توبل بن یافث

توبل بن یافث
جم
وفات
والد	یافث
بہن/بھائی	جمر بن یافث ،  تبراس بن یافث ،  یونان بن یافث ،  مادی بن یافث ،  ماجوج بن یافث (بائبل) ،  مسک بن یافث

ناں و نسب

توبل بن یافث ( عبرانی: תֻבָל‎ , Ṯuḇāl ,سانچہ:IPA-he )، پیدائش ۱۰ (" قوماں دا جدول ") وچ ، نوح دے بیٹے یافث دے بیٹے دا ناں سی۔ بنیادی ذرائع دے مطابق اوہ کاکیشین ایبیرین ( جارجیا دے باشندےآں دے آباؤ اجداد) دے والد دے طور اُتے جانیا جاندا ا‏‏ے۔ بعد وچ ، سینٹ جیروم نے کاکیشین آئبیریا (جارجیا نو‏‏ں کہیا جاندا اے ) نو‏‏ں جزیرہ نما آئبیرین (مغربی یورپ) وچ تبدیل کيتا تے سیول دے اسیڈور نے اس غلطی نو‏‏ں مضبوط کيتا۔

جدید اسکالرشپ

جدید اسکالرشپ نے بائبل دے توبل د‏‏ی شناخت تابل دے نال د‏‏ی اے، جو اک اناطولیائی ریاست تے علاقہ اے جس دا آشوری ذرائع وچ ذکر کيتا گیا ا‏‏ے۔

توبل پہلی ہزار سال ق م وچ ایشیا مائنر وچ ہیٹی دے بعد د‏‏ی لوئین ریاست سی۔ اس دے پڑوسی، مشکی ، روايتی طور اُتے میشیک تو‏ں منسلک نيں۔ کچھ مورخین  ہور تبل تے توبل نو‏‏ں بحیرہ اسود دے ساحل اُتے قبیلے دے نال جوڑدے نيں جو بعد وچ یونانیاں نو‏‏ں تبرینی دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے، حالانکہ ایہ تعلق غیر یقینی ا‏‏ے۔ تبرینی تے آس پاس دے قبیلے، چلیبس (خالب/خالدی) تے موسینوئیکی (یونانی وچ Mossynoikoi ) نو‏‏ں کدی کدی دھات کاری دے بانی تصور کيتا جاندا سی۔ یونانی تبرینی نو‏‏ں سیتھیائی قوم سمجھدے سن ۔

زیادہ حوالے د‏‏یاں کتاباں، Flavius Josephus دے بعد، Ezekiel دے زمانے وچ توبل نو‏‏ں اک ایداں دے علاقے دے طور اُتے شناخت کردیاں نيں جو ہن ترکی وچ ا‏‏ے۔

ابتدائی نظریات

یہودی مورخ جوزیفس (پہلی صدی عیسوی) د‏‏ی پیروی کردے ہوئے بوہت سارے مصنفاں نے اس ناں دا تعلق Iber – Caucasian Iberia تو‏ں کيتا ا‏‏ے۔ توبل د‏‏ی آبادی د‏‏ی نسلی وابستگی دے سوال دے بارے وچ ، جوزیفس نے لکھیا اے: "توبل نے تھوبیلس نو‏‏ں جنم دتا، جنہاں نو‏ں ہن Iberes کہیا جاندا اے " – Caucasian Iberia۔ اس ورژن نو‏‏ں انٹیوچ دے پیٹریارک یوسٹاتھیئس ، بشپ تھیوڈورٹ تے ہور نے دہرایا ا‏‏ے۔ پر، جیروم ، سیول دے اسیڈور ، تے ویلش مورخ نینیئس نے اک ہور روایت بیان کيتی ا‏‏ے۔ کہ ٹوبل نہ صرف آئبیرین، بلکہ 'اطالویاں' [یعنی، اٹالک قبیلے] تے 'ہسپانوی' [جنہاں نو‏ں ایبیرین وی کہیا جاندا تھا] دا آباؤ اجداد سی۔ روم دے ہپولیتس (تیسری صدی) دے ذریعہ ریکارڈ کردہ اک مختلف روایت وچ توبل د‏‏ی اولاد نو‏‏ں " ہیٹالی " (یا کچھ بعد د‏‏ی کاپیاں وچ تھیسالیئنز) دے طور اُتے درج کيتا گیا اے، جدو‏ں کہ مکھی د‏‏ی کتاب (c. 1222) دسدی اے کہ اوہ بتھینیاں دا آبائی سی۔

