تورو دت
| تورو دتّ | |
|---|---|
| (بنگالی وچ: তরু দত্ত) | |
 |
|
| جم | 4 مارچ 1856 [۱][۲]
|
| وفات | 30 اگست 1877 (21 سال)[۱][۲] |
| وجہ وفات | ٹی بی |
| مدفن | چرچ مشن سوسائٹی قبرستان |
| طرز وفات | طبعی موت |
| قومیت | برطانوی بھارتی |
| والد | گووند چندر دت |
| خاندان | دت خاندان |
| عملی زندگی | |
| مادر علمی | کیمبرج یونیورسٹی |
| پیشہ | شاعرہ |
| پیشہ ورانہ زبان | انگریزی [۳]، فرانسیسی ، بنگالی ، سنسکرت |
ترمیم  | |
تورو دتّ ( بنگالی: তরু দত্ত ) (4 مارچ 1856 – 30 اگست 1877) اک بنگالی مترجم اتے برصغیر دی شاعر سی، جس نے برطانوی ہند دے ویلے انگریزی اتے فرینچ وچ لکھیا۔[۴] اس نوں ہینری لوئس وویئن ڈیروزیؤ (1809–31)، من موہن گھوش (1869–1924) اتے سروجنی نائڈو (1879–1949) دے نال-نال انڈو-اینگلیئن ساہت دی اک موہری شخصیت وجوں دیکھیا جاندا اے۔ دتّ انگریزی وچ اپنی شعری مجموعہ، اے شیپھ گلینڈ ان فرینچ پھیلڈز (1877) اتے اینشیئنٹ بیلڈز اینڈ لیجینڈز آف ہندوستان (1882) اتے فرینچ وچ اس دے ناول، لے جرنل ڈِ میڈموئسیل ڈی'آرورز (1879) لئی جانیا جاندا اے۔ اس دیاں کویتاواں اکلتا، تانگھ، دیس بھگتی اتے اداسینتا دے موضوعاں دوآلے گھمدیاں ہن۔ 21 سال دی عمر وچ دتّ دی موت ہو گئی، جس دی شاعر جوہن کیٹس نال اس دی تلنا نال متاثر سی۔[۵]
جیونی
[سودھو]مڈھلی زندگی اتے سکھیا
[سودھو]تورو دتّ دا جم کلکتہ وچ 4 مارچ 1856 نوں اک بنگالی پروار وچ ہویا سی جس نے عیسائی دھرم بدل لیا سی۔ اس دے پیؤ گووند چندر دتّ سن اتے اوہناں دی ماں رامباگن دتّ پروار دی شیترمونی دتّ (متر) سی۔ دتّ پروار کلکتہ دے پہلے پریواراں وچوں اک سی جو عیسائی مشنریاں دی حاضری نال وڈے پدھر اُتے متاثر ہویا سی۔ تورو دتّ دے دادا رسمے دتّ اتے اس دے پیؤ دوویں بستیوادی سرکار وچ اہم عہدیاں اُتے سن۔ اس دا چچیرا بھرا رومش چندر دتّ اک لکھاری اتے بھارتی سول نوکر وی سی۔ دتّ دے پیؤ نے 1862 وچ عیسائی دھرم بدل لیا، جدوں دتّ چھ سالاں دا سی۔ شروع وچ اس دی ماں نے مذہب تبدیل دا خلاف کیتا، مگر آخرکار اوہ اک مشق عیسائی وی بن گئی۔ دتّ دے ماپیاں نے کجھ لکھت شائع کیتی: اس دے پیؤ نے شاعری لکھی اتے اسدی ماں نے اک مذہبی مونوگراپھ دا بنگالی وچ ترجمہ شائع کیتا۔
تورو تن بھین-بھرا وچ، بھین ارو اتے بھرا ابجو، توں بعد سبھ توں چھوٹی سی۔ اس نے اتے اس دے بھین-بھرا نے اپنا بہتا بچپن کلکتہ وچ بتایا اتے اپنا سماں شہر دے اک گھر اتے باگمری دے اپنگر وچ اک باغ والے گھر وچ ونڈ دتا۔ دتّ نوں گھر وچ ہی اس دے پیؤ ولوں اتے بھارتی کرشچیئن استاد بابو شیب چندر بینرجیا ولوں، اپنی بنگالی دی پہلی بولی توں علاوہ فرانسیسی اتے انگریزی سکھن، اتے آخرکار سنسکرت دی وی سکھیا دتی گئی سی۔ اس ویلے دوران، اس نے جوہن ملٹن دی عیسائی روپک پیراڈائیز لوسٹ دی مہانکاوِ شاعری دلوں سکھی۔ اس نے اپنی ماں توں پرانے بھارت دیاں کہانیاں وی سکھیاں۔
