برجو مہاراج

برجو مہاراج
(ہندی وچ: बिरजू महाराज)
جم	4 فروری 1938   لکھنئو
وفات	16 جنوری 2022 (84 سال)  دہلی
شہریت	بھارت (۱۹۵۰–) برطانوی ہندستان ڈومنین بھارت (۱۵ اگست ۱۹۴۷–)
عملی زندگی
پیشہ	رقاص ،  کوریوگرافر ،  گائک ،  نغمہ ساز
اعزازات
قومی فلم اعزاز برائے بہترین کوریوگرافر (۲۰۱۲)  پدم وبھوشن (۱۹۸۶) سنگیت ناٹک اکادمی اوارڈ (۱۹۶۴)
ویب سائٹ
ویب سائٹ	باضابطہ ویب سائٹ
	IMDB اُتے صفحات

برجو مہاراج (انگریزی: Birju Maharaj) (ولادت: 4 فروری 1938ء) بھارت دے معروف کلاسیکی رقاص نيں۔ انہاں دا تعلق کتھک رقاص دے مہاراج خاندان تو‏ں اے، جس وچ انہاں دے دو چچا سمبھو مہاراج، لاچھو مہاراج تے انہاں دے والد اچھن مہاراج شامل نيں۔ برجو مہاراج نو‏‏ں رقص تو‏ں بہت لگاؤ اے لیکن اوہ ہندوستانی کلاسیکی موسیقی اُتے عمل کردے نيں تے اک شاستری گلوکار نيں۔ برج موہن مشرا ( ہندی : बृजमोहन मिश्र) عام طور اُتے پنڈت برجو مہاراج دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے ( ہندی : पंडित बिरजू महाराज) (پیدائش 4 فروری 1938) اک مشہور ہندوستانی راوی ، رقص تے کلاسیکی گلوکار ا‏‏ے۔ بھانويں رقص انہاں د‏‏ی پہلی محبت اے ، لیکن انھاں ہندوستانی کلاسیکی موسیقی اُتے بہت کمان حاصل اے تے اوہ اک ماہر گلوکار نيں۔ برجو مہاراج نو‏‏ں حکومت ہند دے جانب تو‏ں پدم وبھوشن، بھارت دا دوسرا سب تو‏ں وڈا ایوارڈ، تو‏ں نوازیا گیا۔

معروف کتھک گرو پنڈت برجو مہاراج ، جسنو‏ں پدم بھوشن تو‏ں نوازیا گیا اے ، دا خیال اے کہ رقص تے موسیقی وچ تجربہ کرنا کدی وی غلط نئيں ہُندا ، بشرطیکہ اداکار اپنے دائرہ کار نو‏‏ں تسلیم کرے تے اپنی شناخت برقرار رکھے۔ برجو مہاراج ، جو موسیقی تے رقص دے تمام پہلوآں وچ مہارت رکھدے نيں ، موجودہ ہندوستانی فلماں وچ وی رقص دے استعمال تو‏ں پریشان نيں۔ اج لکھنؤ خاندان دے فنکار ، جو کتھک نو‏‏ں اک اسٹیج اُتے لے آئے ، جدوجہد دا ابتدائی مرحلہ سی تے اس لئی اوہ ہن وی گرو دے علاوہ اپنے آپ نو‏‏ں اک چنگا شاگرد تے شاگرد مندے نيں۔

مڈھلا جیون تے پس منظر

برجو مہاراج د‏‏ی پیدایش کتھک دے مشہور جگن ناتھ مہاراج دے ہاں ہوئی، جو لکھنؤ گھرانے دے اچھن مہاراج دے ناں تو‏ں مشہور نيں۔ اچھن مہاراج رائے گڑھ د‏‏ی سلطنت وچ درباری رقاص د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دیندے سن ۔ برجو نو‏‏ں موسیقی تے راقص د‏‏ی تعلیم انہاں دے چچا، سمبھو مہاراج، لاچھو مہاراج تے اپنے والد اچھن مہاراج تو‏ں حاصل کيتی۔ جدو‏ں برجو مہاراج ست سال دے سن تب انہاں نے اپنے پہلے مشاعرے وچ شرکت کيتی تے اپنے فن دا مظاہرہ وی کيتا۔ 20 مئی 1947ء وچ جدو‏ں برجو نو سال دے سن تاں انہاں دے والد اچھن مہاراج دا انتقال ہوگیا۔

اعزازات

• 1986ء - نریتیا چوڑامنی ایوارڈ، سری کرشنا گنیاسبھا نے دتا
• 2002ء - لتا منگیشکر انعام
• 2012ء - قومی فلم ایوارڈ برائے بہترین رقص ہدایت کار، فلم وشوروپم دے لئی
• 2016ء - فلم فیئر ایوارڈ برائے بہترین رقص ہدایت کار، موہے رنگ دو لال دے لئی، (باجی راؤ مستانی)
• بنارس ہندو یونیورسٹی د‏‏ی جانب تو‏ں اعزازی ڈاکٹریٹ
• اندرا کلا سنگیت یونیورسٹی د‏‏ی جانب تو‏ں اعزازی ڈاکٹریٹ
• پدم وبھوشن

باہرلےجوڑ

• Pandit Birju Maharaj Archived 2019-07-22 at the وے بیک مشین (Official Website)
• Kathak maestro Birju Maharaj on top Indian dancers at the وے بیک مشین (archived 26 November 2009)

حوالے