ام سلیم

ام سلیم
تاریخ پیدائش	1 ہزاریہ
تاریخ وفات	سنہ 800 (199–200 سال)
لقب	رمیصہ (الرُمَيصاء)
شریک حیات	ابوطلحہ انصاری
اولاد	انس بن مالك، ابو عمير بن ابی طلحہ، عبد الله بن ابی طلحہ
عملی زندگی
نسب	بنو خزرج
پیشہ	نرس ،  فوجی افسر

ام سلیم بنت ملحانانس بن مالک د‏‏ی ماں نيں

ناں و نسب

سہلہ یا رملہ ناں، اُمّ سُلیم کنیت، غمیصاء تے رمیصاء لقب۔ سلسلہ نسب ایہ اے : اُم سُلیم بنت ملحان بن خالد بن زید بن حرام بن جندب بن عامر بن غنم بن عدی بن نجار۔ ماں دا ناں ملیکہ بنت مالک بن عدی بن زید مناۃ سی۔ آبائی سلسلہ تو‏ں اُمّ سلیم سلمیٰ بنت زید د‏‏ی پودیاں سن، سلمیٰ عبد المطلب جد رسول اللہﷺ د‏‏ی والدہ سن۔ ايس‏ے بنا اُتے اُمّ سلیم آنحضرتﷺ د‏‏ی خالہ مشہور نيں۔

نکاح

پہلے مالک بن نضر نال نکاح ہويا۔ مالک چونکہ اپنے آبائی مذہب اُتے قائم رہنا چاہندے سن تے اُمّ سلیم تبدیلِ مذہب اُتے اصرار کردیاں سن، اس لئی دونے وچ کشیدگی پیدا ہوئی تے مالک ناراض ہوئے ک‏ے شام چلے گئے تے اوتھے انتقال کیتا۔ ابو طلحہ نے جو ايس‏ے قبیلہ تو‏ں سن نکاح دا پیغام دتا لیکن اُمّ سلیم نو‏‏ں ہن وی اوہی عذر سی، یعنی ابو طلحہ مشرک سن اس لئی اوہ انہاں نال نکاح نئيں کرسکدیاں سن۔ غرض ابو طلحہ نے کچھ دن غور کرکے اسلام دا اعلان کیتا تے اُمّ سلیم دے سامنے آک‏ے کلمہ پڑھیا۔ اُمّ سلیم نے انس تو‏ں کہیا کہ ہن تسيں انہاں دے نال میرا نکاح کردو۔ نال ہی مہر معاف کر دتا تے کہیا: ’’میرا مہرا سلام ا‏‏ے۔ ‘‘ انس کہیا کردے سن کہ ایہ نہایت عجیب و غریب مہر سی۔

اسلام

مدینہ وچ اوائلِ اسلام وچ مسلما‏ن ہوئیاں۔

حالات زندگی

جناب رسالت مآبﷺ مدینہ وچ تشریف لیائے اُمّ سلیم اپنے صاحبزادے ( انس) نو‏‏ں لے ک‏ے حضورﷺ د‏‏ی خدمت وچ آئیاں تے کہیا: ’’انس نو‏‏ں آپ د‏‏ی خدمت دے لئی پیش کردی ہاں ایہ میرا بیٹا اے آپ اس دے لئی دعا فرمائاں،‘‘ آنحضرت نے دعا فرمائی۔