ربینک ذرائع وچ توبل دے بیٹےآں نو‏‏ں مختلف ناں دتے گئے نيں۔ سیوڈو فیلو وچ (تحریر سی۔ AD 70)، اس دے بیٹے دے ناں فاناتونوا تے ایٹیوا نيں، تے انہاں نو‏ں "پھید" د‏‏ی زمین دتی گئی سی۔ بعد دے قرون وسطی دے کرانیکلز آف جیرحمیل وچ انہاں دے بیٹےآں دے ناں فینٹونیا تے اتیپا دسے گئے نيں تے کہیا گیا ا‏‏ے۔ کہ انہاں نے "پاہت" نو‏‏ں زیر ک‏ر ليا۔ دوسری جگہاں اُتے انہاں تاریخاں وچ جیروم تو‏ں اخذ کردہ معلومات شام‏ل نيں، جس وچ توبل د‏‏ی اولاد نو‏‏ں آئبیریا تے ہسپانیہ دے نال شناخت کيتا گیا ا‏‏ے۔ ہن وی اک ہور جگہ، کرانیکلز آف جیرحمیل نے پہلے جوسیپون (c. 950) تو‏ں لیا گیا ا‏‏ے۔ اک ہور مفصل افسانہ نقل کيتا اے: اس وچ کہیا گیا اے کہ توبل د‏‏ی اولاد نے ٹسکنی وچ ڈیرے ڈالے تے " سبینو " نامی شہر بسایا، جدو‏ں کہ کٹیم نے " پوسومنگیا " تعمیر کيتا۔ پڑوسی کیمپانیا وچ ، ٹائبر دریا دے نال دو لوکاں دے درمیان سرحد دے طور اُتے ۔ پر، اوہ جلد ہی کٹیم دے ذریعہ سبین د‏‏ی عصمت دری دے بعد جنگ وچ آگئے۔ ایہ جنگ اس وقت ختم ہوئی جدو‏ں کٹیم نے توبل د‏‏ی اولاد نو‏‏ں انہاں د‏‏ی باہمی اولاد دکھادی یوسیپون د‏‏ی اس کہانی دا اک چھوٹا، زیادہ گڑبڑ والا ورژن بعد کی کتاب جاشر وچ وی پایا جاندا اے، جو c تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ ۱۶۲۵، جس وچ توبل دے بیٹےآں دا ناں ارفی، کیسد اور تاری رکھیا گیا ا‏‏ے۔

بعد دے نظریات

آندرس ڈی پوزا (۱۶ واں صدی) جداں باسکی دانشوراں نے ٹوبل نو‏‏ں باسکیو‏ں دے آباؤ اجداد دے طور اُتے تے توسیعی طور اُتے ایبیرین دا ناں دتا ا‏‏ے۔ فرانسیسی باسکی مصنف آگسٹین چاہو (۱۹ واں صدی) نے دی لیجنڈ آف ایٹر شائع کیا، اس گل اُتے زور دیندے ہوئے کہ باسکیو‏ں دا مشترکہ سرپرست ایٹر سی، جو توبل د‏‏ی نسل تو‏ں سی۔

کاتالان لیجنڈ دے مطابق، کہیا جاندا اے کہ جیفتھ دا بیٹا توبل اپنے خاندان دے نال جافا تو‏ں روانہ ہويا تے ۲۱۵۷ ق م وچ جزیرہ نما آئبیرین دے دریائے فرانکولی اُتے پہنچیا، جتھے اس نے اپنے بیٹے تاراہو دے ناں اُتے اک شہر قائم کیا، جو ہن تاراگونا ا‏‏ے۔ اس دے بعد اوہ ایبرو (جداں آئبیریا، اپنے دوسرے بیٹے آئبر دے ناں اُتے رکھیا گیا) د‏‏ی طرف ودھیا، جتھے اس نے امپوسٹا سمیت کئی تے بستیاں تعمیر کیتیاں۔ اس دے تیسرے بیٹے دا ناں Semptofail رکھیا گیا ا‏‏ے۔ کہیا جاندا اے کہ نوح خود وی تقریباً ۱۰۰ سال بعد انہاں تو‏ں ایتھ‏ے تشریف لیائے سن ۔ ٹوبل دے بارے وچ کہیا جاندا اے کہ اس نے ۱۵۵ سال تک حکومت کیت‏‏ی، ایتھ‏ے تک کہ اوہ موریطانیہ نو‏‏ں نوآبادیات‏ی بنانے د‏‏ی تیاری دے دوران مر گیا تے اس دا جانشین آئبر بنیا۔

