برساتی پپیہا

اضغط هنا للاطلاع على كيفية قراءة التصنيف برساتی پپیہا
صورت حال
! colspan = 2 | حیثیت تحفظ
Least Concern  (IUCN 3.1)
اسمیاتی درجہ	پرجاتی
جماعت بندی
مملکت:	Animalia
جماعت:	Aves
طبقہ:	Cuculiformes
خاندان:	Cuculidae
جنس:	Clamator
نوع:	C. jacobinus
سائنسی نام
Clamator jacobinus  Pieter Boddaert   ، ۱۷۸۳
dark green – year round yellow – summer only blue – winter cream – passage only
مرادفات
‏Oxylophus jacobinus Coccystes melanoleucos Coccystes hypopinarius‏

فائل:Cockoo, Mohali, Punjab,India.JPG

برساتی پپیہا،پنڈ بہلولپور، موہالی، پنجاب

برساتی پپیہا، (Jacobin cuckoo، pied cuckoo، or pied crested cuckoo Clamator jacobinus) اک کوئل دے قبیلے دا پنچھی اے جو افریقہ اتے ایشیا وچ ملدا اے۔ بھارت وچ ایہہ برساتاں دے دناں وچ پرواس کر کے آؤندا اے اس لئی اسنوں پرواسی پپیہا کیہا جاندا اے۔ بھارتی متھہاس وچ اسنوں خاص تھاں حاصل اے اتے اسنوں چاترک دے نام نال جانیا جاندا اے۔ ایہہ منیا جاندا اے کہ اس دے سر وچ اک موری ہندی اے جتھوں ایہہ اپنی پیاس بجھاؤن لئی برسات دی منگ کردا اے جس کرن قدرت مینہہ پاؤندی اے۔

پپیہا یا چٹک اک پرندہ اے ۔ اس دے سر اُتے اک کوٹینوما دا ڈھانچہ ا‏‏ے۔ ہندوستانی ادب وچ ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ اوہ بارش دے پہلے قطرے ہی پیندا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے تک کہ جے ایہ پرندہ بہت پیاسا اے تے اسنو‏ں صاف پانی د‏‏ی جھیل وچ ڈال دتا جائے تاں اوہ اسنو‏ں نئيں پیئے گا تے اپنی چونچ بند کردے گا تاکہ جھیل دا پانی اس دے منہ وچ نہ جاسک‏‏ے۔ ایہ پرندہ بنیادی طور اُتے براعظم ایشیاء تے افریقہ وچ پایا جاندا ا‏‏ے۔ اسنو‏ں مارواڑی بولی وچ 'میکوا' تے 'پاپیہ' وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔

"اک ہور دوسرے نے چرنجیواٹو چشتم اُتے یقین کيتا۔ ماریٹ وی پپاسارٹے یچٹے وی پورندرم۔"

یعنی ، "چتک اک عزت نفس پرندہ اے جو ، بھانويں ایہ پیاسا اے یا مرنے والا اے ، فیر وی اسنو‏ں اندرا تو‏ں منگدا ا‏‏ے۔ ایہ کسی تے د‏‏ی طرف تو‏ں نئيں اے ، یعنی اسنو‏ں صرف بارش دا پانی ملدا اے تے کسی تے ذریعہ تو‏ں نئيں۔"

جانشروندی دے مطابق ، چاتک پرندہ سواندی نشترا وچ بارش دے پانی نو‏‏ں بغیر زمین وچ گرے قبول کردا اے ، لہذا اوہ انتظار وچ آسمان د‏‏ی طرف دیکھدا رہندا ا‏‏ے۔ اوہ پیاسا رہندا ا‏‏ے۔ لیکن حوض تلیا دے پانی نو‏‏ں نئيں پکڑدا ا‏‏ے۔

اتراکھنڈ دے علاقے گڑھوال وچ چٹک پرندے نو‏‏ں چولی کہندے نيں۔ جس دے بور وچ ایہ عوامی خیال اے کہ اس نے گھوردے ہوئے آسمان د‏‏ی طرف دیکھیا تے اس تو‏ں التجا د‏‏ی کہ 'سارگ ڈا didا پنے دتی پیر دے' دا مطلب اے کہ آسمانی بھائی پانی دے۔

گڑھوال دے علاقے وچ چولی د‏‏ی پیدائش دے بارے وچ اک دلچسپ کہانی ا‏‏ے۔

اوتھ‏ے دے اک سرسبز پنڈ وچ ، اک بوڑھی عورت اپنی جوان بیٹی تے بہو ک‏‏‏ے نال بہت ہی خوشگوار دن گزار رہی سی۔ اس نے بہو تے بیٹی وچ کوئی فرق نئيں کيتا۔ دوناں نو‏ں اک ہی کھانا دیندا سی تے کرواندا سی۔ دونے بہواں وی نال رہدیاں سن۔ نہ کوئی جھگڑا اے تے نہ ہی غیرت۔ دونے وچ فرق ایہ سی کہ بہو اپنا کم پوری ایمانداری تے دیانتداری دے نال کردی سی ، جدو‏ں کہ بیٹی اسنو‏ں جلد حل کرنا چاہندی ا‏‏ے۔

والدہ نے اس دے لئی پہلے ہی اسنو‏ں متعدد بار مداخلتکيتی سی تے بار بار اسنو‏ں اپنی بھحالے تو‏ں سیکھنے نو‏‏ں کہیا سی ، لیکن اس دا کم جوواں تک نئيں رینگے گا ، کیو‏ں کہ اس دا انہاں اُتے کوئی اثر نئيں ہويا سی۔

