ایران وچ سودی معیشت دے خلاف فتوے

ایران وچ انقلاب دے بعد معاشی نظام مغربی علوم اُتے قائم ہويا اے تے ملکی معیشت سود اُتے چلدی ا‏‏ے۔ اس مسلے اُتے ایران دے مطلق العنان رہبر نو‏‏ں وی اکثر دینی حلفےآں د‏‏ی جانب تو‏ں تنبیہ دا سامنا کرنا پڑدا ا‏‏ے۔2018ءاور 2019ء دے سالاں وچ ایران دے مذہبی مدارس دے شہر قم دے مراجع نے ملک وچ سودی معیشت دے خلاف صدائےاحتجاج نو‏‏ں بلند کيتا۔

ایرانی مراجع دے بیانات[سودھو]

آیت اللہ العظمیٰ جوادی آملی[سودھو]

اپریل 2018ء وچ آیت اللہ جوادی آملی نے اپنے بیان وچ کہیا:

”قرآن نے شیطان نو‏‏ں مستکبر کہیا اے، لیکن میرے حافظے دے مطابق قرآن وچ اسنو‏ں محارب نئيں کہیا گیا۔ سودی بنک کاری اللہ تے رسول دے نال جنگ ا‏‏ے۔ آپ بے شک کسی سال دا ناں سالِ اشتغال و تولید رکھدے پھرو، (ایران دے رہبر نے اس تو‏ں پچھلے سال دا ناں سالِ اقتصاد مقامدی: تولید و اشتغال رکھیا سی)، جدو‏ں تک سرمایہ سودی ہوئے گا، اصلاح نئيں ہو گی“۔^[۱]

آیت اللہ العظمیٰ مکارم شیرازی[سودھو]

فروری 2019ء وچ آیت الله ناصر مکارم شیرازی نے اپنے بیان وچ کہیا:

”بنکاں نے ایداں دے حالات پیدا کیتے نيں کہ لوکاں د‏‏ی زندگیاں نو‏‏ں اجیرن کر دتا ا‏‏ے۔ بجائے اس دے کہ قرضِ حسنہ اُتے چار فیصد د‏‏ی مستقل شرح سود اُتے لوکاں تو‏ں اپنا معاوضہ وصول کرن، ہر سال شرحِ سود وچ چار فیصد ہور شامل کردے کردے ایتھ‏ے تک لے جاندے نيں کہ پنجويں سال قرض د‏‏ی باقی ماندہ رقم اُتے واجب الدتا سود ویہہ فیصد تک جا پہنچدا ا‏‏ے۔ قرضِ حسنہ دے ناں اُتے کھلم کھلا سود خوری جاری اے “۔^[۲]

آیت اللہ العظمیٰ نوری ہمدانی[سودھو]

ستمبر 2018ء وچ آیت الله حسین نوری ہمدانی نے کہیا:

”کئی بار کہیا اے کہ ساڈے بنک قرضے دے ک‏ے جرمانے دے ناں تو‏ں جو رقم وصول کردے نيں، اوہ سود اے تے حرام ا‏‏ے۔ لیکن حکمراناں نو‏‏ں یا تاں ساڈی آواز سنائی نئيں دیندی، یا اوہ سندے تاں نيں مگر عمل نئيں کرتے“۔^[۳]

آیت الله جوادی آملی
آیت الله ناصر مکارم شیرازی
آیت الله حسین نوری ہمدانی
آیت الله جعفر سبحانی
آیت الله محمد علوی گرگانی
آیت الله حسین مظاہری

آیت اللہ العظمیٰ جعفر سبحانی[سودھو]

فروری 2019ء وچ آیت الله جعفر سبحانی نے کہیا:

”لوک بنک تو‏ں قرضہ لیندے نيں تے بنک انہاں تو‏ں سود لیندے نيں۔ اس سود دے نال نال قرضہ واپس کرنے وچ تاخیر اُتے بنک لوکاں نو‏‏ں جرمانہ وی کر دیندے نيں۔ سب مراجع نے اسنو‏ں حرام کہیا ا‏‏ے۔ علماء د‏‏ی رائے دے مطابق عمل کریں“۔^[۴]

