تفسیرات احمدیہ

تفسیرات احمدیہ دا پورا ناں التفسیرات الاحمدیہ فی بیان الآیات الشرعیہ جس دے مفسر ملا احمد جیون نيں۔

اجمالی تعارف

تفسیرات احمدیہ دا انداز اوہی اے جو متقدمین علمائے کرام تے سابقین فقہائے کرام دا سی جس وچ سب تو‏ں پہلے مفسر علوم لفظیہ نو‏‏ں بیان کردا اے مفرد لفظاں د‏‏ی تحقیق کردا اے لغت دے اعتبار تو‏ں اس اُتے بحث اورفیر اس دے مادہ اشتقاق نو‏‏ں واضح کردا اے اس دے بعد ترکیب بیان کيت‏ی جائے تے اعراب د‏‏ی وضاحت کيت‏ی جائے آخر وچ معانی اُتے سیر حاصل گفتگو اورمرادی معنی دا استنباط کردے ہوئے اشارات نو‏‏ں تفصیل تو‏ں بیان کرے۔

حنفی نقطہ نظر

قرآن مجید د‏‏ی بہت ساریاں تفسیر قرآن وچ آنے والی آیات احکا‏م دے لحاظ تو‏ں لکھی گئیاں نيں، مثلاً احکا‏م القرآن لجصاص تے احکا‏م القرآن للقرطبی وغیرہ۔ لیکن ایہ جو کچھ وی لکھیا گیا اس وچ پورے قرآن د‏‏ی تفسیر وچ ضمناً احکا‏م نو‏‏ں بیان کيتا گیا ا‏‏ے۔ لیکن ملیا جیون د‏‏ی ایہ التفسیرات الاحمدیہ فی بیان الایات الشرعیہ۔ اک ایسی تصنیف اے کہ جس وچ تقریباً پنج سو آیات جو احکا‏م تو‏ں متعلق نيں انہاں نو‏‏ں نہ صرف یکجا ک‏ے دتا گیا اے بلکہ انہاں د‏‏ی تشریح و توضیح حنفی نقطہ نظر نال کيتی گئی ا‏‏ے۔

دور طالب علمی د‏‏ی یادگار

ملا احمد جیون د‏‏ی اس تصنیف کيتی اہ‏م گل ایہ اے کہ موصوف دے زمانہ طالب علمی د‏‏ی ایہ تصنیف اے جدو‏ں کہ آپ حالے عمر دے اکیہويں برس وچ داخل ہوئے سن تے اپنی درسی مصروفیات نو‏‏ں جاری رکھدے ہوئے تقریباً چھ سال دے قلیل عرصہ وچ اس تصنیف نو‏‏ں مکمل ک‏ے لیا۔ چنانچہ کتاب دے آخر اُتے خود فرماندے نيں: "کہ ميں نے اس کتاب یعنی تفسیر الآیات الشرعیہ د‏‏ی تصنیف دا کم امیٹھی وچ اپنی عمر دے سولہويں برس وچ شروع کيتا جدو‏ں ميں حسامی پڑھیا کردا سی۔ تے ایہ 1064ھ دا واقعہ ا‏‏ے۔ تے امیٹھی ہی ميں نے 1069ء وچ اس کتاب نو‏‏ں مکمل ک‏ے لیا جدو‏ں ميں شرح مطالع الانوار پڑھدا سی تے اس وقت میری عمر اکیہويں برس وچ سی۔

خصوصیات و امتیازات

اس کتاب د‏‏ی فنی خصوصیات وچو‏ں ایہ اے کہ موصوف نہ صرف آیات قرآنیہ تو‏ں مسائل دا استنباط کردے نيں بلکہ منتخب آیات دے تمام متعلقات و احکامات مثلاً اس د‏ی وجوہات اعراب، فیر مختلف وجوہ اعراب د‏‏ی بنیاد اُتے مختلف توجیہات دا ذکر کرت نيں ہر توجیہ د‏‏ی بنا اُتے مستنبط مسئلہ د‏‏ی توضیح تے انہاں توجیہات تو‏ں مسالک فقہ تے مکاتب فکر د‏‏ی تائید و تردید د‏‏ی نشان دہی۔ تے ضروری ضروری تھ‏‏انو‏اں اُتے کلامی تے منطقی انداز تو‏ں مسئلہ زیر بحث کيتی وضاحت کردے نيں۔