آینو بولی (چین)

آینو
ئه‌ینۇ, Äynú
مقام	چین
علاقہ	سین‌کیانگ
بولی ٹبر	ترکی ترکی متداول قارلقی آینو
لپی	خط عربی
بولی کوڈ
ISO 639-3	aib

آینو زبان (آینو وچ : ئه‌ینۇ) اک ترکی بولی اے جو فارسی تو‏ں گہرے اثرات رکھدی ا‏‏ے۔ ایہ بولی عینو دے علوی خانہ بدوشاں نے تریم بیسن تے تکلامکاں ریگستان وچ بولی اے تے ناپید ہونے دے دہانے اُتے ا‏‏ے۔ کچھ ماہر لسانیات آینو اک مخلوط بولی جو کہ گرامر یوگھوری ( ایغور دے نیڑے د‏‏ی زبان) اُتے مشتمل اے تے لفظاں نو‏‏ں ایرانی جاندے نيں۔

جغرافیائی تقسیم

آینو تکلا مکان صحرا دے کنارے اُتے وچ تارم طاس سنکیانگ صوبہ وچ مغربی چین وچ علوی مسلماناں وچ عام اے .

لفظاں

عینو دے زیادہ تر بنیادی لفظاں ایرانی زباناں تو‏ں نيں ، تے ايس‏ے وجہ تو‏ں ایہ قیاس کيتا جاندا اے کہ ایہ بولی اصل وچ ایرانی بولی سی تے اک طویل عرصے دے بعد ترک بولی بن گئی ا‏‏ے۔ عینو وچ تعمیر دے لحاظ تو‏ں تن قسم دے لفظاں نيں: سادہ ، مشتق تے مرکب۔ سادہ لفظاں تے مرکب لفظاں وچ ضمیمہ شام‏ل کرکے اخذ کردہ لفظاں چند سادہ لفظاں نو‏‏ں ملیا ک‏ے بنائے جاندے نيں۔ وینڈاس د‏ی ایغور تے فارسی جڑاں عینو وچ نيں۔ بُڈھے لوک زیادہ فارسی لفظاں تے جملے استعمال کردے نيں ، تے نوجوان لوک ایغور لفظاں تے جملے استعمال کردے نيں۔

صوتیات

همخوان‌ها

عینو دے 22 حروف نيں:

	لبی		لثوی		کامی		نرمی۔		لسانیات		چاکنایی۔
روکنے والا۔	p	b	t	d			k	ɡ	q
متاثر کن۔					t͡ʃ	d͡ʒ
پہننا۔		v	s	z	ʃ				χ	ʁ		ɦ
خشومی۔	m		n				ŋ
زنشی			r
کیناری۔			l
ناسوده					j

واکه‌ها

عینو دے 8 حروف نيں:

عینو دے عجائبات۔

نمبر

عینو نمبر فارسی تو‏ں لئی گئے نيں:

• • یک: yäk
  • دو: du
  • سه: si
  • چهار: čar
  • پنج: pänǰ
  • شش: šäš
  • هفت: häp(t)
  • هشت: häš(t)
  • نه: noh
  • ده: dah
  • بیست: bist
  • صد: säd
  • هزار: hazar

منحصر سوالات

• عینو دے لوک۔
• چین وچ ایرانی۔
• ٹریم بیسن۔

حوالے