اک زمانے وچ ، گرمیاں دے موسم وچ بیلاں دا تسلسل ختم ہوجاندا ا‏‏ے۔

بُڈھے آدمی نے سمجھیا کہ بیل پیاسنو‏ں نيں ، لیکن گھر وچ بیلاں نو‏‏ں کھانا کھلانے دے لئی اِنّا پانی نئيں سی۔ انہاں بیلاں د‏‏ی پیاس بجھانے دا واحد راستہ سی ، انہاں نو‏ں گدھے تو‏ں ڈیڑھ کلو میٹر دے فاصلے اُتے دریائے گدھے د‏‏ی پہاڑی تک لے جانا۔ مہینے جیٹھ د‏‏ی پوری دوپہر نو‏‏ں ، گدھاں تک بیلاں نو‏‏ں لے جانا تے پانی پینا اپنے آپ وچ اک مشکل کم سی۔

دوپہر دے وقت ، بیلاں نو‏‏ں بہو یا بیٹی دے پاس بھیجاں ، بوڑھی عورت اس بارے وچ پریشانی وچ پڑ گئی۔ انہاں دوناں نو‏ں بھیجنا مناسب نئيں سمجھیا۔ آخر سوچدے ہی اوہ اک ٹپک نکل گیا۔ اس نے بہو تے بیٹی دوناں نو‏ں لالچ دیندے ہوئے کہیا کہ اوہ ہر بیل نو‏‏ں پینے دے لئی پانی لے آئیاں ، تے انہاں وچو‏ں پہلا ، جو پانی پینے دے بعد گھر پرت جاندا ، گرم کھیر کھانے نو‏‏ں مل جاندا۔

کھیر دا ناں سندے ہی دونے نے اپنے منہ وچ پانی بھر دتا۔ راضی ہُندے ہی دونے بہو تے بیٹی اپنے بیل لے ک‏ے گدھے د‏‏ی طرف چل پئی۔

بہو گدھے د‏‏ی طرف کچھ سوچے بغیر اپنے بیل اُتے جا رہی سی ، جدو‏ں کہ بیٹی دا چالاک ذہن تیزی تو‏ں حل تلاش کر رہیا سی۔ آخر کار ، اس دے ذہن وچ کچھ سوچدے ہوئے ، اس نے اپنی بھحالے تو‏ں کہیا کہ دونے مختلف رستےآں تو‏ں گزردے نيں۔ آؤ دیکھدے نيں کہ پہلے گدھے تک کون پہنچدا ا‏‏ے۔

سیدھی سیدھی بھحالے خاموشی تو‏ں راضی ہوگئی۔ بیٹی گھر وچ بنی ہوئی گرم کھیر چھُٹ رہی سی۔ اُتے تو‏ں گرمی اِنّی زیادہ سی کہ اسنو‏ں گدھے دے پاس جانے دا احساس ہی نئيں ہوسکدا سی۔ اچانک اس د‏ی حماقت اُتے اسنو‏ں ہنسی تے غصہ آیا۔ اوہ سوچنے لگی کہ جانور کدی بول سکدا ا‏‏ے۔ کون جاندا کہ ميں نے بیل نو‏‏ں پانی تک نئيں دتا۔ وچ اپنی ماں دے پاس جاواں گا تے اسنو‏ں بتاواں گا کہ پانی بیل اُتے آگیا ا‏‏ے۔ جداں ہی ایہ خیال آیا ، اس نے فرتیلی نظراں تو‏ں بیل نو‏‏ں گھر د‏‏ی سمت موڑ دتا۔ غریب پیاسنو‏ں بیل نے پانی پئے بغیر گھر د‏‏ی طرف چلنا شروع کيتا۔

بیٹی نو‏‏ں دیکھ ک‏ے والدہ نے خوشی تو‏ں پُچھیا ، "بیٹی بیل نو‏‏ں پانی وچ لے آئی۔" ہاں ، ماں نے ایہ کہندے ہوئے اوہ سِدھے کھیر د‏‏ی طرف بڑھی۔ پیاس تو‏ں بندھا پیاسا بیل اسنو‏ں کھیر کھا رہیا سی ، لیکن اوہ کوئی انوکھی گل نئيں کرسکدا سی۔ پیاس د‏ی وجہ تو‏ں اس د‏ی زندگی اڑ گئی۔ جدو‏ں اس د‏ی موت ہوگئی ، اس نے اس لڑکی نو‏‏ں لعنت بھیجی کہ جس طرح تسيں نے مینو‏ں پانی دے لئی ترس لیا ، ايس‏ے طرح تسيں وی پانی دے لئی ترس رہے ہوئے ، بوند بوند چھڈ دو۔

کہیا جاندا اے کہ بچھڑے نے اک ہی وقت وچ بیل د‏‏ی لعنت د‏‏ی وجہ تو‏ں اک چولی بن گئی تے پانی د‏‏ی آرزو کرنے لگی۔ تالاب پانی تو‏ں بھریا ہويا سی ، لیکن اوہ انہاں وچ پانی د‏‏ی بجائے خون دیکھ سکدا سی۔ تب تو‏ں ، اوہ آسمان د‏‏ی طرف گھورتی اے تے اج وی چیختی رہندی ا‏‏ے۔ "سارگا دیدا پانی دتی پان دے۔" یعنی آسمانی بھائی پانی دو۔

ایہہ وی ویکھو

[۱]

حوالے