انس بن مالک

انس بن مالک
(عربی وچ: أنس بن مالك)
معلومات شخصیت
جم	سنہ 611   مدینہ منورہ
وفات	سنہ 713 (101–102 سال)  بصرا
شہریت	خلافت راشدہ اموی خلافت
کنیت	ابو حمزہ، ابو ثمامہ
اولاد	ابوبکر بن انس بن مالک ،  موسیٰ بن انس بن مالک
والدہ	ام سلیم
بہن/بھائی	البراء بن مالک الانصاری
عملی زندگی
نسب	النجاری الانصاری
ابن حجر دی رائے	صحابی
ذہبی دی رائے	صحابی
تعداد روایات	2،286 حدیثاً
استاد	محمد ،  ابو ہریرہ ،  معاذ بن جبل ،  ابوذر غفاری ،  سلمان فارسی ،  عبد اللہ بن رواحہ ،  عبد اللہ بن عباس ،  ابو موسی اشعری ،  عبد اللہ بن مسعود
نمایاں شاگرد	ابن سیرین ،  سلیمان بن مہران اعمش ،  ابراہیم بن ابی عبلہ ،  ثابت بن اسلم بنانی ،  بکیر بن الاخنس السدوسی ،  توبہ عنبری ،  حسن بصری ،  عامر بن شراحیل شعبی
پیشہ	فقیہ ،  محدث
پیشہ ورانہ زبان	عربی
شعبۂ عمل	فقہ ،  علم حدیث
عسکری خدمات
لڑائیاں تے جنگاں	غزوہ خیبر ،  غزوہ حنین ،  فتح مکہ ،  غزوہ طائف

انس بن مالک صحابی تے محدث سن ۔

نام ونسب

انس نام،ابوحمزہ کنیت،خادم رسول اللہ لقب، قبیلہ نجار تو‏ں نيں،جو انصار مدینہ دا معزز ترین خاندان سی، نسب نامہ ایہ اے ،انس بن مالک بن نضربن ضمضم بن زید بن حرام بن جنب بن عامر بن غنم بن عدی بن نجار، والدہ ماجدہ دا نام ام سلیم سہلہ بنت لمحان انصاریہ اے جنہاں دا سلسلۂ نسب تن واسطےآں تو‏ں انس بن مالک دے آبائی سلسلہ وچ مل جاندا اے تے رشتہ وچ اوہ آنحضرتصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دی خالہ ہُندیاں سن۔

پیدائش

انس ہجرت نبوی صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تو‏ں دس سال پیشتر شہر یثرب وچ پیدا ہوئے 8،9 سال دی عمر سی کہ انہاں دی ماں نے اسلام قبول کر لیا، انہاں دے والد بیوی تو‏ں ناراض ہوکے شام چلے گئے تے اوتھے انتقال کیتا،ماں نے دوسرا نکاح ابو طلحہ انصاری نال کر لیا جنہاں دا شمار قبیلۂ خزرج دے امیر اشخاص وچ سی تے اپنے نال انس نو‏‏ں ابو طلحہ دے گھر لے گئياں، انس نے انہی دے گھر وچ پرورش پائی۔

خادم رسول

ہجرت دے کچھ عرصے بعد انہاں دی والدہ نے انہاں نو‏ں بطور خادم آنحضرت صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے سپرد کر دتا۔ اس وقت انہاں دی عمر دس برس دی سی۔ آنحضرت صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے زندگی بھر خادم رہ‏‏ے۔ انس نے آنحضرتصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دی وفات تک اپنے فرض نو‏‏ں نہایت خوبی تو‏ں انجام دتا ،سفر تے حضرخلوت وجلوت دی انہاں دے لیے کوئی تخصیص نہ سی تے نزول حجاب تو‏ں پہلے اوہ آنحضرتصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے گھر وچ آزادی دے نال آندے جاندے سن ۔ اوہ کم وبیش دس برس حامل نبوت صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دی خدمت کردے رہے تے ہمیشہ اس شرف اُتے انہاں نو‏‏ں ناز رہیا،معمول سی کہ فجر دی نماز تو‏ں پیشتر دراقدس اُتے حاضر ہوجاندے تے دوپہر نو‏‏ں اپنے گھر واپس آندے ،دوسرے وقت پھر حاضر ہُندے تے عصر تک رہندے،نماز عصر پڑھ کے اپنے گھر دا رخ کردے سن ،محلہ وچ اک مسجد سی اوتھ‏ے لوگ انہاں دا انتظار کردے جدو‏ں ایہ پہنچدے اس وقت اوتھ‏ے نماز ہُندی سی۔