دتّ دے بھرا ابجو دی 1865 وچ ٹیبی نال موت ہو گئی، جدوں اوہ چوداں سالاں دا سی۔
یورپ وچ زندگی
[سودھو]1869 وچ، جدوں دتّ 13 سالاں دا سی، دتّ دا پروار بھارت چھڈّ گیا، جس نال دتّ اتے اس دی بھین نوں کجھ پہلیاں بنگالی لڑکیاں بن گئیاں جنہاں نے سمندر راہیں یورپ دا سفر کیتا سی۔ اس پروار نے چار سال یورپ وچ، اک فرانس وچ اتے تن سال انگلینڈ وچ بتائے۔ اوہ اٹلی اتے جرمنی وی گئے۔
اوہ سبھ توں پہلاں فرانس وچ، 1869 توں 1870 تک، دکھن وچ فرانس اتے پیرس وچ رہے۔ اس ویلے دوران، دتّ نے نائس وچ فرینچ دی پڑھائی کیتی اتے اک بورڈنگ سکول وچ تھوڑا-چر طالب علم سی۔ 1870 وچ، پروار لنڈن دے برونپٹن، اونسلو سکئیر وچ رہندا سی جتھے دتّ نے سنگیت دی پڑھائی کیتی۔ 1871 وچ، اوہ کیمبرج چلے گئے، جتھے اوہ 1873 تک رہے۔
1872 وچ، کیمبرج یونیورسٹی نے 'عورتاں لئی اچّ بھاشن' بھاشن دی لڑی دی پیش کش کیتی، جس وچ تورو دتّ نے اپنی بھین ارو نال شرکت کیتی۔[۶] اس ویلے، عورتاں کیمبرج یونیورسٹی دی میمبر بنن دی حقدار نہیں سن، اتے اچّ سکھیا دے موقعے محدود سن۔ ایہہ ارتاں لئی یونیورسٹی دے بھاشناں تک پہنچن دا اک سنہرا موقع سی، جو اک گروہ ولوں قائم کیتا گیا سی جس وچ فلسفی ہینری سڈگوک اتے اپ-ابھیاسی پرچارک ملسیئینٹ گیریٹ پھاسیٹ شامل سن۔ 'لیکچرز فار لیڈیز' 1871 وچ نیونہیم کالج بن گیا، پر تورو دتّ نے اپنے آپ وچ خواتین کالج دی میمبر وجوں داخل نہیں کیتا،[۷] شاید اس لئی کہ اوہ کیمبرج وچ ہی رہندی سی اتے اس نوں کالج دی رہائش دی کوئی لوڑ نہیں سی۔ حالانکہ اوہ کیمبرج کالج دا میمبر نہیں سی، دتّ دی کالج دی اتیجک انٹیکجوئل وچار وٹاندرے اتے تنقیدی سوچ تک پہنچ سی۔ 1872 دے اخیر وچ، تورو نے سڈنی سسیکس کالج دے ریورینڈ جون مارٹن دی دھی میری مارٹن نال ملاقات کیتی اتے اس نال دوستی کیتی۔ ایہہ دوستی ترقی یافتہ ہوئی، اتے تورو دے بھارت واپس آؤن توں بعد اوہناں دے پتر وہار وچ جاری رہی۔[۸]
اس پروار نے 1873 وچ کیمبرج چھڈّ دتا، سینٹ لیونارڈس، سسیکس وچ اپریل توں نومبر 1873 تک رہا، اتے پھر کلکتے واپس آ گیا۔
بعد دی زندگی
[سودھو]
جدوں تورو دتّ 1873 وچ کلکتہ نوں واپس آئی، تاں اوہ اس ویلے 17 سالاں دی سی۔ اس نوں مڑ اسے سبھیاچار نوں اپناؤن وچ بہت چنوتیاں دا ساہمنا کرنا پیا، ہن اوہ سبھیاچار اس مطابق ، "اک غیر-صحت مند جگہ سی جو دونو نیتک اتے جسمانی طور اُتے سی"[۹] ایہہ سبھ اس دیاں یورپی اتے عیسائی نظراں دے مطابق سی۔ اس دی بھین ارو دی موت 1872 وچ، ویہہ سالاں دیؤمر وچ ہوئی سی۔ کلکتے پرتن توں تن سال بعد، اس نے اپنی دوست میری مارٹن نوں لکھیا: "'جدوں توں اسیں یورپ چھڈّ گئے ہاں تاں میں کسے ڈنر پارٹی جاں کسے وی پارٹی وچ نہیں گئی،"[۱۰] اتے "جے میری دادی دا کوئی دوست مینوں ملدا اے تاں میں، پہلا پرشن ایہہ اے کہ، جے میں ویاہی ہوئی ہاں، "[۱۱] دوویں بیان اس متعلق نراشا ظاہر کردے ہن جو اس نے اک پابندوادی اتے روڑیوادی سماج وجوں ویکھی سی۔ حالانکہ، اس نے ایہہ وی منیا کہ یورپ بھارتدی تھاں اُتے اس دا اصل گھر نہیں بن سکدا۔ اس نے اپنے پیؤ نال سنسکرت دے مطالعہ نوں مڑ سرجیت کرن اتے اپنی ماں دیاں کہانیاں اتے بھارت بارے گانے سن کے دلاسہ لیا۔
