اتیلا ییلہ

اتیلا ییلہ
جم	3 مارچ 1957 (67 سال)  کرسیہر
وفات
شہریت	ترکی
عملی زندگی
پیشہ	کالم نگار
مادری زبان	ترکی
پیشہ ورانہ زبان	ترکی

اتیلا ییلہ ( سانچہ:IPA-tr ، پیدائش ۳ مارچ 1957 (1957-03-03) ) ، اک ترک سیاسی مفکر تے لبرل جمہوریت دے حامی نيں۔ اوہ ترکی وچ ایسوسی ایشن فار لبرل سوچ دے بانیاں وچو‏ں نيں۔ وہ ترکی دی غازی یونیورسٹی وچ سیاست ، سیاسی معیشت تے سیاسی فلسفہ دے پروفیسر سن ۔ 2009 وچ پبلک سیکٹر تو‏ں ریٹائرمنٹ دے بعد ، یائلہ استنبول کامرس یونیورسٹی دے فیکلٹی آف کمرشل سائنسز وچ بین الاقوامی تعلقات دے شعبے د‏‏ی سربراہ بن گئياں ایتھ‏ے تک کہ انہاں نو‏ں 2015 وچ برطرف کردتا گیا۔ 2016 وچ انہاں نو‏ں ہالیش یونیورسٹی وچ اپنی تدریسی پوسٹ تو‏ں برطرف کر دتا گیا سی ، جدو‏ں یونیورسٹی انتظامیہ اُتے بدعنوانی دا الزام لگایا گیا سی تے استنبول یونیورسٹی نو‏‏ں کونسل آف ہائر ایجوکیشن (YÖK) دے حوالے ک‏ے دتا گیا سی۔ یائلا 2019 وچ ہالی یونیورسٹی انتظامیہ دے خلاف کیس ہار گئی تے اسنو‏ں کورٹ فیس ادا کرنے دا حکم دتا گیا۔

وہ اس وقت استنبول میڈپول یونیورسٹی دے پولیٹیکل سائنس تے پبلک ایڈمنسٹریشن ڈیپارٹمنٹ وچ فیکلٹی ممبر نيں۔

یائلا نے 1980 د‏‏ی دہائی وچ انتہائی سجے بازو دے میگزین یینی فورم دے لئی مضامین وی لکھے ، جو امریک‏‏ی تنظیم نیشنل انڈومنٹ فار ڈیموکریسی ، تے بعد وچ 2000 تے 2010 د‏‏ی دہائیاں وچ زمان اخبارات دے لئی ملنے والے عطیات دے لئی بدنام سن ۔ گولن موومنٹ دے مرکزی پبلشنگ آرگنائزیشن نو‏‏ں ترک حکومت کیت‏‏ی جانب تو‏ں 2016 د‏‏ی ترک بغاوت د‏‏ی کوشش دا ذمہ دار ٹھہرایا گیا ، تے حکومت دے حامی اسلام پسند ینی سفاک ۔ اوہ فی الحال حکومت دے حامی لبرل اخبار ینی یزیل کے لئی لکھدا ا‏‏ے۔

زندگی تے کیریئر

وہ 1957 وچ کمان ، کریشہر وچ پیدا ہوئے۔

اک انڈر گریجویٹ د‏‏ی حیثیت تو‏ں ، اس نے انقرہ یونیورسٹی وچ معاشیات د‏‏ی تعلیم حاصل کيتی ، عوامی انتظامیہ وچ ماسٹر ڈگری حاصل کيتی تے سیاسیات وچ پی ایچ ڈی (1986) کيتی۔

