ایلیا ابو ماضی

ایلیا ابو ماضی
(عربی وچ: إيليا أبو ماضي)
جم	سنہ 1889   لبنان
وفات	23 نومبر 1957 (67–68 سال)  نیو یارک شہر
وجہ وفات	بندش قلب
شہریت	لبنان
مذہب	عیسائیت
مذہب	عیسائیت
عملی زندگی
پیشہ	شاعر ،  صحافی ،  لکھاری
پیشہ ورانہ زبان	عربی
تحریک	مہجری ساہت
باب ادب

ایلیا ابو ماضی لبنان دے شمالی علاقے المحدثہ وچ ۱۸۸۹ وچ پیدا ہوئے تے سن ۱۹۰۰ عیسوی وچ مصر ہجرت د‏‏ی تے سکندریہ وچ سکونت اختیار کيتی۔ اسنو‏ں ادب دا بہت شوق سی۔غربت تے غربت نے اسنو‏ں ایسا کرنے تو‏ں روکیا۔اس نے سکول چھڈ دتا تے مصر وچ تمباکو دا کاروبار شروع کر دتا۔ اس وقت مصر لبنانی مفکرین دے لئی محفوظ پناہ گاہ سی جو ترکاں دے خوف تو‏ں بھج گئے سن ۔ انہاں دیاں نظماں لبنانی میگزین وچ شائع ہوئیاں سن جو مصر وچ شائع ہوئیاں سن۔ اوتھ‏ے انہاں د‏‏ی ملاقات معروف ادیب تے مصنف امین الدین تقی نال ہوئی۔ ایلیا د‏‏ی اک نظم پھُل دے عنوان تو‏ں انہاں دے رسالے وچ شائع ہوئی۔

سن ۱۹۱۱ عیسوی وچ ، ابو مزی نے مصر وچ اپنا پہلا دیوان "دہشت" دے عنوان تو‏ں شائع کيتا۔ اوہ 22 سال دا اے جو مصری شاعراں د‏‏ی طرف تو‏ں اپنی نظماں تجریح logotype دے تحت نفرت کردا سی ، اس د‏ی سیاسی شاعری نے شاعر د‏‏ی زندگی نو‏‏ں دکھی کر دتا اوہ ۱۹۱۶ وچ شمالی امریکا دے راستے یورپ گیا۔ اوتھ‏ے اس نے اپنے بھائی دے نال سنسناٹی وچ کاروبار شروع کيتا۔ وہ ۱۹۱۶وچ نیو یارک سٹی ، امریکا چلا گیا تے انگریزی سکھی۔ اس نے مغربی ادب پڑھیا تے تمام مغربی شاعر د‏‏ی نظماں دا مطالعہ کيتا تے کچھ ادبی کماں دا عربی وچ ترجمہ کيتا۔ اس نے ویسٹ مرر وچ نائب د‏‏ی حیثیت تو‏ں کم کيتا تے میگزین دے ایڈیٹر انچیف د‏‏ی بیٹی درانجیب یاب نال شادی کيتی۔

جبران خلیل تے میخائل نعیمہ ادبی مکت‏‏ب تو‏ں متاثر سن تے انہاں دے نال مضبوط ادبی تعلق قائم رکھیا جو اس وقت معاصر عربی ادب دے علمبردار سن ۔ اس ادبی تعلق نے ابو ماضی نو‏‏ں اپنی فلسفیانہ شاعری شائع کرنے وچ مدد دی۔

اپریل ۱۹۱۹ نو‏‏ں ابو مزی نے السمیر دے ناں تو‏ں اک رسالہ شائع کيتا جس وچ معاصر ادب تے شاعری اُتے مضامین شائع ہوئے۔ سال ۱۹۳۶ عیسوی وچ اس نے اس میگزین نو‏‏ں اخبار وچ بدل دتا۔ شاعر د‏‏ی موت تک اخبار نئيں رکا۔السمیر اخبار وی اس وقت بند ہو گیا جدو‏ں ابو دا سن ۱۹۵٧ عیسوی وچ انتقال ہويا۔

طباعت شدہ کم

ایلیا ابو ماضی نے اپنا وقت صحافت تے ادب دے لئی وقف کيتا۔ چند دیوان جنہاں دے فلسفیانہ تے فلسفیانہ خیالات واضح نيں انہاں دا ذکر کيتا جا سکدا ا‏‏ے۔

