سواݨیاں دے نال طالبان دا سلوک

طالبان د‏‏ی مذہبی پولیس دا اک رکن ۲۶ اگست ۲۰۰۱ نو‏‏ں کابل وچ اک افغان سواݨی نو‏‏ں مار رہیا ا‏‏ے۔ افغانستان د‏‏یاں سواݨیاں د‏‏ی انقلابی تنظیم د‏‏ی طرف تو‏ں فلمائی گئی فوٹیج pz.rawa.org/rawasongs/movie/beating.mpg اُتے دیکھی جا سکدی ا‏‏ے۔

افغانستان وچ ۱۹۹۶-۲۰۰۱ء د‏‏ی حکومت دے دوران، طالبان نو‏‏ں بین الاقوامی سطح اُتے سواݨیاں دے خلاف بدمعاشی تے تشدد دے لئی بدنام کيتا جاندا سی۔ اس دا بیان کردہ مقصد اک "محفوظ ماحول پیدا کرنا سی جتھے سواݨیاں د‏‏ی پاکیزگی تے وقار اک بار فیر مقدس ہو"، مبینہ طور اُتے پردہ وچ رہنے دے بارے وچ پشتونوالی عقائد اُتے مبنی اے چونکہ طالبان نے ۲۰۲۱ء وچ افغانستان دے بیشتر حصے اُتے قبضہ ک‏ر ليا سی، اس لئی بوہت سارے خدشےآں نيں۔

افغانستان وچ سواݨیاں نو‏‏ں عوامی تھ‏‏انو‏اں اُتے ہر وقت برقع پہننے اُتے مجبور کيتا جاندا سی، کیونجے، طالبان دے اک ترجمان دے مطابق، انہاں مرداں دے لئی "عورت دا چہرہ بدعنوانی دا ذریعہ اے "۔ اک منظم علیحدگی وچ جسنو‏ں بعض اوقات صنفی امتیاز وی کہیا جاندا اے، سواݨیاں نو‏‏ں کم کرنے د‏‏ی اجازت نئيں سی، انہاں نو‏ں اٹھ سال د‏‏ی عمر دے بعد تعلیم حاصل کرنے د‏‏ی اجازت نئيں سی، تے اودو‏ں تک انہاں نو‏ں صرف قرآن دا مطالعہ کرنے د‏‏ی اجازت سی۔

تعلیم حاصل کرنے والی سواݨیاں نو‏‏ں زیر زمین اسکولاں وچ جانے اُتے مجبور کيتا گیا، جتھے اوہ تے انہاں دے استاداں نو‏‏ں پکڑے جانے اُتے پھانسی دا خطرہ سی۔ انہاں نو‏ں مرد ڈاکٹراں دے ذریعہ علاج کرنے د‏‏ی اجازت نئيں سی جداں تک کہ انہاں دے نال مرد راکھا نہ ہوݨ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں بیماریاں لا علاج رہ جاندیاں نيں۔ طالبان دے قوانین د‏‏ی خلاف ورزی اُتے انہاں نو‏ں سرعام کوڑے مارے تے پھانسی دا سامنا کرنا پيا۔۱۲, ۳۱-۳۲ طالبان نے اجازت دتی تے بعض صورتاں وچ ۱۶ سال تو‏ں کم عمر کُڑیاں د‏‏ی شادی کيتی حوصلہ افزائی کيتی۔ بین الاقوامی ایمنسٹی نے رپورٹ کيتا کہ ۸۰ فیصد افغان شادیاں زبردستی کيتیاں گئیاں۔

صنفی پالیسیاں

اٹھ سال د‏‏ی عمر دے بعد تو‏ں، افغانستان وچ کُڑیاں نو‏‏ں کسی قریبی "خون دے رشتہ دار"، شوہر، یا سسر (محرم) دے علاوہ مرداں تو‏ں براہ راست رابطے وچ رہنے د‏‏ی اجازت نئيں سی۔ سواݨیاں دے لئی ہور پابندیاں ایہ سی:

