آب و ہوا وچ بدلاؤ تے بچے
عالمی حرارت دا بچےآں اُتے براہ راست تے بالواسطہ دونے طرح دا اثر پڑدا اے۔ بچے بالغاں دی نسبت انساناں اُتے موسمیاتی تبدیلی دے اثرات دا زیادہ شکار ہُندے نيں۔ ورلڈ ہیلتھ آرگنائزیشن نے اندازہ لگایا اے کہ بیماری دے موجودہ عالمی بجھ دا 88٪ موسمیاتی تبدیلی توں منسلک اے جو 5 سال توں کم عمر دے بچےآں نوں متاثر کردا اے۔[۱]صحت تے آب و ہوا دی تبدیلی توں متعلق لانسیٹ جائزہ بچےآں نوں آب و ہوا وچ بدلاؤ دے ذریعہ سب توں زیادہ متاثرہ زمرے دے طور اُتے درج کردا اے۔[۲]
بچے جسمانی طور اُتے اس دی تمام شکلاں وچ آب و ہوا دی تبدیلی دا زیادہ شکار نيں۔[۳]آب و ہوا وچ تبدیلی بچے دی جسمانی صحت تے اس دی صحت نوں متاثر کردی اے ۔ملکاں دے وچکار تے اس دے اندر ، عدم مساوات دا تعین کردا اے کہ آب و ہوا دی تبدیلی بچےآں اُتے کس طرح اثر انداز ہُندی اے۔[۴]موسمیاتی تبدیلی اُتے عالمی رد عمل دے حوالے توں بچےآں دی کوئی آواز یا توجہ نئيں اے۔
ترقی پذیر ملک وچ رہنے والے افراد بیماری دے زیادہ بجھ توں دوچار نيں تے اوہ آب و ہوا دی تبدیلی دے خطرات دا مقابلہ کرنے دے اہل نئيں نيں۔[۵]
بچےآں اُتے موسمیاتی تبدیلی دے اثرات
[سودھو]آب و ہوا وچ تبدیلی لیانے والے گھراں دی تباہی ، خوراک دی حفاظت دے لئی خطرہ تے خاندانی معاش دا نقصان ہونے توں بچے متاثر ہُندے نيں۔بچےآں اُتے اثرات معاشرتی تے معاشی عدم مساوات ، مسلح تنازعات تے صحت دی وبا توں ودھ سکدے نيں۔[۶]موسمیاتی تبدیلی دے اثرات دو اہم جہتاں دے تحت آندے نيں: براہ راست یا بالواسطہ ، فوری یا ملتوی۔بچے دی جسمانی صحت اُتے پائے جانے والے اثرات وچ شامل نيں: اموات سانچہ:Dn تے چوٹاں ، گرمی دی بیماریاں ، ماحولیاتی زہراں دی نمائش؛ متعدی تے گرمی دے درجہ حرارت وچ موجود ہور بیماریاں۔[۷]
ذہنی صحت تے مابعد صدمہ تناؤ دی بدنظمی (PTSD) ، افسردگی تے اضطراب ، نیند دی خرابی ، علمی خسارے تے سیکھنے وچ مشکلات جداں سیکھنے دے امور۔[۸]پاکستان وچ 2010 وچ کھانے دے بعد دی مدت دے بارے وچ اس مثال نوں دیکھدے ہوئے ، 10 توں 19 سال دی عمر دے 73 فیصد افراد نے پی ٹی ایس ڈی دی اعلیٰ سطح دا مظاہرہ کيتا ، جتھے بے گھر ہونے والی کُڑیاں نوں شدید متاثر کيتا گیا سی۔[۹]
ہور شدید واقعات جنہاں دا پتہ چلا سی اوہ سن پریشانی ، غم تے غصہ۔ شناخت دا نقصان؛ بے بسی تے ناامیدی دے احساست؛ خودکشی دی بلند شرح؛ تے جارحیت تے تشدد وچ وادھا ہويا۔[۱۰]
جسمانی اثرات وچ اضافے دے نال ہی ، ایتھے نفسیاتی تے ذہنی صحت دے اثرات جو بچے دے لئی خطرہ نيں راحت الوجود (وضاحت)[۱۱]
صحت تے تندرستی
[سودھو]موسمیاتی تبدیلی دی وجہ توں ہونے والے انتہائی واقعات گھراں ، اسکولاں ، بچےآں دی دیکھ بھال دے مراکز تے ہور اہم انفراسٹرکچر نوں تباہ کر سکدے نيں۔[۱۲] ٹائفون ہایان نے لیٹ تے سامار ، فلپائن دے جزیراں اُتے پورے شہراں تے قصبےآں نوں چوپٹا کر دتا۔ٹائفون ہائان توں بچ جانے والے متعدد بچے گھراں تے سامان توں محروم ہو گئے۔[۱۳]2020 وچ ، ٹائفون مولو سیلاب تے لینڈ سلائیڈنگ دا سبب بنے جس توں مکانات تباہ ہو گئے ، جس دے نتیجے وچ ویتنام وچ اک اندازے دے مطابق 25 لکھ بچے خطرے وچ پے گئے۔اس نے ویتنام تے فلپائن وچ 9 افراد نوں ہلاک تے 10 لکھ توں زیادہ افراد نوں بے گھر کر دتا۔[۱۴]
آب و ہوا دے واقعات نے زندگیاں تے معاش نوں شدید نقصان پہنچایا اے۔[۶]طوفان ، طوفان دی لہر تے ہور پریشانیاں دے نتیجے وچ کساناں ، ماہی گیراں ، غیر رسمی شعبے دے کارکناں تے چھوٹے کاروباری مالکان وچ اثاثےآں تے سرمائے دا نقصان تے خاندانی آمدنی وچ کمی واقع ہوئی اے۔[۱۵]زیادہ تر بچے والے فیملی صحت توں ہونے والے صحت دے اخراجات توں زیادہ تباہ کن نيں۔[۱۵]ٹائفون پارما دے فلپائن نوں نشانہ بنانے دے بعد ، اسکول چھڈنے دی شرحاں وچ وادھا ہويا جس دے نتیجے وچ خاندانی آمدنی دا نقصان ہويا۔اسکول دے نال جاری رہنے والے بچےآں نوں کدی کدی کھانا خریدنے دے الاؤنس دے بغیر کلاس جانا پڑدا سی۔[۱۵]پینڈو علاقےآں وچ ، کھیت ، باغات ، فش پول ، فصلاں ، ماہی گیری دی کشتیاں تے کھیتی باڑی دا سامان تباہ ہو گیا اے ، جدوں کہ مویشی ضائع ہو گئے نيں جس توں پوری برادری دی خوراک دی حفاظت متاثر ہوئی اے۔[۱۵]
