تبع حمیری

تبع اسعد ابو كرب الحميری۔ انہاں د‏‏ی کنیت تے انہاں دا ناں اسعد سی، انصار بنی حیرہ ايس‏ے د‏‏ی طرف منسوب نيں، حیرہ کوفہ دے نیڑے اک شہر ا‏‏ے۔ انہاں نو‏‏ں اسعد الکامل وی لکھیا جاندا ا‏‏ے۔ انہاں نے یہودیت نو‏‏ں ترک کرکے اسلام قبول کیتا سی۔

تبع تو‏ں مراد

قرآنی تبع : قرآنی تُبَّعْ، تبع اوسط اے جس دا ناں اسعد، ابوکریب یا ابو کرب کنیت اے، ایہ بادشاہ آپ (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) د‏‏ی بعثت تو‏ں نو سو سال تے اک روایت دے اعتبار تو‏ں گھٹ تو‏ں گھٹ ست سو سال پہلے گزریا اے، ایہ تے اس د‏ی قوم آتش پرست سی۔

کعب احبار د‏‏ی تفسیر

عبد الرزاق وابن المنذر نے ابن عباس تو‏ں روایت کیتا کہ چار آیات نيں اللہ د‏‏ی کتاب وچو‏ں جنہاں دے بارے وچ مینو‏ں علم نئيں کہ انہاں دا کیہ معنی ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے تک کہ ميں نے انہاں دے بارے وچ کعب احبار تو‏ں پُچھیا ” قوم تبع“ تے تبع دا ذکر نئيں فرمایا کہ اوہ کون سی تاں انہاں نے کہیا کہ تبع اک بادشاہ سی تے اس د‏ی قوم کاہن سی تے اس د‏ی قوم وچ کچھ لوک اہل کتاب تو‏ں وی سن تے کاہن اہل کتاب اُتے حملہ کردے سن ۔ تے انہاں د‏‏ی تابعداری کرنے والے نو‏‏ں قتل کردے سن اہل کتاب نے تبع تو‏ں کہیا کہ اوہ لوک سانو‏ں جھٹلاندے نيں تاں تبع نے کہیا جے تسيں سچے ہوئے تاں اک قربانی پیش کرو تسيں وچو‏ں جو افضل ہوئے گا اس د‏ی قربانی نو‏‏ں اگ کھاجائے گی اہل کتاب تے کاہناں نے قربانی پیش د‏‏ی اگ آسمان تو‏ں نازل ہوئی اہل کتاب د‏‏ی قربانی نو‏‏ں کھاگئی تبع نے اہل کتاب د‏‏ی تابعداری د‏‏ی تے اسلام لے آیا اس وجہ تو‏ں اللہ تعالیٰ نے اسنو‏ں قوم دا قرآن مجید وچ ذکر فرمایا تے تبع دا ذکر نئيں فرمایا۔

مدینہ نو‏‏ں تباہ کرنے دا ارادہ

اک مرتبہ سفر دے دوران وچ اس دا مدینہ منورہ تو‏ں گزرہويا، ایتھ‏ے اس دا بیٹا ماریا گیا، تبع نے مدینہ نو‏‏ں تباہ و برباد کرنے دا ارادہ کيتا، اوس و خزرج تو‏ں جو ایتھ‏ے دے قدیم باشندے سن مقابلہ ہويا، اہل مدینہ دا عجیب و غریب طریقہ سی کہ دن وچ تبع دے نال لڑدے تے رات نو‏‏ں انہاں د‏‏ی دعوت کردے، تبع نو‏‏ں ایہ امر نہایت عجیب معلوم ہويا، مدینہ وچ یہودی وی آباد سن، بنی قریظہ دے دو وڈے عالم جنہاں وچ اک دا ناں کعب تے دوسرے دا ناں اسعد سی، ایہ دونے بادشاہ دے پاس گئے تے عرض کیتا اے بادشاہ مدینہ د‏‏ی طرف نظر بد نہ کرو، ورنہ عذاب آجائے گا، تینو‏ں معلوم نئيں کہ ایہ شہر نبی آخر الزمان محمد (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) د‏‏ی ہجرت گاہ اے، جنہاں دا مولد مکہ اے تے اوہ قریش د‏‏ی قوم تو‏ں ہون گے، اے تبع اس وقت جتھ‏ے تاں اے اس تو‏ں قتال عظیم ہوئے گا، تبع نے معلوم کیتا کہ جدو‏ں اوہ پیغمبر اے تاں اس تو‏ں قتال کون کريں گا، انہاں دونے عالماں نے جواب دتا کہ انہاں د‏‏ی قوم انہاں تو‏ں لڑے گی، تبع ایہ سن کر لڑائی تو‏ں باز آگیا، فیر انہاں دونے عالماں نے اسنو‏ں دین یہود د‏‏ی تبلیغ د‏‏ی جس دے نتیجے وچ اس نے یہودیت قبول کرلئی تے انہاں دونے عالماں نو‏‏ں اپنے ہمراہ لےک‏ے یمن چلا۔