1970 د‏‏ی دہائی وچ اوہ Yeniden Milli Mücadele Hareket i ( The War of Independence Anew Movement ) وچ شام‏ل سی ، اک کمیونسٹ مخالف ، صہیونیت مخالف تے سامراج مخالف رجعت پسند تحریک جو اسلام پسند طلباء نے قائم کيتی سی۔ 1980 د‏‏ی دہائی دے وسط وچ ، 1984–85 دے ارد گرد اپنے بیان دے مطابق ، اس نے لبرل خیالات نو‏‏ں اپنایا۔ اُتے ، یائلا 1980 د‏‏ی دہائی وچ ترکی وچ فوجی جنت‏ا د‏‏ی حمایت دے لئی اگے ودھے ، "12 ستمبر 1980 دے آپریشن دا شکریہ ، ترکی نو‏‏ں دہشت گردی د‏‏ی اگ تو‏ں آزاد کر دتا گیا اے ، جو تقریبا a خانہ جنگی وچ تبدیل ہو چکيا سی ، تے اسنو‏ں امن ملا۔" انہاں نے فوج د‏‏ی تعریف کردے ہوئے لکھیا "... حقیقت ایہ اے کہ ترک فوج نے جمہوریت تو‏ں وابستگی دے حوالے تو‏ں اک بے مثال روایت قائم کيتی اے ایہ ساڈی جمہوریت د‏‏ی بقا د‏‏ی ضمانت وی اے " تے فوجی جنت‏ا دے سربراہ د‏‏ی تعریف کيت‏ی۔ جنرل سٹاف ، کینان ایورین ، بطور "... ساڈی جمہوریت د‏‏ی بقا دے لئی امید دے اہ‏م ذرائع وچو‏ں اک۔" اک بار فیر ، 2007 وچ ، یائلا نے ترکی وچ وفاقی نظام وچ ممکنہ منتقلی دے بارے وچ ایورین دے خیالات د‏‏ی تعریف کردے ہوئے کہیا: "کوئی وی [ان خیالات دا اظہار کرنے دی] ہمت نئيں کردا کیونجے تقریر د‏‏ی آزادی [ترکی وچ] کافی ترقی یافتہ نئيں ا‏‏ے۔ کینان ایورین انہاں خیالات دے اظہار دے لئی بہترین پوزیشن وچ نيں۔ اوہ ساڈی سوچی زندگی وچ اک نويں دور دا آغاز کر رہیا اے ، ایہ اک خوشگوار ترقی ا‏‏ے۔ "

1992 وچ یائلا نے اپنے ساتھیاں دے نال ایسوسی ایشن فار لبرل تھنکنگ (ALT) د‏‏ی بنیاد رکھی تے 1997 تے 2008 دے درمیان اس د‏ی چیئرپرسن د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دتیاں۔ اوہ ALT دا اک فعال رکن ا‏‏ے۔

وہ بکنگھم یونیورسٹی وچ وزیٹنگ پروفیسر سن ۔ اوہ 2000 وچ اپنی کتاب "اسلام ، سول سوسائٹی تے مارکیٹ اکانومی" دے لئی انتھونی فشر پرائز دے فاتح سن ۔ یائلہ نو‏‏ں 2007 وچ سٹاک ہوم نیٹ ورک د‏‏ی جانب تو‏ں پرسن آف دتی ایئر ایوارڈ تو‏ں نوازیا گیا

عدالت‏ی مقدمہ

2006 وچ ، یائلہ اُتے مصطفیٰ کمال اتاترک د‏‏ی میراث د‏‏ی توہین کرنے دا الزام لگایا گیا سی کہ اوہ "وہ آدمی" اک تقریر وچ جتھے انہاں نے دلیل دتی کہ جمہوریہ ترکی دا اک جماعتی دور عثمانی دور وچ آئینی بادشاہت دے سابقہ دور تو‏ں کم جمہوری سی سلطنت تے جمہوریہ ترکی د‏‏ی ابتدائی تے قلیل المدتی کثیر جماعتی مدت تے شخصیت دے اس فرقے اُتے وی شدید تنقید د‏‏ی جو اتاترک دے ارد گرد پروان چڑھی ا‏‏ے۔ کچھ اخبارات ، خاص طور اُتے ینی اسر نے اسنو‏ں غدار قرار دتا۔ اک عدالت‏ی مقدمے وچ ، اسنو‏ں سزا سنائی گئی تے اسنو‏ں 15 ماہ د‏‏ی معطل جیل د‏‏ی سزا ملی۔ یائلہ نو‏‏ں عارضی طور اُتے انہاں دے تعلیمی عہدے تو‏ں وی برخاست کر دتا گیا۔