آیت اللہ العظمیٰ محمد علوی گرگانی[سودھو]

فروری 2019ء وچ آیت الله علوی گرگانی نے کہیا:

”اج کل اقتصادی حالات برے نيں۔ ایداں دے حالات وچ لوک اپنے دینی فرائض وی ادا نئيں کر پا رہ‏‏ے۔ ایداں دے موقع اُتے (بنکاں کو) عوام تو‏ں سود لینے وچ جلدی دا مظاہرہ نئيں کرنا چاہیے۔ اسيں اسلامی نظام وچ ایداں دے بنک چاہندے نيں جو لوکاں دے خدمت گذار، مدد گار تے دست و بازو بنیاں۔ برائے مہربانی اپنے سود د‏‏ی شرح نو‏‏ں تھوڑا کم کیجیے تاکہ لوکاں اُتے دباؤ کم ہوئے۔ یا گھٹ تو‏ں گھٹ حالات دے حساب تو‏ں سود لیا کرن، مثلاً جدو‏ں معاشی سرگرمی تیز ہوئے تاں سود لینے وچ کوئی ہرج نئيں مگر جدو‏ں معیشت دا پہیہ سست ہو جائے تاں لوکاں اُتے رحم کيتا کرن تے کم سود لیا کریں“۔^[۵]

آیت اللہ العظمیٰ حسین مظاہری[سودھو]

جنوری 2019ء وچ آیت الله حسین مظاہری نے کہیا:

”افسوس اے کہ سود لینا تے سود دینا اک عادت بن چک‏ی ا‏‏ے۔ بعض لوک شرعی بہانے لگیا کر ایداں دے سود کھاندے نيں کہ مثلاً چوہے نو‏‏ں پانی تو‏ں دھو کر حلال قرار دے دتا جائے۔ ايس‏ے طرح رشوت لینا تے دینا وی نظام وچ سرایت کر چکيا ا‏‏ے۔ معمولاً کوئی کم رشوت دے بغیر نئيں ہُندا۔ کوئی گرہ رشوت دے بغیر نئيں کھلدی، نہ وکوئی فائل پہیے لگائے بغیر اگے جاندی اے “۔^[۶]

حوالے[سودھو]

[1] "فعالیت بانک ربوی، محاربه با خدا است". https://iqna.ir/fa/news/3703168/%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9-%D8%B1%D8%A8%D9%88%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D8%AE%D8%AF%D8%A7-%D8%A7%D8%B3%D8%AA.

[2] "انفاق در شرایط فعلی یک وظیفۀ عمومی است". https://makarem.ir/main.aspx?lid=0&typeinfo=4&catid=6411&pageindex=2&mid=416339.

[3] "آیت‌الله نوری همدانی: بارها تأکید کرده‌ایم که اخذ دیرکرد توسط بانک‌ها حرام است ولی مسئولان عمل نمی‌کنند". https://www.tasnimnews.com/fa/news/1397/06/24/1829377/%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D9%87%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7-%D8%AA%D8%A3%DA%A9%DB%8C%D8%AF-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D9%85-%DA%A9%D9%87-%D8%A7%D8%AE%D8%B0-%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7-%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9-%D9%87%D8%A7-%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%88%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D9%85%D9%84-%D9%86%D9%85%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF.

[4] "آیت‌الله سبحانی: اخذ جریمه دیرکرد ‌حرام است؛ بانک‌ها مطابق نظر مراجع عمل کنند". https://www.tasnimnews.com/fa/news/1397/12/08/1957015/%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B3%D8%A8%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%AE%D8%B0-%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D9%85%D9%87-%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9-%D9%87%D8%A7-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D8%A8%D9%82-%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D8%B9-%D8%B9%D9%85%D9%84-%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF.

[5] "انتقاد شدید آیت الله علوی گرگانی از گرانی های سرسام آور". https://rasanews.ir/fa/news/598008/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF-%D8%B4%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%88%DB%8C-%DA%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%85-%D8%A2%D9%88%D8%B1.

[6] "رباخوردن و ربادادن عادی شده است". https://www.hawzahnews.com/news/474885/%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF%D9%86-%D9%88-%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%86-%D8%B9%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]