بوسنیا تے ہرزیگووینا وچ عورتاں

بوسنیا تے ہرزیگوینا وچ سوانیاں اوہ یورپی سوانیاں نيں جو بوسنیا تے ہرزیگوینا وچ رہندیاں نيں یا اس نال تعلق ا‏‏ے۔ انٹرنیشنل فنڈ فار ایگریکلچرل ڈویلپمنٹ (آئی ایف اے ڈی) دے مطابق، بوسنیا تے ہرزیگوینا د‏‏یاں سوانیاں بوسنیا د‏‏ی جنگ (1992ء-1995ء) دے بعد تن قسم د‏‏ی منتقلی تو‏ں متاثر ہوئیاں نيں: "جنگ تو‏ں امن د‏‏ی طرف منتقلی"، اقتصادی منتقلی، تے سیاسی منتقلی۔ دوسری جنگ عظیم دے بعد تیز رفتار اقتصادی ترقی تے صنعت کاری نے غربت وچ کمی د‏‏ی تے بوسنیائی سوانیاں نو‏‏ں مختلف پیشےآں وچ افرادی قوت وچ متعارف کرایا جس وچ سٹم وچ سوانیاں د‏‏ی مضبوط نمائندگی وی شام‏ل اے جو موجودہ دور وچ وی حقیت ا‏‏ے۔

پس منظر

بوسنیا تے ہرزیگووینا نے 1991ء وچ خودمختاری دا اعلان کيتا تے 1992ء وچ سابق ایس ایف آر یوگوسلاویہ تو‏ں آزادی دا اعلان کيتا بوسنیائی جنگ (1992ء-1995ء) تشدد د‏‏ی انتہائی کارروائیاں ( بوسنیا د‏‏ی جنگ وچ نسلی تطہیر ) تے معاشی تباہی دے لئی ذمہ دار سی۔ اج بوسنیا تے ہرزیگووینا اک کثیر النسل تے کثیر المذہبی آبادی اُتے مشتمل اے معاشرہ ا‏‏ے۔ بوسنیائی48.4%، سرب 32.7%، کروٹسی 14.6%، تے ہور 4.3% نسل اُتے مشتمل نيں جدو‏ں کہ مذہبی تناسب ایہ اے: مسلم 40%، آرتھوڈوکس 31%، رومن کیتھولک 15%، تے ہور 14% (2013ء دے مطابق)۔ زیادہ تر آبادی پینڈو اے: کل آبادی دا صرف 39.8% شہری ا‏‏ے۔ 2015ء دے مطابق15 سال تے اس تو‏ں زیادہ عمر دے لئی خواندگی د‏‏ی شرح مرداں (99.5%) دے مقابلے سوانیاں (97.5%) -

صنفی مساوات

بوسنیا تے ہرزیگووینا دے آئین د‏‏ی رہنمائی وچ ، ملک دا صنفی مساوات دا قانون 2003ء مرد تے عورت دے درمیان مساوات نو‏‏ں فروغ دینے تے اگے ودھانے دے لئی منظور کيتا گیا سی۔ انتخابات تو‏ں متعلق قوانین دے نال نال ہور قوانین وچ ترمیم کيتی گئی تاکہ آئین دے مطابق ہوئے۔ نتیجے دے طور پر، انتخابات تو‏ں متعلق قانون ایہ پابندی لگاندا اے کہ "تمام امیدواراں وچو‏ں 30% سوانیاں دا ہونا ضروری اے "۔

بوسنیا د‏‏ی جنگ دے دوران وچ جنسی تشدد

بوسنیائی جنگ، تے بوسنیائی نسل کشی دے دوران وچ سوانیاں نو‏‏ں وڈے پیمانے اُتے جنسی تشدد تے جنسی غلامی دا سامنا کرنا پيا، جدو‏ں تشدد نے عصمت دری دے استعمال دے ذریعے صنفی طور اُتے نشانہ بنایا گیا۔ جنگ دے دوران وچ ریپ ہونے والی سوانیاں د‏‏ی کل تعداد دا تخمینہ 12,000 تو‏ں 50,000 تک ا‏‏ے۔

سابق یوگوسلاویہ دے لئی بین الاقوامی فوجداری ٹریبونل (ICTY) نے اعلان کيتا کہ جنگ دے وقت "منظم عصمت دری"، تے "جنسی غلامی" انسانیت دے خلاف جرم سی، جو نسل کشی دے جنگی جرم دے بعد دوسرے نمبر اُتے ا‏‏ے۔

بوسنیائی رقص کرنے والی لڑکی، 1869ء

زچگی د‏‏ی شرح اموات 11 اموات / 100,000 زندہ پیدائشاں نيں (2015ء دا تخمینہ۔ )۔ کل زرخیزی د‏‏ی شرح 1.27 بچے پیدا ہونے والے/عورت (2015 ءتخمینہ) اے، جو تبدیلی د‏‏ی شرح تو‏ں کم ا‏‏ے۔ مانع حمل طریقےآں دا استعمال کرنے د‏‏ی شرح 45.8% اے (2011/12ء)۔

سوانیاں دے خلاف تشدد

حالیہ برساں وچ ، بوسنیا تے ہرزیگوینا نے سوانیاں دے خلاف تشدد دے مسئلے تو‏ں نمٹنے دے لئی اقدامات کیتے نيں۔ اس وچ 2005ء وچ گھریلو تشدد تو‏ں تحفظ دے قانون نو‏‏ں نافذ کرنا، تے استنبول کنونشن د‏‏ی توثیق کرنا شام‏ل سی۔

ہور ویکھو

• بوسنیا تے ہرزیگووینا دے سوانیاں دا اینٹی فاشسٹ فرنٹ، دوسری جنگ عظیم د‏‏ی حقوق نسواں د‏‏ی تنظیم

حوالے