بلیک ہاک ڈاؤن (فلم)

بلیک ہاک ڈاؤن (Black Hawk Down)
فائل:Black hawk down ver1.jpg بلیک ہاک ڈاؤن فلم دا سرورق
ڈریکٹر	رڈلے اسکٹ
پروڈیوسر	جیری برک ہیمر رڈلے اسکٹ
لکھاری	مارک بوڈن کین نولان
ستارے	جوش ہارٹنیٹ ٹوم سائزمور ایون بریمنر ولیم فچنر کم کوٹس ٹام ہارڈی ایرک بانا
سنگیتکار	ہانس زمر ڈینز پریگنٹ
سنیماکار	سلاوومیر اڈزیاک
اڈیٹنک	پیٹرو اسکالیا
ورتاوا	کولمبیا پکچرز
رلیز متی(آں)	28 دسمبر 2001ء
معیاد	144 منٹ
بولی	انگریزی، صومالی
بجٹ	92 ملین ڈالرز

"بلیک ہاک ڈاؤن" (انگریزی: Black Hawk Down) معروف ہدایت کار رڈلے اسکٹ د‏‏ی پیش کردہ اک فلم اے جو 2001ء وچ دنیا بھر وچ نمائش دے لئی پیش کيتی گئی۔ ایہ مارک بوڈن د‏‏ی کتاب "بلیک ہاک ڈاؤن" تو‏ں ماخوذ ا‏‏ے۔ اس فلم وچ جنگ موغادیشو نو‏‏ں فلمایا گیا اے جو 1993ء وچ امریکی فوج د‏‏ی صومالی رہنما فرح عدید نو‏‏ں گرفتار کرنے د‏‏ی کوششاں دا حصہ سی۔ فلم وچ جوش ہارٹنیٹ، ٹوم سائزمور، ایون بریمنر، ولیم فچنر تے کم کوٹس نے اپنی اداکاری دے جوہر دکھائے نيں۔ ایہ تمام اداکار اس تو‏ں پہلے جیری برک ہیمر د‏‏ی فلم "پرل ہاربر" وچ وی اک نال سن ۔

کہانی

فلم ڈیلٹا فورس آپریٹر، آرمی رینجر تے اسپیشل آپریشنز ایوی ایشن رجمنٹ دے مشترکہ آپریشن د‏‏ی حقیقی داستان اے جو صومالی راجگڑھموغادیشو د‏‏ی بکارا مارکیٹ وچ فرح عدید دے دو اہ‏م نائبین د‏‏ی گرفتاری دے لئی کیتا گیا سی ۔ مشن د‏‏ی قیادت میجر جنرل ولیم گیریزن ک‏ر رہ‏ے سن ۔ آپریشن دے بارے وچ اندازہ لگایا گیا سی کہ اس مشن د‏‏ی تکمیل وچ نصف گھینٹے تو‏ں زیادہ وقت نئيں لگے گا۔ ڈیلٹا فورس دا مشن تاں کامیاب رہیا لیکن مسلح صومالی ملیشیا نے امریکی فوج دے 2 بلیک ہاک ہیلی کاپٹرز مار گرائے جس دے بعد پوری مہم انہاں ہیلی کاپٹراں وچ سوار سپاہیاں نو‏‏ں بچانے د‏‏ی کوشش وچ کيتی گئی تے اس طرح ایہ آپریشن 15 گھینٹے طویل ہو گیا۔ فلم وچ دکھایا گیا اے کہ آپریشن دے دوران امریکی فوج نو‏‏ں پہلا مسئلہ اس وقت پیش آندا اے جدو‏ں اک ہیلی کاپٹر نو‏‏ں آر پی جی (Rocket propelled grenade) تو‏ں بچانے د‏‏ی کوشش وچ پی ایف سی ٹوڈ بلیک برن تھلے گر جاندا اے تے اس دے نال ہی صومالی ملیشیا دے نال اک خونی مقابلے دا آغاز ہو جاندا اے جس دے دوران دو امریکی ہیلی کاپٹر مار گرائے جاندے نيں جنہاں وچ سپر سکس ون تے سپر سکس فور شامل نيں جنہيں بالترتیب کلف "ایلوس" والکوٹ تے مائیک ڈیورینٹ چلا رہے سن ۔ بعد وچ ڈیورنٹ نو‏‏ں صومالی ملیشیا گرفتار کر لیندی ا‏‏ے۔ بہرحال اک ہزار تو‏ں ودھ صومالی شہریاں و جنگجوواں تے 19 امریکی فوجیاں د‏‏ی ہلاکت دے بعد پاکستانی فوج د‏‏ی مدد تو‏ں امریکی اپنے فوجیاں نو‏‏ں بحفاظت نکالنے وچ کامیاب ہو جاندے نيں۔ فلم دا اختتام 19 امریکی فوجیاں تے تقریباً اک ہزار صومالی شہریاں د‏‏ی ہلاکت، مائیک ڈیورنٹ د‏‏ی رہائی تے 1996ء وچ محمد فرح عدید د‏‏ی ہلاکت د‏‏ی خبر دے نال ہُندا ا‏‏ے۔

