بھدرواہی زبان

بھدرواہی
Bhadarwahi
مقام	وادی چناب
علاقہ	بھدرواہ، ضلع ڈوڈا
بولن والے	۱۲۰,۰۰۰ (2011)
بولی ٹبر	ہند۔یورپی ہند ایرانی ہند آریائی بھدرواہی
لپی	نستعلیق
بولی کوڈ
ISO 639-3	bhd

بھدرواہی، مغربی پہاڑی گروپ د‏‏ی اک ہند آریائی زبان اے جو وادی چناب، ضلع ڈوڈا وچ بھدرواہ علاقے وچ بولی جاندی ا‏‏ے۔

بھدرواہی ناں نو‏‏ں یا تاں تنگ معنےآں وچ اس بولی دا حوالہ دیندے ہوئے سمجھیا جا سکدا اے، جیہنو‏ں مقامی طور اُتے بھیڈلائی دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے، جو بھدرواہ وادی د‏‏ی مقامی اے، یا وسیع تر معنےآں وچ اس وسیع علاقے وچ بولی جاݨ والیاں متعلقہ بولیاں دے گروپ دا احاطہ کرن لئی جتھے اک زبان دے طور تے بھدرواہی دا صحیح استعمال کيتا جاندا ا‏‏ے۔ بھدرواہی توں علاوہ، اس گروہ وچ بھلیسی تے کھسالی بولی وی شام‏ل ا‏‏ے۔ چوراہی دا گہرا تعلق ا‏‏ے۔

صوتیات

اکھر

	سامنے والا	مرکزی	پِچھے
اعلیٰ	iː		uː
لوئر ہائی	i		u
وسط	e eː		oː
زیريں وسط		ə	o
کم			ɑː

تلفظ

		بلابیل	دنداں دا	الیوولر	پوسٹل ویولر	Retroflex	طالو	ویلار	گلوٹل
ناک		m		n		ɳ	ɲ
رک جاؤ	بے آواز	p	t̪			ʈ	t͡ʃ	k
	خواہش مند	pʰ	t̪ʰ			ʈʰ	t͡ʃʰ	kʰ
	آواز دی	b	d̪			ɖ	d͡ʒ	ɡ
	سانس لینے والا	bʱ	d̪ʱ			ɖʱ	d͡ʒʱ	ɡʱ
فراقی	بے آواز			s	ʃ		ç çʰ		h
	آواز دی			z zʱ
لگ بھگ		w		l			j
ٹریل				r
تھپتھپاواں یا تھپتھپاواں۔						ɽ

حالت

اس بولی نو‏‏ں عام طور اُتے پہاڑی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ کچھ مقرر بولی وی کہہ سکدے نيں۔ بولی د‏‏ی کوئی سرکاری حیثیت نئيں۔ اقوام متحدہ دے تعلیمی، سائنسی تے ثقافتی ادارے (UNESCO) دے مطابق ایہ بولی یقینی طور تے خطرے تو‏ں دوچار زمرے وچ اے، یعنی بہت سارے بھدرواہی والدین بچےآں نو‏‏ں ایہ بولی نئيں سکھا رہے، جیہدی وجہ تو‏ں ایہدے مقامی بولݨ والےآں د‏‏ی تعداد کم ہو رہی ا‏‏ے۔ کچھ دوسری زباناں، جداں کشمیری تے اردو ایہ جگہ لے رہیاں نيں۔ ایہ اک قدیم فطری انسانی رجحان اے جس وچ لوکاں د‏‏ی بولی نو‏‏ں اقتصادی تے سماجی طور تے بہتر رکھیا گیا ا‏‏ے۔

تشہیر

ایہد‏‏ی تشہیر لئی اک نیوز آؤٹ لیٹ چناب ٹائمز د‏‏ی طرفو‏ں سرازی تے بھدرواہی زباناں وچ روزانہ نیوز ہیڈ لائنز دا پروگرام نشر کيتا جاندا ا‏‏ے۔

حوالے