تاریخ معصومی (کتاب)
تاریخ سند جو تاریخ معصومی دے ناں توں معروف اے سندھ دی تریخ دے قدیم ترین بنیادی مآخذ وچوں اک اے، اسنوں میر محمد معصوم بکھری (متوفی ۱۰۱۹ھ) نے سنہ ۱۰۰۹ھ دے آس پاس تالیف کيتا سی۔ اس کتاب وچ مولف نے مسلمانون دے ہتھوں فتح سندھ دے بعد توں اپنے دور (گیارھویں صدی ہجری دے اوائل) تک سندھ دی تریخ، ہور شاہان ہند، سلاطین دہلی تے قندھار توں ماوراء النہر دے احوال و تریخ ہور سندھ دے مغلیہ دور اُتے مفصل احوال قلمبند کیتے نيں۔
مشتملات
[سودھو]تاریخ معصومی چار حصےآں اُتے مشتمل اے۔
پہلے حصہ دا عنوان اے «در ذکر فتح سند و تعیین نمودن عسکر فیروزی اثر اسلام از دارالسلام بغداد در زمان خلافت ولید بن عبد الملک، وقایع محاربات ایشان با لشکر کفار حق ناشناس، و مدت حکومت گماشتگان خلفائ بنی امیه و بنی عباس۔»
یعنی: فتح سندھ، ولید بن عبد الملک دے زمانہ خلافت وچ دار السلام بغداد توں فیروزمند لشکر اسلام دی تعیناتی، کفار توں ہونے والے معرکےآں تے اموی و عباسی خلفاء دی جانب توں متعین حکام دے دور حکومت دے بیان وچ ۔
دوسرے حصہ دا عنوان اے: «در ذکر سلاطین که بعد وچ حکومت گماشتگان خلفای عباسیه لوای حکومت در دیار سند برافراشته اند۔»
یعنی خلفاء بنو عباس دے امرا دے بعد سندھ دی مسند سلطنت اُتے متمکن ہونے والے سلاطین دے بیان وچ ۔
تیسرے حصہ دا عنوان اے: «در ذکر ایالت حکام ارغونیه و مدت حکومت و وقایع محاربات ایشان۔»
یعنی صوبہ ارغوانیہ دے حکام، دور حکومت تے انہاں دیاں جنگاں دے واقعات دے بیان وچ ۔