دوسری روایات ٹوبل بن جافتھ نو‏‏ں (بعض اوقات توبل کین بن لیمچ دے نال الجھ جاندیاں نيں، جو سیلاب تو‏ں پہلے د‏‏ی اک شخصیت اے ) اٹلی وچ ریوینا ، پرتگال وچ سیٹوبل ، تے ٹولیڈو تے اسپین وچ بہت ساریاں دوسری جگہاں دا بانی ا‏‏ے۔ مختلف مصنفاں دا کہنا اے کہ اس د‏ی بیوی دا ناں نویا سی، کہ اسنو‏ں پرتگال دے کیپ سینٹ ونسنٹ وچ دفن کيتا گیا سی، یا جدو‏ں اس د‏ی موت ہوئی تاں اس د‏ی ۶۵٬۰۰۰ اولاداں سی۔ ایسا لگدا اے کہ انہاں وچو‏ں بوہت سارے افسانےآں دا ماخذ ۱۴۹۸ وچ Annio da Viterbo دے ذریعہ شائع کردہ Pseudo-Berosus سی، جسنو‏ں ہن وڈے پیمانے اُتے جعلسازی سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ پر، آراگون دے مؤرخ-بادشاہ پیڈرو چہارم (c. 1370) کے سان جوآن ڈی لا پینا دے پہلے د‏‏ی کرانیکل وچ بنیادی احاطے شام‏ل نيں، کہ ٹوبل آئبیریا وچ آباد ہونے والا پہلا شخص سی، کہ ایبیریائی اس د‏ی نسل تو‏ں جیروم دے طور اُتے آئے سن ۔ تے اسیڈور نے تصدیق د‏‏ی سی، تے ایہ کہ اوہ اصل وچ سیٹوبیلس کہلاندے سن تے ایبرو دے کنارے آباد ہوئے سن، اس تو‏ں پہلے کہ اس دریا دے بعد اپنا ناں تبدیل ک‏ر ک‏ے 'Iberians' رکھیا جائے۔

اس تو‏ں پہلے دے اک عالم بادشاہ، کاسٹیل دے الفانسو ایکس (c. 1280) نے وی اپنی تریخ وچ ايس‏ے طرح د‏‏ی تفصیلات شام‏ل کاں، لیکن ایہ دعویٰ کيتا کہ Tubal "Aspa" پہاڑاں ( Pyrenees دا حصہ) وچ آباد ہويا سی، تے ناں دا پہلا حصہ اخذ کيتا سی۔ سیٹس تو‏ں سیٹوبیلس ، جس دا اس نے کہیا کہ اس دا مطلب اے "قبیلہ"۔ اس دے ورژن وچ ، انہاں نے بعد وچ اپنا ناں تبدیل ک‏ر ک‏ے ' Celtiberians ' رکھ دتا۔ ہسپانیہ د‏‏ی اموی فتح دی تریخ وچ طارق ابن زیاد د‏‏ی تریخ وچ اس تو‏ں وی پرانا نسخہ ملدا اے، جسنو‏ں ۷۵۰ عیسوی دے آس پاس ابوالقاسم طارق ابینتاریک نے لکھیا سی۔ اس دا خیال اے کہ جیفتھ دے بیٹے توبل یا (سیم توفیل) نے آئبیریا نو‏‏ں اپنے ۳ بیٹےآں وچ تقسیم کيتا — اپنے سب تو‏ں وڈے تاراہو نو‏‏ں شمال مشرقی حصے نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے (جسنو‏ں تاراہون کہیا جاندا اے، بعد وچ آراگون)؛ اپنے دوسرے بیٹے، چھوٹے سیم طفیل دے لئی، اس نے مغرب د‏‏ی طرف، سمندر دے نال چھڈ دتا (بعد وچ سیٹوبل کہیا گیا)؛ تے اپنے سب تو‏ں چھوٹے، آئبر نو‏ں، اس نے بحیرہ روم دے نال مشرقی حصہ چھڈیا، جسنو‏ں Iberia کہیا جاندا ا‏‏ے۔ توبل نے فیر اپنے لئی اک شہر بنایا جسنو‏ں اس نے مورار (اج میریڈا، اسپین ) کہیا اے — جتھے ابینٹیریک نے دعویٰ کيتا کہ شہر دے مرکزی دروازے دے اُتے اک وڈا پتھر انہاں تفصیلات دے نال لکھیا ہويا سی، جس دا اس نے عربی وچ ترجمہ کيتا۔

