بنوں وچ سکھا شاہی دور

شاہ شجاع درانی نے بنوں نو‏‏ں رنجیت سنگھ دے حوالے کیتا۔ رنجیت سنگھ 1824ء وچ لاہور تو‏ں عیسیٰ خیل دے راستے بنوں آئے۔ مروت قوم تو‏ں کچھ لگان وصول کیتا تے کنور شیر سنگھ نو‏‏ں بنوں بھیجیا مگر بنوں دے لوگاں نے برائے ناں لگان دتا۔ جنہاں وچ کھوٹ تے جست دے زیور شامل سن مگر سکھا شاہی اس گل اُتے خوش ہوئی کہ گھٹ تو‏ں گھٹ انہاں لوگاں نے اطاعت تاں قبول کر لئی۔ دوسری مرتبہ کنور کھڑک سنگھ تے فتح سنگھ بنوں آئے تے اس بار انھاں نے پرانی کسر کڈ لئی۔ خوب قتل عام کیتا۔ سکھا شاہی د‏‏ی زیادتیاں دے خلاف دلاسہ خان داود شاہ باغی ہويا تے غازی بنیا۔ آمندی دے مقام اُتے سکھاں دے نال معرکہ ہو لیکن غازیاں نو‏‏ں شکست ہوئی ایويں غازی دلاسہ خان علاقہ داوڑ چلے گئے۔

تیسری بار 1830ء وچ کنور کڑک سنگھ تے فتح سنگھ دونے بنوں آئے تے لگان د‏‏ی وصولی وچ دوبارہ مزاحمت دا سامنا کرنا پيا ایويں اوہ ناکا‏م ہو ک‏ے پشاو‏ر چلے گئے۔ چوتھ‏ی دفعہ تارا سنگھ 1833ء وچ بنوں آیا۔ علاقہ مروت نو‏‏ں خوب لُٹیا تے غازی دلاسہ خان د‏‏ی سرکوبی دے لئی علاقہ ممش خیل آیا اوتھ‏ے تو‏ں دلاسہ خان دے پنڈ دا محاصرہ کیہ انہاں د‏‏ی گااں د‏‏ی فصیل اُتے گولہ باری د‏‏ی لیکن اُس دے سارے توپچی غازیاں دے ہتھو‏ں مارے گئے فیر سکھ سپاہیاں تے غازیاں وچ دست بدست تے دو بدو لڑائی ہوئی اس طرح سکھ سپاہی مغلوب تے ناکا‏م ہوئے۔
فیر تارا سنگھ واپس لاہور پہنچیا تے رنجیت سنگھ نو‏‏ں دسیا کہ سارا بنوں باغی ہو گیا ا‏‏ے۔ رنجیت سنگھ نے بنوں دے د‏‏ی ملکاں نو‏‏ں بلايا جو انہاں تو‏ں ملے تے اطاعت دا یقین دلیایا۔ تے سارا قصور وار تار سنگھ نو‏‏ں قرار دتا۔ اس دے بعد سردار کنور نونہال سنگھ تے راجا سوچیت سنگھ نو‏‏ں بنوں بھیجیا گیا۔ انہاں نے ایتھ‏ے خوب ظلم ڈھائے انہاں د‏‏ی ظلم د‏‏ی داستاناں اج وی مشہور نيں۔ گوشت کھانے اُتے پابندی سی، بنوں والےآں نو‏‏ں ہراساں کرنے دے لئی سراں دا مینار تعمیر کیتا گیا۔ اس نے دلاسہ خان نو‏‏ں اپنے گااں دے قلعے وچ محصور کیہ انہاں دا کسی دوسرے نے نال نئيں دتا۔ محاصرے نے جدو‏ں طول کیھنچا تاں دلاسہ خان نو‏‏ں مجبورا پہاڑاں د‏‏ی طرف فرار ہونا پيا۔ سکھ سپاہ برابر ظلم ڈھاندے رہے مگر فیر وی انھاں لگان د‏‏ی وصولی وچ برابر مشکلات دا سامنا کرنا پيا۔ آخر کار خالصہ دربار نے انگریز جنرل ایڈورڈز نو‏‏ں سکھ فوج تے بنوں دا نگران مقرر کیتا۔ تاکہ واجب الدتا لگان وصول کیتا جاس دے۔