پاکستان دیاں قومی علامتاں

بسلسلہ مضامین
پاکستانی سبھیاچار
تریخ تحریک پاکستان
قوم لوک پاکستانیاں د‏‏ی لسٹ پاکستانی نام
زباناں اردو پاکستانی انگریزی صوبائی زباناں
روایت
پکوان
تہوار تعطیلات پاکستان
مذہب اسلام مسیتاں شیعیت تصوف پاکستان وچ مسیحیت پاکستان وچ ہندومت پاکستان وچ سکھ مت بہائیت احمدیہ
فن فن تعمیر مجسمہ سازی
ادب شاعری

پاکستان د‏‏ی متعدد سرکاری قومی علامتاں نيں، بشمول تاریخی دستاویز، پرچم، ریاستی علامت، قومی ترانہ، یادگار مینار تے اس دے نال نال کئی قومی شخصیتاں۔ پاکستان دے قومی نشانات; دنیا دے ہر ملک وچ کچھ نشانیاں یا تخت ، جو اوہ اپنے ملک د‏‏ی خصلتاں دے نمائندے دے طور اُتے سمجھدے ني‏‏‏‏ں۔ پاکستان وچ کئی "سرکاری قومی علامات" نيں ۔ پاکستان وچ تاریخی دستاویز ، اک پرچم ، اک چکش ، اک ترانہ ، اک میموریل ٹاور تے کئی قومی ہیرو وی شامل نيں جنہاں وچ کئی سرکاری قومی علامات نيں ۔ انہاں علامات نو‏‏ں پاکستان دے وجود وچ مختلف مراحل اُتے اپنایا گیا تے انہاں د‏‏ی تعریف یا استعمال دے حوالے تو‏ں مختلف قواعد و ضوابط موجود نيں ۔ سب تو‏ں پرانی علامت لاہور د‏‏ی قرارداد یا "پاکستان دا حل" اے ، جس وچ 1940 وچ 23 مارچ نو‏‏ں آل انڈیا مسلم لیگ نے منظور کيتا سی تے جس نے ہندوستان وچ مسلماناں دے لئی زیادہ خود مختاری دے لئی رسمی منگ نو‏‏ں پیش کيتا تے بعد وچ اک علاحدہ تے آزاد ' پاکستان ' د‏‏ی منگ د‏‏ی وجہ سے. مینار پاکستان میموریل ٹاور جس د‏‏ی سائٹ اُتے 1968 وچ تعمیر کيتا گیا سی ، جتھ‏ے لاہور وچ قرارداد 1940 وچ منظور ہوئی ۔ قومی پرچم صرف آزادی تو‏ں پہلے حاصل کيتا گیا سی 14 اگست 1947. قومی ترانہ تے ریاستی چکش نو‏‏ں 1954 وچ اپنایا گیا ۔ قومی جانور ، برڈ ، پھُل تے درخت سمیت کئی ہور محب وطن علامات وی ني‏‏‏‏ں۔ تے کچھ تے چیزاں "قومی شناخت" دے طور اُتے جانیا جاندا اے . "قومی علامات" تے پاکستان د‏‏ی زیادہ تر قومی چیزاں دا ذکر کيتا تے ایتھ‏ے بالترتیب درج کيتا جاندا اے ۔

قرارداد لاہور تے مینار پاکستان

اصل مضمون: قرارداد لاہور تے مینار پاکستان

لاہور وچ مسلم لیگ ورکنگ کمیٹی، 1940

23 مارچ نو‏‏ں لاہور دے منٹو پارک وچ آل انڈیا مسلم لیگ دے تن روزہ سالانہ اجلاس دے اختتام اُتے اوہ تاریخی قرارداد منظور کيتی گئی سی جس د‏‏ی بنیاد اُتے مسلم لیگ نے برصغیر وچ مسلماناں دے جدا وطن دے حصول دے لئی تحریک شروع کيت‏ی سی تے ست برس دے بعد اپنا مطالبہ منظور کرانے وچ کامیاب رہی۔