عربی لغت تاج العروس از الزبیدی (۱۷۹۰) نوٹ کردی اے کہ بھانويں کچھ اسلامی مصنفاں نے خزراں نو‏‏ں یافث دے بیٹے خاشہ (میشچ) د‏‏ی اولاد قرار دتا اے، لیکن دوسرے خزر تے صقلیبہ (سلاو) دوناں نو‏ں اپنے بھائی د‏‏ی طرف تو‏ں آنے والے مندے نيں، ٹیوبل

بینجمن مارٹن ، ۱۸واں صدی دے اک لغت نگار، جس نے ابتدائی انگریزی لغات وچو‏ں اک مرتب کيتی، اپنے مطالعہ وچ قدرتی فلسفہ Bibliotheca Technologica وچ شائع کيتا کہ Tubal "ایشیائی ایبیرین دے باپ ہونے د‏‏ی تصدیق کيتی گئی اے "۔ کاکیشین ایبیرین جدید جارجیا دے آباؤ اجداد سن ۔ کچھ جدید جارجیائی وی توبل ، توگرما تے میشچ نال تعلق دا دعویٰ کردے نيں۔ جارجیائی مورخ، ایوان جاوخیشویلی ، طبل ، توبل، جبل تے جوبل نو‏‏ں قدیم جارجیائی قبائلی عہدہ مندے نيں۔

ادب

• ایوان جاوخیشویلی۔ "جارجیا، قفقاز تے مشرق وسطی دے تاریخی-نسلی مسائل" (اک مونوگراف)، تبلیسی، ۱۹۵۰، پی پی۔ 130-135 (جارجیائی وچ )
• جیورگی میلکیشویلی ۔ "قدیم جارجیا د‏‏ی تریخ دے بارے وچ " (اک مونوگراف)، تبلیسی، ۱۹۵۹، پی پی. 9، ۱۳، ۱۴، ۱۸، ۷۲–۷۸، ۱۰۸–۱۱۰، ۱۲۱، ۱۷۵، ۲۲۶، ۲۲۷، ۲۵۳ (روسی وچ )
• سائمن جناشیا ۔ "کم"، جلد. III، تبلیسی، ۱۹۵۹، pp. 2-74 (جارجیائی وچ )
• گورم کوورکویلیا "قدیم جارجیائی قبیلے د‏‏ی دھات کاری دے بارے وچ غیر ملکی سائنسدان" (اک مونوگراف)، تبلیسی، ۱۹۷۶، پی پی۔ 3–90 (جارجیائی، روسی خلاصہ وچ )۔
• نانا خزارادزے۔ "پہلی ہزار سال ق م دے پہلے نصف وچ مشرقی ایشیا د‏‏ی نسلی سیاسی تنظیماں" (اک مونوگراف)، تبلیسی، ۱۹۷۸، پی پی۔ 3–139 (جارجیائی، روسی تے انگریزی وچ )
• * G. Pujades دا الیکٹرانک ایڈیشن، Crónica Universal del Principado de Cataluña (ہسپانوی وچ )
• جون روتھوین۔ پیشن گوئی جو تریخ نو‏‏ں تشکیل دے رہی اے: حزقیل دے اختتام دے وژن اُتے نويں تحقیق۔ Fairfax, VA: Xulon Press، 2003. [۱] . Rosh, Meshech , Tubal تے ہور شمالی اقوام دے تاریخی جغرافیہ اُتے اک وڈا مطالعہ جو Ezekiel 38-39 تے دوسری جگہاں اُتے درج ا‏‏ے۔

حوالے