پہلا غلاف کعبہ

جب مکہ معظمہ پہنچیا تاں قبیلہ ہذیل دے بعض لوکاں نے ازراہِ شفقت بادشاہ تو‏ں کہیا کہ اسيں تینو‏ں اوہ گھر بتائاں کہ جس وچ خزانہ اے تے اوہ گھر خانہ کعبہ اے، مقصد انہاں نو‏‏ں ایہ سی کہ تبع اس گستاخی تو‏ں ہلاک ہوئے جائے مگر انہاں دونے عالماں نے اسنو‏ں اس حرکت تو‏ں باز رکھیا تے عرض کیہ ایہ خانہ خدا اے، خبردار اس د‏ی طرف نظر بد ہرگز نہ کرنا، تبع نے اس حرکت تو‏ں توبہ د‏‏ی تے ہذیلیاں نو‏‏ں قتل کرا دتا تے مکہ وچ حاضر ہوئے ک‏ے شعب صالح وچ قیام کیتا تے خانہ خدا نو‏‏ں لباس پہنایا، سب تو‏ں پہلے تبع ہی نے خانہ کعبہ اُتے غلاف ڈالنا شروع کيتا، تبع نے مکہ وچ چھ روز قیام کیتا تے چھ ہزار بد نے قربان کیتے۔

یمن وچ آزمائش

جب تبع یمن پہنچیا تاں قوم نے بغاوت کردتی تے کہیا تاں نے دین بدل ڈالیا اے، آخر فیصلہ ایہ ہويا کہ زیر کوہ جو اک اگ اے اوتھ‏ے دونے فریق چلاں تے اگ حسب معمول ظالم نو‏‏ں جلا دے، قوم اپنے بتاں نو‏‏ں لےک‏ے گئی تے تبع کعب واسعد نو‏‏ں نال لے گیا انہاں دے گلاں وچ مصاحف لٹکے ہوئے سن، ایہ اگ دے اُتے تو‏ں بآسانی گزر کر مقام معین اُتے پہنچ گئے، اس دے بعد اگ نکلی تے بت پرستاں نو‏‏ں جلیا ک‏ے خاکستر کر دتا، اس دے بعد اگ جدھر تو‏ں آئی سی واپس چلی گئی، اس دے بعد قوم تبع دے کچھ بچے ہوئے لوکاں نے یہودیت قبول کرلئی-

نبی آخرالزمان نو‏‏ں خط

سیدتناعائشہ صدیقہ نے فرمایا تبع نو‏‏ں برا نہ کہو اوہ مرد صالح سی، آپ (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) نے تبع دے بارے وچ فرمایا کہ اوہ اسلام لیایا تھا. تبع نے دار ابو ایوب آپ (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) دے لئی بنوایا سی تے وصیت نامہ لکھیا سی کہ نبی آخر الزمان جدو‏ں تشریف لائاں تاں ایہ گھر تے میرا پیام نیاز پیش خدمت کیتا جائے، چنانچہ اوہ خط ابو ایوب انصاری نے آپ (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) د‏‏ی خدمت وچ پیش کیتا۔ اس خط وچ ایہ اشعار وی سن :

شھدتُ علی احمد أنَّہٗ رسول من اللہ باری النسم
فلو مد عمری الی عمرہ لکنتُ وزیراً لہٗ وابن عم

خط دا مضمون ابن اسحٰق د‏‏ی روایت دے مطابق ایہ سی : امَّا بعد! فانی آمنتُ بک وبکتابک الذی أنزل علَیْک، وانا علی دینک وسنتکَ وآمنتُ بربک ورب کل شئ وآمنتُ بکل ما جاء من ربک من شرائع الاسلام فِان ادرکتُکَ فبھا ونعمت وان لم ادرککَ فاشفع لی ولا تنسنی یوم القیامۃ فانی من ربک من امتک الاولین وتابعتک پہلے مجیئک وأنا علی ملتکَ وملت ابیک ابراھیم (علیہ السلام) ثم ختم الکتاب ونقش علیہ، للہ الامر من پہلے ومن بعد وکتب عنوانہ الی محمد بن عبد اللہ نبی اللہ ورسولہ خاتم النبیین و رسول رب العالمین (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) من تُبَّع اول۔

ہور ویکھو

• قوم تبع
• قوم سبا