ماحولیاتی اثر
[سودھو]بچے بنیادی قدرتی وسائل دی کمی اُتے حساس نيں جو قدرتی مظاہر خشک سالی تے سیلاب دی وجہ توں ہُندا اے ۔اہم گل ایہ اے کہ تقریبا 160 ملین بچے انتہائی بلند خشک سالی والے علاقےآں وچ رہندے نيں تے 500 ملین توں زیادہ ایداں دے علاقےآں وچ رہندے نيں جتھے انتہائی سیلاب دا موقع ہُندا اے۔[۱۶] جدوں قدرتی غیر معمولی واقعات دی گل ہُندی اے تاں ، قدرتی آفتاں خانداناں تے بچےآں دے بے گھر ہونے دا باعث بندیاں نيں۔ایہ نقل مکانی جسمانی تے دماغی صحت دی عدم تحفظ دی ودھدی ہوئی شرحاں دے نال موسم دے انتہائی زیادہ واقعات دی وجہ نال کيتی گئی اے۔[۱۷][۱۸]
حوالے
[سودھو]- ↑ اینڈرکو, لورا; چلوپکا, اسٹیفنی; ڈو, ماریٹا; ہاپ مین, Marissa (January 2020). "آب و ہوا وچ تولیدی تے بچےآں دی صحت تبدیل ہُندی اے: خطرات ، نمائش تے اثرات دا جائزہ" (in en). Pediatric Research 87 (2): 414–419. doi: . ISSN 1530-0447. https://www.nature.com/articles/s41390-019-0654-7.
- ↑ واٹس, نک; اماں, مارکس; آرنیل, نائجل; ایوب-کارلسن, سونجا; بیلسووا, کرسٹین; بائیکوف, میکس ویل; بائیس, پیٹر; کی, وینجیہ; et al. (2019-11-16). "صحت تے آب و ہوا دی تبدیلی توں متعلق لینسیٹ کاؤنٹ ڈاؤن دی 2019 دی رپورٹ: اس گل نوں یقینی بنانا کہ اج پیدا ہونے والے بچے دی صحت نوں بدلدے ہوئے ماحول توں تعبیر نئيں کيتا گیا". Lancet (London, England) 394 (10211): 1836–1878. doi: . ISSN 1474-547X. PMID 31733928. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31733928/.
- ↑ کری, جینیٹ; Deschênes, اولیویر (2016). "بچےآں تے آب و ہوا دی تبدیلی: مسئلہ نوں متعارف کرانا". بچےآں دا مستقبل 26 (1): 3–9. ISSN 1054-8289. https://www.jstor.org/stable/43755227.
- ↑ "موسمیاتی تبدیلی تے بچےآں دی صحت: اک سکوپنگ جائزہ تے اک توسیع شدہ تصوراتی فریم ورک" (in en). لانسیٹ سیارہ صحت 5 (3): e164–e175. 2021-03-01. doi: . ISSN 2542-5196. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2542519620302746.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۶.۰ ۶.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ شیفیلڈ, پیری ای.; لینڈریگن, فلپ جے (March 2011). "عالمی آب و ہوا وچ تبدیلی تے بچےآں دی صحت: روک تھام دے لئی خطرات تے حکمت عملی". ماحولیاتی صحت Perspectives 119 (3): 291–298. doi: . ISSN 1552-9924. PMID 20947468. PMC: 3059989. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20947468/.
- ↑ گارسیا, ڈینیل مارٹنیج; شیہان, مریمC. (2016). "انتہائی آب و ہوا توں چلنے والی آفتاں تے بچےآں دی صحت". صحت دی خدمات دا بین الاقوامی جریدہ: منصوبہ بندی ، انتظامیہ ، تشخیص 46 (1): 79–105. doi: . ISSN 0020-7314. PMID 26721564. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26721564/.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۱۵.۰ ۱۵.۱ ۱۵.۲ ۱۵.۳ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ گارسیا, ڈینیل مارٹنیج; شیہان, مریم سی (2016-01-01). "انتہائی آب و ہوا توں چلنے والی آفتاں تے بچےآں دی صحت" (in en). انٹرنیشنل جرنل آف ہیلتھ سروسز 46 (1): 79–105. doi: . ISSN 0020-7314. https://doi.org/10.1177/0020731415625254.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.