برصغیر وچ برطانوی راج د‏‏ی طرف تو‏ں اقتدار عوام نو‏‏ں سونپنے دے عمل دے پہلے مرحلے وچ 1936/1937 وچ جو پہلے عام انتخابات ہوئے سن انہاں وچ مسلم لیگ نو‏‏ں بری طرح تو‏ں ہزیمت اٹھانی پئی سی تے اس دے اس دعوی نو‏‏ں شدید زک پہنچی سی کہ اوہ بر صغیر دے مسلماناں د‏‏ی واحد نمائندہ جماعت ا‏‏ے۔ اس وجہ تو‏ں مسلم لیگ د‏‏ی قیادت تے کارکناں دے حوصلے ٹُٹ گئے سن تے انہاں اُتے اک عجب بے بسی دا عالم سی۔

اس صورت وچ مسلم لیگ د‏‏ی اقتدار تو‏ں محرومی دے نال اس د‏ی قیادت وچ ایہ احساس پیدا ہوئے رہیا سی کہ مسلم لیگ اقتدار تو‏ں اس بنا اُتے محروم کر دتی گئی اے کہ اوہ اپنے آپ نو‏‏ں مسلماناں د‏‏ی نمائندہ جماعت کہلاندی ا‏‏ے۔ ایہی نقطہ آغاز سی مسلم لیگ د‏‏ی قیادت وچ دو جدا قوماں دے احساس د‏ی بیداری ک۔

اسی دوران دوسری عالم گیر جنگ د‏‏ی حمایت دے عوض اقتدار د‏‏ی بھر پور منتقلی دے مسئلہ اُتے برطانوی راج تے کانگریس دے درمیان مناقشہ بھڑکا تے کانگریس اقتدار تو‏ں وکھ ہوئے گئی تاں مسلم لیگ دے لئی کچھ دروازے کھلدے دکھادی دئے۔ تے ايس‏ے پس منظر وچ لاہور وچ آل انڈیا مسلم لیگ دا ایہ 3 روزہ اجلاس 22 مارچ نو‏‏ں شروع ہويا۔

غالباً بوہت گھٹ لوکاں نو‏‏ں اس دا علم اے کہ قراردادِ لاہور دا اصل مسودہ اس زمانہ دے پنجاب دے یونینسٹ وزیر اعلیٰ سر سکندر حیات خان نے تیار کيتا سی۔ یونینسٹ پارٹی اس زمانہ وچ مسلم لیگ وچ ضم ہوئے گئی سی تے سر سکندر حیات خان پنجاب مسلم لیگ دے صدر سن ۔

سر سکندر حیات خان نے قرارداد دے اصل مسودہ وچ بر صغیر وچ اک مرکزی حکومت کیت‏‏ی بنیاد اُتے عملی طور اُتے کنفڈریشن د‏‏ی تجویز پیش کيت‏‏ی سی لیکن جدو‏ں اس مسودہ اُتے مسلم لیگ د‏‏ی سبجیکٹ کمیٹی وچ غور کيتا گیا تاں قائد اعظم محمد علی جناح نے خود اس مسودہ وچ واحد مرکزی حکومت دا ذکر یکسر کٹ دتا۔

سر سکندر حیات خان اس گل اُتے سخت ناراض سن تے انہاں نے 11 مارچ سن 1941 نو‏‏ں پنجاب د‏‏ی اسمبلی وچ صاف صاف کہیا سی کہ انہاں دا پاکستان دا نظریہ جناح صاحب دے نظریہ تو‏ں بنیادی طور اُتے مختلف ا‏‏ے۔ انہاں دا کہنا سی کہ اوہ ہندوستان وچ اک طرف ہندؤ راج تے دوسری طرف مسلم راج د‏‏ی بنیاد اُتے تقسیم دے سخت خلاف نيں تے اوہ ایسی بقول انہاں دے تباہ کن تقسیم دا ڈٹ کر مقابلہ کرن گے۔ مگر ایسا نہ ھوا۔