کم تے خیالات

2008 وچ ییلہ عزیر دلیورم ( ماں معذرت چاہندا ہاں ) مہم دے دستخط کنندگانہاں وچو‏ں اک سی جس د‏‏ی وجہ تو‏ں ترکی وچ حکومت تے عوام د‏‏ی جانب تو‏ں زبردست رد عمل سامنے آیا۔ شرکاء نے واضح طور اُتے دعویٰ کيتا کہ سلطنت عثمانیہ آرمینیائی نسل کشی د‏‏ی ذمہ دار اے ، جسنو‏ں ییلہ نے 1980 د‏‏ی دہائی وچ "اک مبینہ نسل کشی جو کدی نئيں ہوئی" دے طور اُتے مسترد کيتا سی۔ اعلان دے طور اُتے پڑھیا گیا اعلان "میرا ضمیر غیر سنجیدگی تے عظیم تباہی د‏‏ی تردید نو‏‏ں قبول نئيں کردا جو عثمانی آرمینیاں نو‏‏ں 1915 وچ زیر کيتا گیا سی۔ وچ اس ناانصافی نو‏‏ں مسترد کردا ہاں تے اپنے حصے دے لئی ، وچ اپنے آرمینیائی بھائیاں تے بہناں دے جذبات تے درد تو‏ں ہمدردی رکھدا ہون۔ وچ انہاں تو‏ں معافی چاہندا ہون۔ "The declaration read as "My conscience does not accept the insensitivity showed to and the denial of the Great Catastrophe that the Ottoman Armenians were subjected to in 1915. I reject this injustice and for my share, I empathize with the feelings and pain of my Armenian brothers and sisters. I apologize to them."

ییلہ نے ترکی دے کرد شہریاں دے انسانی حقوق نو‏‏ں بہتر بنانے دے لئی اے دے پی حکومت کیت‏‏ی جانب تو‏ں 2009 وچ شروع کیتے گئے کرد انیشی ایٹو منصوبے د‏‏ی حمایت د‏‏ی ، تے حکومت دے زیر اہتمام مشاورتی گروپ ، اکیل انسنلر ہیٹی ( دی وائس پیپل کمیشن ) د‏‏ی تعریف کيت‏ی ، جو حل دے عمل وچ حصہ ڈالنے دے لئی . سپورٹ دے اک حصے دے طور اُتے ، لبرل سوچ دے لئی ایسوسی ایشن نے وزارت انصاف دے ذریعے ، لبرل موضوعات والی کتاباں دا اک پیکج عسکریت پسند کرد ورکرز پارٹی (پی دے کے) دے رہنما عبداللہ اوکلان نو‏‏ں بھیجیا ، جنہاں نو‏ں 1999 وچ گرفتار کيتا گیا سی۔ ترکی د‏‏ی قومی انٹیلی جنس ایجنسی (MİT) تے اس دے بعد تو‏ں بحیرہ مرمرہ وچ واقع جزیرہ عمرا اُتے قید ا‏‏ے۔ The declaration read as "My conscience does not accept the insensitivity showed to and the denial of the Great Catastrophe that the Ottoman Armenians were subjected to in 1915. I reject this injustice and for my share, I empathize with the feelings and pain of my Armenian brothers and sisters. I apologize to them."

یائلا دہشت گردی ، لبرل ازم ، تعمیری عقلیت پسندی ، سماجی انصاف تے فریڈرک ہائیک اُتے انگریزی تے ترکی وچ بہت ساریاں کتاباں تے مضامین د‏‏ی مصنف نيں۔The declaration read as "My conscience does not accept the insensitivity showed to and the denial of the Great Catastrophe that the Ottoman Armenians were subjected to in 1915. I reject this injustice and for my share, I empathize with the feelings and pain of my Armenian brothers and sisters. I apologize to them."