• ايس‏ے زمانہ وچ آپ نے مہاجرین و انصار وچ مواخات د‏‏ی تے ایہ مجمع انہاں ہی دے مکان وچ ہويا۔
• غزوات وچ حضرت اُمّ۔ ُسلیمؓ نے نہایت جوش تو‏ں حصہ لیا۔ صحیح مسلم وچ اے :
• کَانَ رَسُوْلُ اللّٰہِﷺ یَغْـزُوْ بِاُمِّ سُلَیـْمٍ وَنِسْوَۃٌ مِنَ الْاَنْصَارِ مَعَہٗ اِذَا غَزَیٰ فَیَسْقِیْنَ الْمَائَ وَیُدَاوِیْنَ الْجَرْحیٰ۔
• ’’آنحضرتﷺ حضرت اُمّ۔ ُسلیمؓ تے انصار د‏‏ی چند عورتاں نو‏‏ں غزوات وچ نال رکھدے سن جو لوکاں نو‏‏ں پانی پلاتاں تے زخمیاں نو‏‏ں مرہم پٹی کردیاں سن۔ ‘‘
• 5ھ وچ آنحضرتﷺ نے زینب نال نکاح کیتا۔ اس موقع اُتے اُمّ سلیم نے اک لگن وچ مالیدہ بنا ک‏ے انس دے ہتھ بھیجیا تے کہیا کہ آنحضرتﷺ تو‏ں کہنا کہ اس حقیر ہدیہ نو‏‏ں قبول فرمائاں۔
• 7ھ وچ خیبر دا واقعہ ہويا، اُمّ سلیم اس وچ شریک سن، آنحضرتﷺ نے صفیہ نال نکاح کیتا تاں اُمّ سلیم ہی نے صفیہ نو‏‏ں آنحضرتﷺ دے لئی سنوارا سی۔
• بخاری شریف وغیرہ وچ انہاں دا اک بہت ہی نصیحت آموز تے عبرت خیز واقعہ لکھیا ہويا اے تے اوہ ایہ اے کہ ام سلیم دا اک بچہ بیمار سی جدو‏ں ابو طلحہ صبح نو‏‏ں اپنے کم دھندے دے لئی باہر جانے لگے تاں اس بچہ دا سانس بہت زور زور تو‏ں چل رہیا سی حالے ابوطلحہ مکان اُتے نئيں آئے سن کہ بچہ دا انتقال ہوئے گیا بی بی ام سلیم نے سوچیا کہ دن بھر دے تھکے ماندے میرے شوہر مکان اُتے آئیاں گے تے بچے دے انتقال د‏‏ی خبر سناں گے تاں نہ کھانا کھائاں گے نہ آرام کر سکن گے اس لئی انہاں نے بچے د‏‏ی لاش نو‏‏ں اک وکھ مکان وچ لٹا دتا تے کپڑ‏ا اوڑھا دتا تے خود روزانہ د‏‏ی طرح کھانا پکایا فیر خوب اچھی طرح بناؤ سنگار ک‏ر ک‏ے بیٹھ کر شوہر دے آنے دا انتظار کرنے لگاں جدو‏ں ابو طلحہ ر رات نو‏‏ں گھر وچ آئے تاں پُچھیا کہ بچہ دا کیہ حال اے ؟ تاں بی بی ام سلیم نے کہہ دتا کہ ہن اس دا سانس ٹھہر گیا اے ابو طلحہ مطمئن ہوئے گئے تے انہاں نے ایہ سمجھیا کہ سانس دا کھنچاؤ تھم گیا اے فیر فوراً ہی کھانا سامنے آگیا تے انہاں نے شکم سیر ہوئے ک‏ے کھانا کھایا فیر بیوی دے بناؤ سنگار نو‏‏ں دیکھ ک‏ے انہاں نے بیوی تو‏ں صحبت وی د‏‏ی جدو‏ں سب کماں تو‏ں فارغ ہوئے ک‏ے بالکل ہی مطمئن ہوئے گئے تاں بی بی ام سلیم نے کہیا کہ اے میرے پیارے شوہر! مینو‏ں ایہ مسئلہ بتایئے کہ جے ساڈے پاس کِس‏ے د‏‏ی کوئی امانت ہوئے تے اوہ اپنی امانت اسيں تو‏ں لے لے تاں کیتا سانو‏ں برا مننے یا ناراض ہونے دا کوئی حق اے ؟ ابو طلحہ نے فرمایا کہ ہرگز نئيں امانت والے نو‏‏ں اس د‏ی امانت خوشی خوشی دے دینی چاہے شوہر دا ایہ جواب سن کر ام سلیم نے کہیا کہ اے میرے سرتاج! اج ساڈے گھر وچ ایہی معاملہ پیش آیا کہ ہماریا بچہ جو ساڈے پاس خدا د‏‏ی اک امانت سی اج خدا نے اوہ امانت واپس لے لی تے ہماریا بچہ مرگیا ایہ سن کر ابو طلحہ چونک کر اٹھیا بیٹھے تے حیران ہوئے ک‏ے بولے کہ کیہ میرا بچہ مر گیا؟ بی بی نے کہیا کہ جی ہاں ابو طلحہ نے فرمایا کہ تسيں نے تاں کہیا سی کہ اس دے سانس دا کھنچاؤ تھم گیا اے بیوی نے کہیا کہ جی ہاں مرنے والا کتھے سانس لیتاہے؟ ابو طلحہ نو‏‏ں بے حد افسوس ہويا کہ ہائے میرے بچے د‏‏ی لاش گھر وچ پئی رہی تے ميں نے بھر پیٹ کھانا کھایا تے صحبت کيتی۔ بیوی نے اپنا خیال ظاہر کر دتا کہ آپ دن بھر دے تھکے ہوئے گھر آئے سن وچ فوراً ہی جے بچے د‏‏ی موت دا حال کہہ دیندی تاں آپ رنج و غم وچ ڈُب جاندے نہ کھانا کھاندے نہ آرام کردے اس لئی ميں نے اس خبر نو‏‏ں چھپایا ابو طلحہ ر صبح نو‏‏ں مسجد نبوی ﷺ وچ نماز فجر دے لئی گئے تے رات دا پورا ماجرا حضور صلی اللہ تعالیٰ علیہ واٰلہٖ وسلّم تو‏ں عرض کر دتا آپ ﷺ نے ابو طلحہ دے لئی ایہ دعا فرمائی کہ تواڈی رات د‏‏ی اس صحبت وچ اﷲ تعالیٰ خیر و برکت عطا فرمائے اس دعائے نبوی دا ایہ اثر ہويا کہ ايس‏ے رات وچ بی بی ام سلیم دے حمل ٹھہر گیا تے اک بچہ پیدا ہويا جس کاناں عبد اﷲ رکھاگیا تے انہاں عبد اﷲ دے بیٹےآں وچ وڈے وڈے علما پیدا ہوئے۔

حوالے