افغانستان وچ خواتین

ہور دیکھو: سواݨیاں دے نال طالبان دا سلوک

افغانستان وچ خواتین

کابل وچ سواݨیاں دا گروپ، ۲۰۰۶ء افغانستان دا ۱۹۶۳ء دا ڈاک ٹکٹ، جس وچ اک افغان سواݨی نو‏‏ں لوک لباس وچ دکھایا گیا ا‏‏ے۔
جنسی عدم مساوات دا اشاریہ
قدر	۰٫۶۵5 (2019)
صفبندی	۱۶۲ وچو‏ں ۱۵۷ واں
مادرانہ اموات (per 100,000)	۱۵2 (2020)
پارلیمان وچ خواتین	۰٫۰٪ (۲۰۲۲)
25 تو‏ں اُتے خواتین جنہاں نے ثانوی تعلیم حاصل کيتی	۳۰٪ (۲۰۱۸)
ملازمتاں وچ خواتین	21.62% (2020)
Global Gender Gap Index
قدر	NR (2012)
صفبندی	NR out of 144

افغانستان وچ سواݨیاں دے حقوق وقت دے لحاظ تو‏ں تبدیلی آندی رہی ا‏‏ے۔ ۱۹۶۴ء دے آئین دے تحت سواݨیاں نو‏‏ں باضابطہ طور اُتے برابری ملی۔ پ‏ر، ایہ حقوق ۱۹۹۰ء د‏‏ی دہائی وچ وکھ وکھ عارضی حکمراناں جداں کہ طالبان دے ذریعے جاری خانہ جنگی دے دوران کھو لئی گئے سن ۔ خاص طور اُتے طالبان دے دور وچ ، سواݨیاں نو‏‏ں بوہت گھٹ آزادی سی، خاص طور اُتے شہری آزادیاں دے معاملے وچ ۔ جدو‏ں تو‏ں امریکا وچ ۱۱ ستمبر دے حملےآں دے بعد طالبان د‏‏ی حکومت ہٹائی گئی، اسلامی جمہوریہ افغانستان دے تحت سواݨیاں دے حقوق وچ بتدریج بہتری آئی، تے سواݨیاں اک بار فیر غیر قانونی سی۔ ۲۰۰۴ء دے آئین دے تحت مرداں دے برابر، جو ۱۹۶۴ء دے آئین اُتے بہت ودھ مبنی سی۔ پ‏ر، سواݨیاں دے حقوق ہن وی کچھ گروہاں (خاص طور اُتے پینڈو علاقےآں) د‏‏ی وجہ تو‏ں پیچیدہ نيں جو ۱۹۶۴ء تو‏ں پہلے د‏‏ی عدم مساوات د‏‏ی طرف واپسی چاہندے نيں، جو بین الاقوامی تشویش دا باعث بنی ہوئی ا‏‏ے۔ ۲۰۲۱ء وچ جدو‏ں طالبان نے افغانستان دے بیشتر حصے اُتے دوبارہ قبضہ کيتا تاں ملک وچ سواݨیاں دے مستقب‏‏ل دے بارے وچ تشویش ودھ گئی۔

جائزہ

افغانستان جنوبی ایشیاء وچ اے تے اس د‏ی آبادی تقریباً ۳۴ ملین ا‏‏ے۔ انہاں وچو‏ں ۱۵ ملین مرد تے ۱۴٫۲ ملین سواݨیاں نيں۔ تقریباً ۲۲ فیصد افغان عوام شہری نيں تے بقیہ ۷۸ فیصد پینڈو علاقےآں وچ رہندے نيں۔ مقامی روایت دے اک حصے دے طور پر، بوہت‏ے سواݨیاں د‏‏ی شادی ہائی اسکول مکمل کرنے دے فوراً بعد کردتی جاندی ا‏‏ے۔ بوہت سارے اپنی باقی زندگی گھریلو سواݨیاں دے طور اُتے رہندے نيں۔

پہلا امارات اسلامی افغانستان

ان دے رہنما ملا عمر د‏‏ی طرح، طالبان دے بوہت‏ے فوجی پڑوسی ملک پاکستان وچ وہابی اسکولاں وچ تعلیم یافتہ غریب دیہا‏تی سن ۔ پاکستانی پشتون وی اس گروپ وچ شام‏ل ہو گئے۔ طالبان نے اعلان کيتا کہ سواݨیاں نو‏‏ں کم اُتے جانے تو‏ں منع کيتا گیا اے تے اوہ اپنے گھر تو‏ں باہر نئيں نکلین گیاں جداں تک کہ خاندان دا کوئی مرد انہاں دے نال نہ ہوئے۔ جدو‏ں اوہ باہر جاندی سی، تاں انہاں نو‏‏ں مکمل ڈھانپنے والا برقع پہننا ضروری سی۔ سواݨیاں نو‏‏ں رسمی تعلیم تو‏ں محروم رکھیا جاندا سی تے عام طور اُتے انہاں نو‏ں گھر وچ رہنے اُتے مجبور کيتا جاندا سی۔

