ایڈورڈز تے بنوں
ایڈورڈز دا ناں لئی بغیر بنوں دی تریخ کدی مکمل نئيں ہو سکدی۔ پروفیسر شمشیر علی دے مطابق جے ایڈورڈز بنوں نہ آندے تاں بنوں دی جدید تریخ دا تعین کرنا مشکل ہو جاندا۔ بنوں نوں پہلے ایڈورڈ آباد وی کہیا جاندا سی ۔ کیونکہ بنوں دا موجودہ شہر ایڈورڈ نے ہی آباد کیتا۔ انہاں سرکش بنویان نوں اپنی عقل تے تدبر توں زیر کرنے دا سہرا وی اسی شخص دے سر اے۔
ایڈورڈ 1847ء وچ بنوں پہنچے۔ اُنہاں دا مقصد بنوں دے لوگاں نوں سکھ دربار دی اطاعت اُتے مجبور کرنا سی ۔ اس نے دلاسہ خان نال ملاقات کيتی تے انھاں راضی کرنے دی کوشش کيتی لیکن اوہ بوڑھے ہونے دے باوجود اطاعت دے لئی تیار نہ ہوئے۔ ایويں اوہ علاقہ داوڑ دی طرف چلے گئے تے بعد وچ کوشش کردے رہے کہ بنوں اُتے لشکر کشی کرن لیکن کسی نے وی انہاں دا نال نئيں دتا۔
ایڈورڈز نے ایتھے آنے دے بعد ایتھے دے حالات دا خوب مطالعہ کیتا تے اس نتیجے اُتے پہنچیا کہ بنوں دا ہر گااں اپنی اک پناہ گاہ رکھدا اے کیونکہ ہر گااں دے گرد اک فصیل موجود ہُندی سی۔ اس لئی اوہدی تسخیر بہت مشکل ہُندی سی۔ اس طرح مقامی ملکاں دے نال مل کے اس نے سب توں پہلے انہاں قلعےآں نوں گرا دتا۔ اس طرح بنوں والےآں نے اپنی پناہ گاہاں نوں خود اپنے ہتھوں توں ختم کر دتا۔
بعد وچ اس نے ایتھے اُتے پیمائش عرضی کروائی تے سروے کیا، سروے دے بعد موجود قلعہ تے چھاونی تعمیر کرایا۔ اس دے لئی کوٹکہ بریڑا دے قریب جگہ پسند کيتی گئی تے فیر اسی دے نزدیک موجودہ شہر دی بنیادی رکھی تے اسنوں ضلعی صدر مقام بنایا۔ اس توں پہلے بازار احمد خان نوں مرکزی حیثیت حاصل سی۔ اس نے زیادہ تر مقامی ہندواں نوں ایتھے اُتے آباد کیتا۔ شہر دے گرد فصیل بنائی تاکہ جے بنوں دے لوک حملہ کرن تاں تو شہر محفوظ رہے۔ اس طرح توں بنویان نوں سماجی انصاف تاں ملیا لیکن اس دے بدلے اوہ اپنی آزادی مکمل طور اُتے کھو بیٹھے۔ سکھاں دی دوسری لڑائی دے بعد 1849ء وچ تمام پنجاب معہ مصافات ضبط ہو کے انگریز سرکار دی تحویل وچ چلے گئے۔ اس طرح توں بنوں وی براہ راست انگریز دی تحویل وچ چلا گیا۔ 1901ء وچ نويں حد بندی دے ذریعے بنوں نوں صوبہ سرحد وچ شامل کے دتا گیا۔