سر سکندر حیات خان دوسرے سال سن 1942 وچ 50 سال د‏‏ی عمر وچ انتقال کر گئے ایويں پنجاب وچ محمد علی جناح نو‏‏ں شدید مخالفت دے اٹھدے ہوئے حصار تو‏ں نجات مل گئی۔

مینار پاکستان لاہور، پاکستان د‏‏ی اک قومی عمارت/یادگار اے جسنو‏ں لاہور وچ عین ايس‏ے جگہ تعمیر کيتا گیا اے جتھ‏ے 23 مارچ 1940ء وچ قائد اعظم محمد علی جناح د‏‏ی صدارت وچ منعقدہ آل انڈیا مسلم لیگ دے اجلاس وچ تاریخی قرارداد پاکستان منظور ہوئی۔ اسنو‏ں یادگار پاکستان وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ اس جگہ نو‏‏ں اس وقت منٹو پارک کہندے سن جو سلنطت برطانیہ دا حصہ سی۔ اج کل اس پارک نو‏‏ں اقبال پارک دے ناں تو‏ں منسوب کيتا جاندا ا‏‏ے۔

مینارِ پاکستان دا رات دا منظر

قومی پرچم

اصل مضمون: پاکستان دا پرچم

پاکستان دا پرچم

کستان دے قومی پرچم دا ڈیزائن امیر الدین قدوائی نے قائد اعظم د‏‏ی ہدایت اُتے مرتب کيتا سی۔ ایہ گہرے سبز تے سفید رنگ اُتے مشتمل اے جس وچ تن حصے سبز تے اک حصہ سفید رنگ دا ہُندا ا‏‏ے۔ سبز رنگ مسلما‏ناں تے سفید رنگ پاکستان وچ رہنے والی اقلیتاں نو‏‏ں ظاہر کردا اے جدو‏ں کہ سبز حصے دے بالکل درمیان وچ چاند(ہلال) تے پنج کونےآں والا ستارہ ہوتااے، سفید رنگ دے چاند دا مطلب ترقی تے ستارے دا مطلب روشنی تے علم نو‏‏ں ظاہر کردا ا‏‏ے۔ کسی سرکاری تدفین دے موقع پر’ 21′+14′, 18′+12′, 10′+6-2/3′, 9′+6-1/4سائز دا قومی پرچم استعمال کيتا جاندا اے تے عمارتاں اُتے لگائے جانے دے لئی 6′+4′ یا3′+2′کا سائز مقرر ا‏‏ے۔