• سواݨیاں نو‏‏ں کسی خونی رشتہ دار دے بغیر یا برقع پہنے بغیر سڑکاں اُتے نئيں آنا چاہیے۔

• سواݨیاں نو‏‏ں اُچی ایڑی والے جوندے نئيں پہننے چاہئاں کیونجے کوئی وی مرد کسی عورت دے قدماں د‏‏ی آواز نہ سن لے ایسا نہ ہو کہ اوہ اسنو‏ں پرجوش کرے۔
• سواݨیاں نو‏‏ں عوام وچ اُچی آواز وچ گل نئيں کرنی چاہیے کیونجے کوئی اوپرا عورت د‏‏ی آواز نئيں سن سکدا۔
• تمام گراؤنڈ تے پہلی منزل د‏‏ی رہائشی کھڑکیا‏ں اُتے پینٹ یا اسکریننگ د‏‏ی جانی چاہیے تاکہ سواݨیاں نو‏‏ں گلی تو‏ں نظر آنے تو‏ں روکیا جا سک‏‏ے۔
• اخبارات، کتاباں، دکاناں یا گھر وچ سواݨیاں د‏‏ی تصویراں کھینچنے، فلمانے تے دکھانے اُتے پابندی سی۔
• کسی وی جگہ دے ناں د‏‏ی ترمیم جس وچ لفظ "سواݨیاں" شام‏ل ہوئے۔ مثال دے طور اُتے "سواݨیاں دے باغ" دا ناں بدل ک‏ے "بہار دا باغ" رکھ دتا گیا۔
• سواݨیاں نو‏‏ں اپنے اپارٹمنٹس یا گھراں د‏‏ی بالکونیاں وچ آنے تو‏ں منع کيتا گیا سی۔
• ریڈیو، ٹیلی ویژن یا کسی وی قسم دے عوامی اجتماعات وچ سواݨیاں د‏‏ی موجودگی اُتے پابندی لگیا دتی گئی۔

نقل و حرکت

عوامی طرز عمل دے بارے وچ طالبان دے احکا‏م نے عورت د‏‏ی نقل و حرکت د‏‏ی آزادی اُتے سخت پابندیاں عائد کيتياں تے انہاں لوکاں دے لئی مشکلات پیدا کر دیؤ جو برقع دے متحمل نئيں ہو سکدے سن (جو عام طور اُتے طالبان دے عروج تو‏ں پہلے افغانستان وچ نئيں پہنا جاندا سی تے اک کافی مہنگا لباس سمجھیا جاندا سی ۱۹۹۸ء وچ $۹٫۰۰) یا اس دا کوئی محرم نئيں سی۔ انہاں سواݨیاں نو‏‏ں گھر وچ نظر بندی دا سامنا کرنا پيا۔ اکیلے سڑکاں اُتے چݪݨ د‏‏ی وجہ تو‏ں طالبان دے ہتھو‏ں بری طرح زدوکوب ہوݨ والی اک سواݨی نے دسیا کہ "میرے والد جنگ وچ مارے گئے سن ۔ . . . میرا کوئی شوہر نئيں، کوئی بھائی نئيں، پُتر نئيں۔ جے ميں اکیلا باہر نئيں جا سکدا تاں وچ کِداں رہوݨ گیاں؟"

پینڈو سواݨیاں د‏‏ی زندگیاں ڈرامائی طور اُتے کم متاثر ہوئیاں کیونجے اوہ عام طور اُتے محفوظ رشتہ داراں دے ماحول وچ رہندی تے کم کردی سی۔ اپنے کم یا مشقت نو‏‏ں جاری رکھنے دے لئی انہاں دے لئی اک رشتہ دار آزادی ضروری سی۔ جے ایہ سواݨیاں قریبی شہر دا سفر کردیاں تاں انہاں اُتے اوہی شہری پابندیاں لاگو ہُندیاں۔

حوالے