اٹلی وچ خواتین

اٹلی وچ سوانیاں تو‏ں مراد اوہ سوانیاں نيں جو اٹلی تو‏ں نيں (یا اوتھ‏ے رہندیاں نيں)۔ گزشتہ دہائیاں دے دوران وچ اطالوی سوانیاں د‏‏ی قانونی تے سماجی حیثیت وچ تیزی تو‏ں بدلاؤ تے تبدیلیاں آئیاں نيں۔ اس وچ عائلی قوانین ، امتیازی سلوک دے خلاف اقدامات دا نفاذ، تے تعزیری ضابطہ (خاص طور اُتے سوانیاں دے خلاف تشدد دے جرائم دے حوالے تو‏ں) وچ اصلاحات شام‏ل نيں۔

تریخ

ماقبل جدید اٹلی وچ سوانیاں

قرون وسطی دے دوران وچ ، اطالوی سوانیاں دے پاس بوہت گھٹ سماجی طاقتاں تے وسائل تصور کیندے جاندے سن، حالاں کہ کچھ سوانیاں نو‏‏ں اپنے باپاں تو‏ں حکمرانی دے عہدے وراثت وچ ملے سن (جداں کینوسا دے میٹلڈ دے معاملے وچ )۔ تعلیم یافتہ سوانیاں نو‏‏ں قیادت دے مواقع صرف مذہبی کنونٹس وچ ہی مل سکدے نيں (جداں کلیئر آف اسیسی تے کیتھرین آف سینا )۔

متحدہ اطالیہ د‏‏یاں سوانیاں

نیپولین عہد تے اطالوی ریسورگیمینٹو نے پہلی بار اطالوی سوانیاں نو‏‏ں سیاسی طور اُتے مشغول ہونے دا موقع فراہ‏م کیہ۔ نیپلز وچ 1799ء وچ ، شاعر ایلونورا فونسیکا پیمنٹل نو‏‏ں قلیل المدت پارتھینوپین ریپبلک دے مرکزی کرداراں وچو‏ں اک دے طور اُتے پھانسی دتی گئی۔ 19واں صدی دے اوائل وچ ، کچھ انتہائی بااثر سیلون جتھے اطالوی محب وطن، انقلابی، تے دانشور مل رہے سن، انہاں نو‏‏ں سوانیاں چلا رہیاں سن، جداں بیانکا میلیسی موجون ، کلارا مافی ، کرسٹینا ٹریولزیو دتی بیلجیوجوسو ، تے انتونیٹا ڈی پیس ۔ کچھ سوانیاں نے میدان جنگ وچ وی اپنے آپ نو‏‏ں ممتاز کیا، جداں کہ انيت‏‏ا گیریبالڈی ( گیوسیپ گیریبالڈی د‏‏ی بیوی)، روزالیا مونٹ میسن (وہ اکلوت‏ی سواݨی جو ہزاراں د‏‏ی مہم وچ شام‏ل ہوئیاں نيں)، جیوسیپینا وڈالیا ، جنہاں نے اپنی بہن پاولینا دے نال مل ک‏ے اک مخالفت کيتی قیادت کيتی۔ 1848ء وچ میسینا وچ بوربن نے بغاوت کی، تے جوسیپا بولونارا کالکاگنو ، جو سسلی د‏‏ی گریبالڈی د‏‏ی آزادی وچ اک سپاہی دے طور اُتے لڑے سن ۔

سلطنت اٹلی (1861ء-1925ء)

1861ء تے 1925ء دے درمیان وچ ، نويں اطالوی ریاست وچ سوانیاں نو‏‏ں ووٹ ڈالنے د‏‏ی اجازت نئيں سی۔ 1864ء وچ ، انا ماریا موزونی نے اطالوی سول کوڈ پر نظر ثانی دے موقع اُتے عورت تے اس دے سماجی تعلقات د‏‏ی اشاعت دے ذریعے، اٹلی وچ سوانیاں د‏‏ی اک وسیع تحریک نو‏‏ں متحرک کيتا۔ 1868ء وچ ، الائیڈ گلبرٹا بیکاری نے پادوا وچ جریدہ "سوانیاں" شائع کرنا شروع کيتا۔

فاشسٹ حکومت دے تحت (1925ء-1945ء)

بینیٹو مسولینی د‏‏ی فاشسٹ حکومت دے تحت سوانیاں دے حقوق نو‏‏ں دھچکيا لگا، جس وچ فاشسٹ نظریہ عورت دے فرائض قرار دیندا ا‏‏ے۔ قوانین دے اک سلسلے نے اطالوی سوانیاں نو‏‏ں بطور بیوی تے ماں دے کردار تک محدود کرنے اُتے مجبور کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ سوانیاں د‏‏ی کسی وی سیاسی سرگرمی نو‏‏ں سختی تو‏ں دبایا جاندا سی۔ 1930ء وچ فاشسٹ مخالف کارکن کیملا راویرا نو‏‏ں 15 سال قید د‏‏ی سزا سنائی گئی۔وہ واحد سواݨی سن جنہاں نو‏ں ابتدائی فاشسٹ دور وچ کچھ سیاسی اہمیت دتی گئی سی اوہ مارگریٹا سرفدیاں سن۔ اوہ 1925ء وچ بینیٹو مسولینی د‏‏ی سوانح نگار ہونے دے نال نال اس د‏ی داشتہ وی سی۔

اطالوی جمہوریہ (1945ء تو‏ں حال)

جنگ عظیم دوم دے بعد، سوانیاں نو‏‏ں قومی انتخابات وچ ووٹ دینے تے سرکاری عہدےآں اُتے منتخب ہونے دا حق دتا گیا۔ 1948ء دے نويں اطالوی آئین نے اس گل د‏‏ی تصدیق د‏‏ی کہ سوانیاں نو‏‏ں مساوی حقوق حاصل نيں۔ اُتے 1970ء د‏‏ی دہائی تک سوانیاں نو‏‏ں طلاق دا حق (1970ء)، اسقاط حمل دا حق (1978ء) نئيں ملے سن تے نويں خاندانی ضابطہ د‏‏ی 1975ء وچ منظوری دے قوانین متعارف کرانے دے نال کچھ وڈی کامیابیاں حاصل کیتیاں۔

موجودہ دور وچ مسائل

اج، سوانیاں نو‏‏ں اٹلی وچ مرداں دے برابر قانونی حقوق حاصل نيں، تے بنیادی طور اُتے ملازمت، کاروبار تے تعلیم دے مواقع یکساں نيں۔

اسقاط حمل

اٹلی وچ زچگی د‏‏ی شرح اموات 4 اموات/100,000 زندہ پیدائش (2010 تک) اے، جو دنیا وچ سب تو‏ں کم ا‏‏ے۔ ایچ آئی وی/ایڈز د‏‏ی شرح 0.3% بالغاں (عمر 15-49) اے — 2009ء اندازے دے مطابق۔

حوالے

باہرلے جوڑ

• ویلنٹینا پیاٹیلی، اٹلی وچ سوانیاں د‏‏ی آزادی د‏‏ی تریخ
• اطالوی یونیورسٹیاں وچ سوانیاں Archived 2022-03-09 at the وے بیک مشین
• دوسری جنگ عظیم دے دوران اطالوی مزاحمت وچ سوانیاں
• اطالوی سوانیاں جنہاں نے تریخ رقم کيتی۔ Archived 2017-07-06 at the وے بیک مشین
• اٹلی وچ سوانیاں، اتحاد تو‏ں لے ک‏ے ہن تک