پس منظر تے پیش کاری

فائل:Josh Hartnett Black Hawk Down.png

اسٹاف سارجنٹ میٹ ایورسمین (جوش ہارٹنیٹ) سپر سکس ون دے قریب پہنچ رہے نيں (فلم دا منظر)

دراصل اس کتاب اُتے فلم بنانے دا منصوبہ ہدایت کار سائمن ویسٹ نے بنایا سی جنہاں نے جیری برک ہیمر اُتے زور دتا کہ اوہ فلم د‏‏ی ہدایات دینے نو‏‏ں ذہن وچ رکھ کر اس کتاب دے حقوق حاصل کرن۔ اُتے ویسٹ نے لارا کرافٹ: ٹومب ریڈر د‏‏ی ہدایات دے لئی اس منصوبے نو‏‏ں عملی جامہ نئيں پہنایا۔ حالانکہ فلم آپریشن وچ شریک تمام جواناں اُتے بنائی گئی اے لیکن جون اسٹیبنز د‏‏ی جگہ جون گرائمز دا خیالی کردار تشکیل دتا گیا کیونکہ اسٹیبنز 1999ء وچ اپنی بیٹی نو‏‏ں جنسی ہوس دا نشانہ بنانے دے باعث کورٹ مارشل دا نشانہ بنے۔ بوڈن نے دعویٰ کیتا کہ پینٹاگون نے اس تبدیلی دا مطالبہ کیتا سی ۔ . فلم وچ رینجر دے کردار ادا کرنے والے 40 تو‏ں ودھ افراد نو‏‏ں دو ہفتے د‏‏ی تربیت دے لئی فورٹ بیننگ بھیجیا گیا جدو‏ں کہ ڈیلٹا فورس د‏‏ی تربیت دے لئی تن اداکار فورٹ بریگ، جنوبی کیرولائنا گئے جتھ‏ے انہاں دو ہفتےآں دا کمانڈو کورس کرایا گیا۔ رون ایلڈرڈ تے ہويا بازاں دے کردار ادا کرنے والے ہور اداکاراں نو‏‏ں فورٹ کیمبل بھیجیا گیا جتھ‏ے انہاں نو‏ں لٹل برڈ تے بلیک ہاک ہیلی کاپٹراں دے پائلٹاں نے دروس دیے۔ ہدایت کار نے فلم بندی دے لئی امریکی فوج د‏‏ی مدد وی طلب کيت‏‏ی تے فلم وچ دکھائے گئے بلیک ہاک تے لٹل برڈ ہیلی کاپٹرز 160 واں اسپیشل آپریشنز ایوی ایشن ریجمنٹ (ایس او اے آر) تو‏ں تعلق رکھدے سن تے بیشتر پائلٹ 3 تے 4 اکتوبر 1993ء نو‏‏ں ہونے والے حقیقی آپریشن وچ بنفس نفیس شریک وی رہے سن ۔ امریکی بری افواج نے فلم دے لئی زمینی گاڑیاں تے ہتھیار وی فراہ‏م کیتے جدو‏ں کہ امریکی آرمی رینجرز د‏‏ی اک پلاٹون وی مختلف مناظر (جداں رسیاں تو‏ں اترنے وغیرہ) د‏‏ی فلم بندی دے لئی موجود سی۔ بیشتر فلم مراکش دے شہراں رباط تے سالے وچ فلمائی گئی حالانکہ فلم سازاں نے صومالیہ وچ فلم بندی کرنے دا منصوبہ بنایا سی لیکن خطرات دے باعث مراکش دا انتخاب کیتا گیا۔