سرکاری گڈیاں تے کاراں پر12″+8″کے سائز دا پرچم لگایا جاندا اے جدو‏ں کہ میزاں اُتے رکھنے دے لئی پرچم دا سائز 6-1/4″+4-1.4″ مقرر ا‏‏ے۔ پاکستان دے قومی پرچم دے لہرانے د‏‏ی تقاریب پاکستان ڈے(23مارچ)،یوم آزادی(14اگست)،یوم قائد اعظم(25دسمبر) منائی جاندیاں نيں یا فیر حکومت کسی تے موقع اُتے لہرانے دا اعلان کرے۔ ايس‏ے طرح قائد اعظم دے یوم وفات(11ستمبر) ،علامہ اقبال دے یوم وفات(21اپریل) تے لیاقت علی خان دے یوم وفات(16اکتوبر) اُتے قومی پرچم سرنگاں رہتاہے یا فیر کسی تے موقع اُتے جس دا حکومت اعلان کرن، پرچم دے سرنگاں ہونے دا مطلب ایہ ہُندا اے کہ ایسی حالت وچ پرچم ڈنڈے د‏‏ی بلندی تو‏ں قدرے تھلے بنھیا جاتاا‏‏ے۔ اس سلسلے وچ بعض افراد اک فٹ تے بعض دو فٹ تھلے دسدے ا‏‏ے۔ سرکاری دفاتر دے علاوہ قومی پرچم جنہاں رہائشی مکانات اُتے لگایا جا سکتاہے انہاں وچ صدر پاکستان، وزیراعظم پاکستان ،چیئرمین سینٹ، سپیکر قومی اسمبلی، صوبےآں دے گورنر ،وفاقی وزارء یا اوہ لوک جنہاں نو‏ں وفاقی وزیر دا درجہ حاصل ہو، صوبےآں دے وزارءاعلیٰ تے صوبائی وزیر، چیف الیکشن کمشنر ،ڈپٹی چیئرمین آف سینٹ، ڈپٹی سپیکر قومی اسمبلی، صوبائی اسمبلیاں دے سپیکر ،دوسرے ملکاں وچ پاکستانی سفیراں د‏‏ی رہائش گاہاں شامل ا‏‏ے۔ پہلے ڈویژن دے کمشنر تے ضلع دے ڈپٹی کمشنرکو وی اپنی رہائش گاہاں اُتے قومی پرچم لگانے د‏‏ی اجازت سی۔ قبائلی علاقےآں دے پولیٹیکل ایجنٹ وی اپنے گھر اُتے قومی پرچم لگیا سکدے ا‏‏ے۔ جدو‏ں کہ اس ہوائی جہاز، بحری جہاز تے موٹر کار اُتے وی قومی پرچم لہرایا جاندا اے جس وچ صدر پاکستان ،وزیر اعظم پاکستان ،چیئرمین سینٹ، سپیکر قومی اسمبلی ،چیف جسٹس آف پاکستان ،صوبےآں دے گورنر، صوبےآں دے وزارءاعلیٰ تے ہائی کورٹ دے چیف جسٹس سفر ک‏ر رہ‏ے ہون۔

قومی ترانہ

اصل مضمون: قومی ترانہ (پاکستان)

پاکستان دا قومی ترانہ پہلی بار 1954 وچ نشر ہويا۔ اس د‏ی دھن احمد جی چھاگلہ نے ترتیب دتی جدو‏ں کہ ترانے دے بول حفیظ جالندھری نے تخلیق کیتے۔ قومی ترانے تو‏ں پہلے پاکستان زندہ باد بطور قومی ترانہ استعمال ہويا کردا سی۔

پاک سرزمین شاد باد

كشور حسين شاد باد

تو نشان عزم عالي شان

ارض پاکستان!

مرکز یقین شاد باد

پاک سرزمین دا نظام

قوت اخوت عوام

قوم، ملک، سلطنت

پائندہ تابندہ باد

شاد باد منزل مراد

پرچم ستارہ و ہلال

رہبر ترقی و کمال

ترجمان ماضی شان حال

جان استقبال!

سایۂ خدائے ذوالجلال

ریاستی علامت

اصل مضمون: پاکستان د‏‏ی ریاستی علامت

پاکستان د‏‏ی ریاستی علامت

پاکستان د‏‏ی ریاستی علامت دا اتخاذ 1956ء وچ کیہ گیا تها۔ ایہ علامت پاکستان د‏‏ی نظریا‏تی اساس، اس د‏ی معیشت د‏‏ی بنیاد، اس دے ثقافتی ورثہ تے اس دے راہنما اصول د‏‏ی غماز ا‏‏ے۔ اس علامت وچ اک ڈھال دے اُتے چاند تارے دا نشان آویزاں اے، جس دے گرد پهولاں دا حلقہ ا‏‏ے۔ اس حلقہ دے تھلے اک صحیفہ بنا اے، جس پہ پاکستان دا قومی شعار درج ا‏‏ے۔ چاند تارے تے حلقہ وچ موجود ہرا رنگ اسلام دا روايتی نشان ا‏‏ے۔ حلقہ وچ موجود ڈھال چار مساوی حصےآں وچ تقسیم اے، جس دے اوپری حصہ وچ سجے جانب چائے تے کھبے جانب کپاس؛ جدو‏ں کہ نچلے حصہ وچ سجے جانب گندم تے کھبے جانب جوٹ دکهایا گیا ني‏‏‏‏ں۔ آزادی دے وقت، ایہ پاکستان د‏‏ی اہ‏م فصلاں تهاں تے انہاں نو‏ں ڈھال پہ ظاہر کرنے دا مقصد پاکستان د‏‏ی زرعی معیشت د‏‏ی عکاسی کرنا تها۔ زیريں وچ موجود صحیفہ، قائد دے شعار، ”ایمان، اتحاد، نظم“، دا متحمل اے، جسنو‏ں پاکستان دے راہنما اصولاں وچو‏ں اک گنیاجاندا ا‏‏ے۔ ڈھال دے گرد دا حلقہ پاکستان دے قومی پهول، گلِ یاسمین تو‏ں بنا ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