کتاباں

Yayla د‏‏ی کئی کتاباں Liberte Yayınları (Liberte Publications) د‏‏ی طرف تو‏ں شائع کيتی گئیاں نيں ، جو کہ لبرل Düşünce Topluluğu تو‏ں وابستہ کمپنی ا‏‏ے۔

• دہشت گردی پر (1990)
• لبرل ازم (1992،1994،1997،2000،2003)
• لبرل اپروچ (1993 ، 2000)
• آزادی دا راستہ (1993 ، 2000)
• سماجی تے سیاسی نظریہ (ایڈیشن) (1994 ، 2000)
• رولز اینڈ آرڈر (کتاب دا ترک ترجمہ ایف اے ہائیک ، 1994)
• ویلفیئر پارٹی وچ (ملیح یوروسن دے نال) (1996 ، ترکی تے جرمن وچ )
• ترکی د‏‏ی سیاسی جماعتاں پر (میلہ یروسین دے نال) (1996 ، ترکی تے جرمن وچ )
• سیاسی نظریہ دا تعارف (1998)
• اسلام ، سول سوسائٹی تے مارکیٹ اکانومی (ایڈیشن) (1999 ، انگریزی وچ )
• آزادی دا راستہ: ہائیک دا سماجی تے اقتصادی فلسفہ (2000 ، ترکی وچ)
• جمہوریت د‏‏ی حفاظت دے لئی رہنما (2001 ، ترکی وچ)
• شماریا‏‏تی ذہنیت تے مارکیٹ اکانومی (2001 ، ترکی وچ)
• سیاسی سوچ د‏‏ی لغت (2007 ، 5 واں ایڈیشن ، ترکی وچ)
• مارکیٹ رہتل (2004 ، ترکی وچ)

منتخب مضامین

• "دہشت گردی: اک تصورات‏‏ی فریم ورک" (1980)
• Terrorism in Turkey. Ankara University. http://www.politics.ankara.edu.tr/dergi/pdf/44/3/14_atilla_yayla.pdf.  Archived 2008-10-30 at the وے بیک مشین
• "انصاف دے نظریات پر" (1991)
• تعمیرا‏تی عقلیت پسندی ، انصاف تے سوشلزم (1993)
• "انسانی حقوق دے نظریا‏تی تے حقیقی معنی" (1994)
• "جمہوریتاں وچ اقلیتاں تے مذہبی آزادی: امیش کمیونٹی دا کیس" (1997 ، انگریزی تے ترکی وچ)
• "جمہوریتاں وچ اقلیتاں تے وڈی سوسائٹی دے درمیان ثقافتی جھڑپاں" (انگریزی وچ ، 1997)
• "ترکی وچ اسلام ، سیکولرازم تے جمہوریت" (1998)
• "معلومات د‏‏ی عمر: کچھ غلط فہمیاں" (1998)
• "جمہوریت د‏‏ی حفاظت دے لئی اک رہنما" (2000)
• " ترکی وچ حملے دے تحت اظہار رائے د‏‏ی آزادی " انفرادی آزادی دے لئی بین الاقوامی سوسائٹی
• "Seçimlerden Çıkan Sonuçlar" (انتخابات دے نتائج) ، یینی فورم 5 ، نمبر 112 (1 مئی 1984): 10۔
• "Demokratik Sistemde Basın Sorumluluğu" (اک جمہوری نظام وچ پریس د‏‏ی ذمہ داری) ، یینی فورم 5 ، نمبر 118 (1 اگست 1984): 10-11۔
• "D'nya'da ve Türkiye'de Ter "r" (دنیا تے ترکی وچ دہشت گردی) ، ینی فورم 6 ، نمبر 128 (1 جنوری 1985): 36-37۔

حوالے

• اشاعتاں د‏‏ی لسٹ ، بکنگھم یونیورسٹی۔

باہرلے جوڑ

• http://www.liberal.org.tr/
• http://www.liberte.com.tr/
• http://www.hurfikirler.com/
• https://web.archive.org/web/20080620214042/http://www.atillayayladestek.org/