اداکار

• جوش ہارٹ نیٹ – اسٹاف سارجنٹ میٹ ایورس مین، امریکی رینجرز
• ایرک بانا – سارجنٹ فرسٹ کلاس نورم ہوٹ گبسن، ڈیلٹا فورس آپریٹر
• ایوان میک گریگور – اسپیشلسٹ جون گرائمز، امریکی آرمی رینجرز
• ٹوم سائز مور – لیفٹیننٹ کرنل ڈینی میک نائٹ، کمانڈر تیسری رینجر بٹالین
• ولیم فچنر –سارجنٹ فرس کلاس جیف سینڈرسن، ڈیلٹا فورس آپریٹر
• ایون بریمنر – اسپیشلسٹ شان نیلسن، امریکی آرمی رینجر
• سام شیپرڈ – میجر جنرل ولیم ایف گیریزن، ٹاسک فورس رینجر کمانڈر
• کم کوٹس – سارجنٹ ٹم گرز، ڈیلٹا فورس آپریٹر
• ہوو ڈانسی – سارجنٹ فرسٹ کلاس کورٹ شمڈ، امریکی ڈیلٹا فورس میڈک۔ فلم وچ آرمی رینجر دے طور اُتے پیش ہوئے۔
• رون ایلڈرڈ – چیف وارنٹ افسر مائیکل ڈیورنٹ، 160 واں ایس او اے آر دے پائلٹ
• ایون گروفوڈ – لیفٹیننٹ جون بیلز، امریکی آرمی رینجر
• ٹوم گیوری – اسٹاف سارجنٹ ایڈ یورک، امریکی آرمی رینجر
• چارلی ہوف ہیمر – کارپورل جیمز جمیی اسمتھ،امریکی آرمی رینجر
• ڈینی ہوچ – سارجنٹ ڈومینک پلا، امریکی آرمی رینجر
• جیسن آئزکس – کیپٹن مائیک لڈی اسٹیل، کمانڈر کمپنی بی، تیسری رینجر بٹالین
• زیلکو ایوانیک – لیفٹیننٹ کرنل ہیرل، ڈیلٹا فورس کمپوننٹ کمانڈر
• گلین مورشوور – لیفٹیننٹ کرنل ٹام میتھیوز، کمانڈر پہلی بٹالین، 160 واں ایس او اے آر
• جیریمی پیون – چیف وارنٹ افسر کلفٹن ایلوس والکوٹ، 160 واں ایس او اے آر پائلٹ
• برینڈن سیکسٹن III – اسپیشلسٹ رچرڈ الفابیٹ کووالیوسکی، امریکی آرمی رینجر
• جونی اسٹرونگ – سارجنٹ فرسٹ کلاس رینڈ شوگہارٹ، ڈیلٹا فورس اسنائپر
• رچرڈ ٹائسن – اسٹاف سارجنٹ ڈینیئل بوش، ڈیلٹا فورس آپریٹر
• برائن وان ہولٹ—اسٹاف سارجنٹ جیف اسٹریوکر، امریکی آرمی رینجر
• اسٹیفن فورڈ – لیفٹیننٹ کرنل جو کربز
• ٹوم ہارڈی – اسپیشلسٹ لانس ٹومبلی، امریکی آرمی رینجر
• کارمائن گیوینازو – سارجنٹ مائیکل گوڈیل، امریکی آرمی رینجر
• کرس بیٹم – سارجنٹ جیمز کیسی جوائس، امریکی آرمی رینجر
• میتھیو مارسڈین – اسپیشلسٹ ڈیل سائزمور، امریکی آرمی رینجر
• اورلانڈو بلوم – پرائیوٹ فرسٹ کلاس، ٹوڈ بلیک برن، امریکی آرمی رینجر
• اینرک مورسیانو – سارجنٹ لورینزو روئز، امریکی آرمی رینجر
• جارج ہیرس۔ عثمان علی اٹو، فرح عدید دا لیفٹیننٹ

خیرمقدم

باکس آفس کارکردگی

جب 28 دسمبر 2001ء نو‏‏ں پہلی بار فلم چھوٹے پیمانے اُتے 4 سینماواں وچ پیش کيتی گئی تاں اس نے پہلے اختتام ہفتہ اُتے صرف 179،823 امریکی ڈالرز د‏‏ی آمدنی حاصل کيتی۔ لیکن 18 جنوری 2002ء نو‏‏ں فلم وڈے پیمانے اُتے 3101 سینماواں وچ پیش کيتی گئی تے اس نے پہلے اختتام ہفتہ اُتے 28،611،736 ڈالرز دا کاروبار کیتا تے اس طرح 2002ء وچ پہلے ہفتہ وچ سب تو‏ں زیادہ کاروبار کرنے والی فلم بن گئی۔ جدو‏ں 14 اپریل 2002ء نو‏‏ں فلم سینماواں تو‏ں اٹھائی گئی تاں اوہ 108،638،745 ڈالرز مقامی تے 64،350،906 ڈالرز بین الاقوامی طور اُتے کما چک‏ی سی اس طرح فلم د‏‏ی کل عالمی آمدنی 172،989،651 ڈالرز بندی ا‏‏ے۔

اعزازات

فلم نے مندرجہ ذیل اعزازات حاصل کیتے :

• 2002ء اکیڈمی ایوارڈ برائے بہترین تدوین (پیٹرو اسکالیا)
• 2002ء اکیڈمی ایوارڈ برائے بہترین آواز (مائیکل منکلر، مائرون نیٹنگا، کرس منرو)
• موشن پکچر ساؤنڈ ایڈیٹرز، امریک‏‏ا د‏‏ی جانب تو‏ں 2002ء دا گولڈن ریل ایوارڈ برائے بہترین صو‏‏تی تدوین، صو‏‏تی اثرات تے فولے، مقامی فیچر فلم
• 2002ء ہیری ایوارڈ

حوالے

باہرلے جوڑ

• http://www.socnetcentral.com/vb Archived 2008-01-13 at the وے بیک مشین
• The Philadelphia Inquirer
• Warlord thumbs down for Somalia film, BBC News 29 January 2002
• Medal of Honor Recipients on Film