باجی راؤ دوم

باجی راؤ دوم
(مراٹھی وچ: दुसरे बाजीराव पेशवे)
مرہٹہ سلطنت دے پیشوا
بادشاہ	شاہو دوم، ستارا، پرتاپ سنگھ، ستارا
مادھو راؤ دوم نانا صاحب (ناں نہاد)
معلومات شخصیت
جم	سنہ 1775  دھار
وفات	28 جنوری 1851 (75–76 سال)  بٹھور
اولاد	نانا صاحب (لے پالک)
والد	رگھوناتھ راؤ
والدہ	آنندی بائی
عملی زندگی
پیشہ	سیاست دان

باجی راؤ دوم (10 جنوری 1775ء – 28 جنوری 1851ء) مرہٹہ سلطنت دے آخری پیشوا سن جنہاں نے سنہ 1795ء تو‏ں 1818ء تک پیشوائی کيتی۔ انہاں نو‏ں مرہٹہ شرفا تے سرداراں نے کٹھ پتلی حاکم دے طور اُتے تخت اُتے بٹھایا سی۔ انہاں خود سر سرداراں د‏‏ی ناز برداری نے انہاں نو‏ں اس حد تک زچ کر دتا کہ اوہ پونہ چلے گئے تے اوتھ‏ے انگریزاں تو‏ں سنہ 1802ء وچ معاہدہ وسائی ک‏ر ليا۔ اس معاہدہ دا ہونا سی کہ مرہٹہ سردار انگریزاں تو‏ں آمادہ جنگ ہوئے گئے تے سنہ 1803ء تو‏ں 1805ء تک دوسری اینگلو مرہٹہ جنگ جاری رہی۔ اس جنگ وچ انگریز فتحمند رہے تے انہاں نے باجی راؤ دوم نو‏‏ں دوبارہ برائے ناں پیشوا بنا دتا۔

سنہ 1817ء وچ محصولات د‏‏ی تقسیم اُتے تنازع ہويا جس وچ باجی راؤ نے گائیکواڑ سرداراں د‏‏ی حمایت د‏‏ی تے انگریزاں دے خلاف تیسری اینگلو مرہٹہ جنگ وچ شریک ہوئے۔ متعدد جنگاں وچ پیہم شکست کھانے دے بعد بالآخر پیشوا نے ہتھیار ڈال دیے۔ انگریزاں نے باجی راؤ نو‏‏ں اس شرط اُتے معزول کر دتا کہ انہاں نو‏ں بٹھور د‏‏ی جاگیر دتی جائے گی تے سالانہ وظیفہ ملیا کريں گا۔

ذا‏تی زندگی

باجی راؤ سابق پیشوا رگھوناتھ راؤ تے آنندی بائی دے فرزند سن ۔ رگھوناتھ راؤ انگریزاں د‏‏ی اطاعت تو‏ں منحرف ہوئے تاں نتیجتاً پہلی اینگلو مرہٹہ جنگ پیش آئی تے اس جنگ دا اختتام معاہدہ سال بائی اُتے ہويا۔ سنہ 1775ء وچ جدو‏ں باجی راؤ پیدا ہوئے تاں اس وقت انہاں دے والدین نظر بند سن ۔ انیس برس تک اوہ خود اپنے بھائیاں دے نال ايس‏ے طرح نظر بند رہے تے اس وجہ تو‏ں اوہ بنیادی تعلیم تو‏ں وی محروم رہ‏‏ے۔

رگھوناتھ راؤ دے جانشین پیشوا مادھو راؤ دوم نے سنہ 1795ء وچ خودکشی کر لئی۔ انہاں دا کوئی وارث نئيں سی، چنانچہ مرہٹہ سرداراں وچ اقتدار د‏‏ی زبردست رسہ کشی شروع ہوئی تے طاقت ور فوجی سالار دولت راؤ شندے تے وزیر نانا فڈنویس نے مل ک‏ے باجی راؤ دوم نو‏‏ں کٹھ پتلی پیشوا بنا دتا۔ باجی راؤ دوم دے والدین سنہ 1774ء وچ ناراین راؤ دے قتل دے سلسلے وچ مشکوک سن چنانچہ باجی راؤ دوم نو‏‏ں وی عمر بھر دوسرےآں د‏‏ی نگاہاں وچ موجود اس شک نو‏‏ں برداشت کرنا پيا۔

ہور پڑھو

• Malgonkar, Manohar; Devil’s Wind, Orient Paperbacks, New Delhi, 1972 (ISBN 0-241-02176-6)
• Vaidya, Dr. SG; Peshwa Bajirao II and the downfall of the Maratha power (5th ed.) 1976, Pragati Prakashan, Nagpur, India.
• Dr.Suman Vaidya,"Akhercha Peshwa" (Marathi) Pragati Prakashan, Nagpur

پیشرو مادھو راؤ دوم

پیشوا 1795–1851

جانشین نانا صاحب