وچ مجدانیک کیمپ دے ناں تو‏ں جانا گیا 1941 دے موسم خزاں وچ جنگی قیدیاں دے کیمپ دے طور اُتے قائم ہويا تے 1943 وچ اسنو‏ں حراستی کیمپ بنا دتا گیا۔ ہزاراں د‏‏ی تعداد وچ سویت جنگي قیدیاں نو‏‏ں اوتھ‏ے گولی مار دے یا گیس تو‏ں ہلاک کر دتا گيا۔

"حتمی حل" (یہودیاں د‏‏ی قتل و غارتگری تے وسیع پیمانے اُتے تباہی) اُتے عملدرآمد دے لئی نازیاں نے پولینڈ وچ خاتمہ کیمپ قائم کيتے۔ پولینڈ وچ یہودیاں د‏‏ی آبادی سب تو‏ں زیادہ سی۔ استعصالی کیمپ یا قتل گاہاں مؤثر انداز وچ وسیع پیمانے اُتے قتل دے لئی بنائی گئی سن۔ پہلی قتل گاہ چیلمنو 1941 وچ کھولی گئی۔ اوتھ‏ے یہودیاں تے روما خانہ بدوشاں نو‏‏ں گشتی گیس گڈیاں وچ قتل کيتا گیا۔ 1942 وچ نازیاں نے بیلزیٹس، سوبی بور تے ٹریبلنکا د‏‏ی قتل گاہاں کھولاں جتھ‏ے جنرل گورنمنٹ (مقبوضہ پولینڈ دے اندر واقع علاقے نو‏‏ں کہندے نيں) دے یہودیاں نو‏‏ں منظم طریقے تو‏ں قتل کيتا گیا۔

نازیاں نے گیس چیمبر تعمیر گئے (یہ اوہ کمرے سن جو زہریلی گیس تو‏ں بھر دتے جاندے تے ایويں اُنہاں دے اندر موجود افراد ختم ہوئے جاندے)۔ اِنہاں گیس چیمبرز دا مقصد کارکردگی بہتر بنانا تے اِس عمل نو‏‏ں ظلم کرنے والےآں دے لئی زیادہ غیر شخصی بنانا سی۔ آشوٹز کیمپ کمپلیکس د‏‏ی برکینو قتل گاہ وچ چار گیس چیمبر سن ۔ جلا وطن کيتے گئے افراد د‏‏ی وڈی تعداد نو‏‏ں اِس کیمپ وچ بھیجے جانے دے وقت وچ 8 ھزار تک یہودیاں نو‏‏ں روزانہ گیس دے ذریعے مار دتا جاندا سی۔

نازی مقبوضہ علاقےآں وچ موجود یہودیاں نو‏‏ں پہلے تاں ہالینڈ وچ ویسٹربروک یا فرانس وچ ڈرینسی دے عارضی کیمپاں وچ جلاوطن کيتا جاندا تے فیر اوتھ‏ے تو‏ں اُنئيں مقبوضہ پولینڈ وچ موجود قتل گاہاں وچ لیایا جاندا۔ عارضی کیمپ قتل گاہاں وچ جلاوطن کيتے جانے والے افراد دے لئی عام طور اُتے آخری پڑاؤ ہُندے سن ۔

مختلف طرح دے نازی کیمپاں وچ لکھاں لوکاں نو‏‏ں قید کيتا جاندا تے اُنہاں نو‏‏ں اذیتاں دتی جاندیاں۔ ایس۔ ایس انتظامیہ دے تحت جرمناں تے اُنہاں دے اتحادیاں نے صرف اِنہاں قتل گاہاں وچ ہی 30 لکھ تو‏ں ودھ یہودیاں نو‏‏ں ھلاک کيتا۔ نازی کیمپاں وچ قید کيتے جانے والے افراد د‏‏ی اک قلیل تعداد ہی بچ پائی سی۔