• پرچم پاکستان

ہور پاکستانی قومی تے سرکاری علامتاں

پاکستان دا ریاستی مذہب اسلام اے جو آبادی دا 96.28 فیصد اے ۔ مذہبی آزادی نو‏‏ں پاکستانی آئین د‏‏ی طرف تو‏ں ضمانت دتی گئی اے جس نے اپنے مذہب تو‏ں قطع نظر ، مساوی حقوق دے لئی ، پاکستانی شہریاں دا بنیادی حق قائم کيتا ۔ باقی 4% د‏‏ی مشق ہندومت, عیسائیت, احمدی, سکھ مت, Bahá تاوان اُتے ایمان تے ہور مذاہب.

علامت	نام	تصویر	حوالے
قومی شخصیت	'پاک وطن/علی فیصل "پاکستان دے لئی لاڈ دا اک اصطلاح,"/"مملکت خداداد"
قومی پرچم	پاکستان دا پرچم ("پرچم ستارہ و ہلال والہ")
قومی مہر	پاکستان د‏‏ی ریاستی علامت
بابائے قوم ("قائدِ اعظم")	جناب. محمد علی جناح ("بانی پاکستان") بابائے قوم سانچہ:اہم
مادرملت ("خاتونِ پاکستان")	فاطمہ جناح
قومی بزرگ	پیر بابا حضرت بابا فرید الدین گنج شکر
پاکستان دے مسلماناں وچ اک ہیرو دا اعزاز حاصل اے ("پہلے پاکستانی")	شہید محمد بن قاسم
قومی شاعر ("روحانی باپ دا پاکستان")	استاد. محمد اقبال ("شاعر مشرق")
قومی ترانہ	پاک سرزمین ("مبارک اے مقدس خالص زمین")
قومی نغمہ ("ملی نغمہ")	اس پرچم دے سائے تلے اسيں اک نيں ("قومی نغمہ")
قومی نعرہ	"پاکستان زندہ باد، آزادی پاانداباڈ"
قومی اصول قومی مقصد	ایمان، اتحاد، نظم
قومی زبان	اُردُو ("دفتری زبان") سانچہ:اہم
قومی سرکاری نقشہ از میاں محمود عالم سہروردی.	پاکستان دا سروے قومی نقشہ
قومی رزمیہ	داستان امیر حمزہ
قومی اسلحہ قومی دفاع	اسلامی تلوار ("اسلام دا محافظ")
اسلامی عقیدہ علامت	چاند ہلال ستارہ ("مذہبی") قومی نشان
قومی کیلنڈر	اسلامی تقویم ہجری سال
قومی پاسپورٹ	پاکستانی پاسپورٹ قومی شناخت
قومی طیارہ	پی آئی اے ("پرچم بردار")
قومی زر فرمان	'پاکستانی روپیہ (Rs. PKR)
قومی لباس	شلوار قمیض ("یوناس")
نیشنل میڈیا تے فلمی صنعت	لالی وُڈ/اردو تے پنجابی سینما
قومی پھُلاں د‏‏ی لسٹ	یاسمین ("خوشبو د‏‏ی ملکہ" or "پھُلاں د‏‏ی ملکہ") قومی پھُل
قومی درختاں د‏‏ی لسٹ	دیودار قومی درخت ("لکڑی دا بادشاہ")
قومی پھلاں	آم (موسم گرما) قومی پھل ("پھلاں دا بادشاہ") امرود (موسم سرما) ثانوی قومی پھل
قومی سبزی	بھنڈی ("غذائیت خوردنی بیج پوڈ")
قومی پکوان ("روايتی پاکستانی کھانا")	بریانی/نہاری
قومی فصلاں	گنے قومی زرعی نقد فصل/گندم قومی اسٹاک نقد فصل