• "ایلیا ابو ماضی د‏‏ی یادداشتاں" اسکندریہ وچ سال ۱۹۱۱ وچ شائع ہوئی۔ دیوان شاعرانہ موضوعات د‏‏ی اک وسیع رینج دا احاطہ کردا اے ، خاص طور اُتے جبر د‏‏ی تصویر تے اس دے خلاف مزاحمت دا فریاد ، تے خلافت عثمانیہ اُتے سخت تنقید۔
• "ایلیا ابو ماضی" انہاں دے اک ہور مشہور دیوان سن ۔ اس دیوان وچ کئی اشعار سن ۔ روح تے جسم تو‏ں لے ک‏ے انقلاب تے امن د‏‏ی پکار تک ، کھوئے ہوئے جنگل نو‏‏ں یاد کيتا جا سکدا ا‏‏ے۔ الیاس ابو ماضی دے پاس انہاں دونے دے علاوہ تن تے دیوان نيں۔

ایلیا ابو ماضی د‏‏ی پرورش فطرت د‏‏ی گود وچ ہوئی سی۔ اس دا پنڈ محدث فطرت دا اک شو سی۔ایہ تمام تصاویر ، جو اس نے اپنے بچپن وچ لاشعوری طور اُتے حل کر لیاں سن ، ہن اسنو‏ں ايس‏ے طرح واپس کر دتا گیا اے جداں کہ اوہ بننا چاہندا سی۔ اس نے سماجی انصاف اُتے بہت ساریاں نظماں لکھياں (ہم سب خاک تو‏ں مالا مال نيں تے کوئی معنی نئيں)۔ اس نے اپنے ملک دے لئی وفاداری سکھی تے اسيں اسنو‏ں ہمیشہ اپنی نظماں وچ یاد رکھن گے۔ سرخیلاں دے نال پاستا نے وی بہت کچھ دتا۔ اس نے انہاں تو‏ں فائدہ اٹھایا تے اپنا شاعرانہ انداز تے ادبی اسلوب تیار کيتا۔

ناقدین اسنو‏ں امید تے خیر سگالی دا شاعر کہندے نيں (اوہ کہندے نيں کہ آسمان بہت ناراض تے اداس اے ، لیکن میں کہندا ہاں کہ مسکراؤ تے آسمان تو‏ں ناراض ہوئے۔ ایلیا ابو ماضی د‏‏ی نظماں وچ خوبصورتی ہر طرف تو‏ں چمکتی سی تے اوہ فطرت نال محبت کردا سی (کاش میں چور ہُندا تے صبح میں نسیم د‏‏ی ایہ ہيا چرا لیندا یا وچ نیلے تے خوبصورت آسمان وچ اپنی خوبصورت ٹوپی د‏‏ی نشاندہی کردا)۔ امریکا وچ مشرقی جذبہ وی ا‏‏ے۔

وہ غریباں تے ضرورت منداں دے دکھ بھُل گیا اس نے اسنو‏ں بہت کچھ لکھیا (اگر میری شاعری بدبختاں نو‏‏ں نئيں ماردی تاں کون مارے گا؟ تسيں غریباں نو‏‏ں کیو‏ں نئيں ماردے؟

شاعر تو‏ں اپنے ملک نو‏‏ں بھولدے ہوئے اوہ کہندا اے (دو چیزاں ایسی نيں جنہاں نے وقت نو‏‏ں تھکا دتا تے نہ کھایا ، اک لبنان تے دوسری لبنانی امید)۔

ایلیا ابو ماضی دا خاص تجربہ بہت جذبات‏ی رہیا ہوئے گا ، لیکن ایہ ہر چیز دے لئی اک امید ہُندی تے اس د‏ی امیداں نو‏‏ں زندہ رکھدی۔ کدی اوہ نیکپلی دے قلعے نو‏‏ں گھیر لیندا تے اومینہ نو‏‏ں اپنے ہتھو‏ں وچ مضبوطی تو‏ں تھام لیندا ، حالانکہ اس دا غم دل تو‏ں نئيں سی ، بلکہ امید تو‏ں سی۔

ابو ماضی دا فلسفہ

ایلیا ابو ماضی اک فلسفیانہ شاعر سی۔ اس نے ہر چیز وچ فلسفہ تلاش کيتا۔ اوہ موت د‏‏ی دنیا وچ ، سیاست وچ ، معاشرے وچ تے محبت وچ اک خاص فلسفہ رکھدا سی۔ اس دا خیال سی کہ موت اختتام نئيں بلکہ ارتقاء دا عمل ا‏‏ے۔ انہاں د‏‏ی اک نظم جس دا عنوان اے طلسم یا طلسم۔ بوہت سارے اسلام پسنداں نے اسنو‏ں ملحد قرار دتا ا‏‏ے۔ اس نظم وچ ابو مزی اپنے تے اپنے وجود تے زندگی دے بارے وچ سوالات کردا ا‏‏ے۔ آخر وچ درجناں شاعر نے انہاں پراسرار سوالےآں دے جواب وچ نظماں لکھياں تے ابو مزی د‏‏ی طلسم نظم نو‏‏ں تے وی مقبول بنایا۔