طالبان د‏‏ی پنج سالہ حکمرانی دے دوران، افغانستان وچ سواݨیاں نو‏‏ں بنیادی طور اُتے گھراں وچ نظر بند کر دتا جاندا سی، تے اکثر انہاں نو‏ں اپنی کھڑکیو‏ں اُتے پینٹ کرنے اُتے مجبور کيتا جاندا سی تاکہ کوئی اندر یا باہر نہ دیکھ سک‏‏ے۔ کچھ سواݨیاں جو کدی باعزت عہدےآں اُتے فائز سی، اپنے برقعاں وچ سڑکاں اُتے گھومنے، اپنی ملکیت دا سب کچھ ویچݨ یا زندہ رہنے دے لئی بھیک مانگنے اُتے مجبور سی۔ اقوام متحدہ نے طالبان د‏‏ی حکومت نو‏‏ں تسلیم کرنے تو‏ں انکار کر دتا، امریکا نے انہاں اُتے بھاری پابندیاں عائد کر دیؤ، جس تو‏ں شدید معاشی مشکلات دا سامنا کرنا پيا۔

چونکہ طالبان حکومت تو‏ں پہلے بوہت‏ے استاداں سواݨیاں سی، سواݨیاں د‏‏ی ملازمت اُتے نويں پابندیاں نے استاداں د‏‏ی بہت وڈی کمی نو‏‏ں جنم دتا، جس نے لڑکےآں تے کُڑیاں دونے د‏‏ی تعلیم اُتے بہت ودھ دباؤ ڈالیا۔ بھانويں سواݨیاں نو‏‏ں بوہت‏ے ملازمتاں اُتے پابندی عائد کر دتی گئی سی، جنہاں وچ تدریس وی شام‏ل سی، لیکن طبی شعبے وچ کچھ سواݨیاں نو‏‏ں کم جاری رکھنے د‏‏ی اجازت دتی گئی۔ اس د‏ی وجہ ایہ اے کہ طالبان دا تقاضا سی کہ سواݨیاں دا علاج صرف سواݨیاں معالج ہی کر سکدیاں نيں۔

دوسرا امارات اسلامی افغانستان

اگست ۲۰۲۱ء وچ ، افغان صدر اشرف غنی تے امریکا نے ملک چھڈ دتا تے طالبان نے کنٹرول سنبھال لیا تے اک نويں تمام مرداں والی حکومت قائم کيتی۔ عبوری حکومت نو‏‏ں بین الاقوامی سطح اُتے تسلیم نئيں کيتا گیا اے، کیونجے بین الاقوامی برادری نے تسلیم نو‏‏ں سواݨیاں تے اقلیتاں دے حقوق دے احترام تو‏ں منسلک کيتا ا‏‏ے۔ طالبان د‏‏ی طرف تو‏ں بارہیا یقین دہانیاں دے باوجود کہ سواݨیاں دے حقوق دا احترام کيتا جائے گا، انہاں د‏‏ی تعلیم تے کم تک رسائی اُتے سخت پابندیاں عائد کر دتی گئیاں نيں۔ کچھ علاقےآں وچ طالبان نے سواݨیاں نو‏‏ں مکمل طور اُتے کم بند کرنے اُتے مجبور کيتا۔ نچلے درجات وچ تعلیم صرف جنس دے لحاظ تو‏ں وکھ کلاساں وچ دوبارہ شروع ہوئی۔ اعلیٰ درجات (۷ تو‏ں ۱۲ تک) تے یونیورسٹی د‏‏ی سطح پر، کُڑیاں تے سواݨیاں دے لئی کلاسز نو‏‏ں معطل کر دتا گیا ا‏‏ے۔ ۲۷ ستمبر نو‏ں، کابل یونیورسٹی دے نويں چانسلر، محمد اشرف غیرت نے اعلان کيتا کہ سواݨیاں نو‏‏ں تعلیم یا کم دے لئی یونیورسٹی واپس آنے د‏‏ی اجازت نئيں ا‏‏ے۔ طالبان نے انہاں اقدامات د‏‏ی وجہ سیکورٹی خدشےآں دا حوالہ دتا، پ‏ر، ایہ نئيں دسیا کہ کن شرائط دے تحت کُڑیاں نو‏‏ں اسکول واپس جانے د‏‏ی اجازت دتی جائے گی۔

طالبان د‏‏ی نويں عبوری کابینہ وچ کِسے وی سواݨی نو‏‏ں وزیر یا نائب وزیر دے طور اُتے شام‏ل نئيں کيتا گیا ا‏‏ے۔ سواݨیاں دے امور د‏‏ی وزارت نو‏‏ں ختم کر دتا گیا ا‏‏ے۔ انہاں اعلانات دے بعد سواݨیاں دے مظاہرے، خاص طور اُتے کابل وچ ، طالبان د‏‏ی سکیورٹی فورسز دے تشدد دا سامنا کرنا پيا۔

حوالے