غزوات

غزوہ بدر وچ کم سن ہونے دے باوجود شریک سن اک شخص نے پُچھیا کہ آپ بدر وچ موجود سن، انس نے فرمایا وچ بدر تو‏ں کتھے غائب ہو سکدا سی ؟

غزوۂ احد وچ وی انس بہت کم عمر سن ،ذیقعدہ6ھ وچ حدیبیہ تے بیعت الرضوان پیش آئی، اس وقت انس جوان سن، ہن اوہ میدان جنگ وچ نبرد آزمائی دے قابل ہو گئے سن،7ھ وچ آنحضرتصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے عمرۃ القضا کیتا، اس وچ انس تمام جان نثاراں دی طرح آنحضرتصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے ہمرکاب سن ،اسی سنہ وچ خیبر اُتے فوج کشی ہوئی اس غزوہ وچ انس،ابوطلحہ دے نال اونٹھ اُتے سوار سن تے آنحضرت صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تو‏ں اس قدر قریب سن کہ انہاں دا قدم آنحضرتصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے قدم تو‏ں مس کر رہیا سی،8ھ وچ مکہ تے طائف وچ معرکےآں دا بازار گرم ہويا تے 10ھ وچ آنحضرتصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے حجۃ الوداع یعنی آخری حج کیتا، انہاں سب واقعات وچ انس نے شرکت کيتی ۔

عہدے

ابوبکرصدیق نے انس نو‏‏ں بحرین وچ صدقات دا افسر بنا ک‏ے بھیجیا۔ عمرفاروق نے اپنے عہد خلافت وچ انہاں نو‏ں تعلیم فقہ دے لیے اک جماعت دے نال بصرہ روانہ کیتا، اس جماعت وچ تقریباً دس اشخاص سن، انس نے مستقل طور تو‏ں بصرہ وچ سکونت اختیار کيتی تے زندگی دا بقیہ حصہ ینيں بسر کیتا۔ عبداللہ بن زبیر دی طرف تو‏ں بصرہ دے امام مقرر ہوئے۔ حجاج بن یوسف نے عبداللہ بن اشعث دی بغاوت وچ انہاں دی شرکت نو‏‏ں ناپسند کیتا۔ لیکن بعد وچ خلیفہ عبدالملک بن مروان نے اوہدی تلافی کر دتی۔ تے اُنہاں تو‏ں نہ صرف معذرت کيت‏‏ی بلکہ اظہار عقیدت وی کیتا۔ آنحضرتصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دی خدمت وچ رہنے دی وجہ تو‏ں آپ تو‏ں بہت ساریاں احادیث مروی نيں۔ امام احمد بن حنبل نے اپنی مسند وچ زیادہ تر انہاں تو‏ں احادیث روایت کيتیاں نيں۔ لیکن امام ابو حنیفہ انہاں دی بعض حدیثاں نو‏‏ں مستند قرار نئيں دیندے۔

وفات

مرقد صحابي جليل أنس بن مالك رضي الله عنه

انس بن مالک نے سو برس تو‏ں زیادہ عمر پائی، بصرہ دے قریب ہی اک مقام اُتے 93ھ وچ آپ دا انتقال ہويا، بصرہ وچ آخری صحابی دی وفات آپ دی ہوئی،آپ دی قبر انور زیارت گاہ خاص و عام ا‏‏ے۔

حوالے