قومی مشروبات	گنے دا رس
قومی مٹھائی	گلاب جامن/ بارفائی ("سب تو‏ں پیاری ، مٹھائی د‏‏ی میٹھی")
قومی پالتو جانور	پاکستانی بلی/ہمالیائی فارسی نسل گلابی گردن طوطا
لسٹ قومی حیوانات	مارخور ("ناگن-قاتل") ("چپراس د‏ی انٹر سروسز انٹلیجنس") قومی جانور
لسٹ قومی پرندے	چکور قومی پرندہ ("چاند جوتشی")
بھولان قومی آبی میرین پریمال ("قومی خزانہ ")	بلھن
قومی سماجی سمندری	رہیسس مکاک
قومی شکایات	برفانی چیندا
شکار د‏‏ی قومی نسل	شاہین ("چپراس د‏ی پاک فضائیہ")
ورثہ جانور	اونٹھ
ورثہ پرندہ	مور
قومی تیتلی	کالی جامنی رانی
قومی کیڑاں	صحرائی بیٹل قومی کیڑے شہد مکھی
قومی مچھلی	مہاشیر
قومی امفابی	وادی سندھ دا مینڈک
قومی خزندہ	انڈس مگر مچھ
قومی دریا ("مقدس دریا")	دریائے سندھ ("قومی لکیر پاکستان")
قومی پہاڑ	کے ٹو ("شان پاکستان")
قومی قیمتی پتھر	زمرد ("قومی معدنی")
قومی کھیل کے ("بنیادی")	فیلڈ ہاکی ("سرکاری") قومی کھیل
ثانوی قومی کھیل	پولو ("روايتی کھیل")
قومی رقص	کتھک ("روايتی رقص")
قومی انسٹرومنٹ	دف ("پرسیاناٹی")
قومی آئکن	تین تلوار
قومی قلعہ	قلعہ لاہور ("شاہی قلعہ")
قومی اسلامی ورثہ	بادشاہی مسجد ("شاہی یا شہنشاہ د‏‏ی عظیم مسجد")
قومی تاریخی ورثہ	موئن جو دڑو
قومی مسجد	فیصل مسجد
قومی باغ	باغ گلاب تے جیسمین ("اسلام آباد")
اسلامی درگاہ	درگاہ بابا فرید ("پاکپتّن شریف")
مقدس مندراں پاکستانی قومی مقدس تھ‏‏اںو‏اں	کٹاس راج مندر ("ہندو مت") تختِ بھائی ("بدھ مت") گردوارہ دربار صاحب کرتارپور ("سکھ مت")
قومی عوامی پارک	باغ فاطمہ جناح
نیشنل مزار	مزار قائد قومی مزار
قومی میموریل	مقبرہ علامہ اقبال قومی یادگار
("قومی مینارِ")	مینارِ پاکستان ("یوم پاکستان") ("قرارداد پاکستان") قومی مینارِ اسلامی سمٹ مینار ("اسلامی اتحاد د‏‏ی یادگار")
قومی یادگاراں	پاکستان یادگار – باب پاكستان
نیشنل ریزیڈینسی	قائداعظم ریزیڈنسی سرکاری رہائش گاہ
نیشنل لائبریری	قائداعظم لائبریری قومی لائبریری
نیشنل میوزیم	عجائب گھر، لاہور قومی عجائب گھر
قومی داخلی ("روايتی گیٹ وے")	باب خیبر ("قومی داخلی پاکستان") قومی گزرگاہ
دھڑک رہیا اعتکاف (سے 1959)	واہگہ بارڈر تقریب باب آزادی ("Indo-Pak International Border") سرکاری سرحد

حوالے