اپنے دوواں بھیناں-بھراواں دی طرحاں، تورو دتّ دی چھوٹی عمر (21 سالاں) دی عمر وچ 30 اگست 1877 نوں موت ہو گئی۔
لکھتاں
[سودھو]تورو دتّ قدرتی لسانی سی اتے اس دی چھوٹی جہی زندگی بنگالی، انگریزی، فرینچ اتے بعد وچ سنسکرت وچ ماہر ہو گئی۔ اوہ اپنے پچھے وارتک اتے شاعری دا بااثر مجموعہ چھڈّ گئی۔ اس دے دو ادھورے ناول، انگریزی وچ لکھے بیانکا جاں دِ ینگ سپینش میڈن (Bianca or The Young Spanish Maiden) اتے فرینچ وچ لکھے گئے "جرنل ڈی میڈیموسیل ڈی آرورس" (Le Journal de Mademoiselle d’Arvers)، غیر-بھارتی شہریاں نال بھارت توں باہر اُتے مشتمل سن۔ اس دی شاعری وچاے شیپھ گلینڈ ان فرینچ پھیلڈز اے جو انگریزی وچ فرینچ شاعری دا ترجمہ اے، اتے اینشیئنٹ بیلڈز اینڈ لیجینڈز آف ہندوستان وچ شامل اے جو اس دے سنسکرت ساہت وچوں ترجمہ اتے انکولتاواں نوں سنکلت کردا اے۔
اے شیپھ گلینڈ فرینچ پھیلڈز 1876 وچ بناں کسے پہلو جاں جان-پچھان دے شائع کیتی گئی سی۔ اس وچ 165 کویتاواں ہن، جنہاں دا زیادہتر فرینچ توں دتّ ولوں انگریزی وچ ترجمہ کیتا گیا سی، سوائے دتّ ولوں رچت اک شاعری، "اے مون پیئر" اتے اٹھ کویتاواں جس دا اسدی بھین ولوں ترجمہ گیتا گیا سی۔ پہلاں، اس مجموعہ نے بہت گھٹ دھیان کھچیا، حالانکہ آخرکار ایہہ 1877 وچ ایڈمنڈ گوسسے دے دھیان وچ آیا، جس نے اس سال اگزیمنر وچ کافی انوکولتا نال جائزہ کیتی۔ شیپھ 1878 وچ اک دوسرا بھارتی اڈیشن اتے 1880 وچ لنڈن دے کیگن پال ولوں تیجا اڈیشن دیکھیا گیا، پر دتّ ایہناں وچوں کوئی جت دیکھن لئی نہیں سی۔ دوسرے اڈیشن وچ چتالی کویتاواں، تورو دتّ اتے اس دی بھین دی تصویر اتے اوہناں دے پیؤ ولوں اک تجویز شامل کیتا گیا۔
اپنی موت دے ویلے، اس نے اپنے پچھے دو ناول، لے جرنل ڈی میڈیموسیل ڈی آرورس (1879 وچ مرے مگروں شائع کیتے) چھڈّ دتے، اک بھارتی لکھاری ولوں فرینچ وچ پہلا ناول، اتے بائنکا، اور ینگ سپینش میڈین، (بھارتی عورت ولوں پہلا انگریزی ناول) سی انگریزی اتے سنسکرت انوواداں وچ پرانی کویتاواں توں علاوہ، ہندوستان دیاں پرانیاں کہانیاں اتے دنتکہانیاں اُتے وی کم کیتا۔ سن 1877 وچ دتّ دی موت توں بعد ہی اس دے پیؤ نوں اس دیاں لکھتاں دے کھرڑے مل گئے، جنہاں وچوں اینشیئنٹ بیلڈز سی۔
جدوں اینشیئنٹ بیلڈز بیلڈز اینڈ لیجنڈز نوں بعد وچ 1882 وچ شائع کیتا گیا سی، ایڈمنڈ گموضوع نے اس لئی اک شروعاتی یاد لکھائی ۔ اس وچ اس نے تورو دتّ بارے لکھیا: "اوہ اپنے نال یورپ توں علم دا بھنڈار لے کے آئی جو اک انگریزی جاں فرینچ لڑکی نوں وکھاؤن لئی کافی ہوویگی، پر اس دے معاملے وچ ایہہ چمتکاری سی۔" گاتھا گائکی اتے نظرئیے وچ لازمی طور اُتے بھارتی ہندے ہن اتے اپنی دھرتی اُتے اس دی واپسی نوں ظاہر کرن دیاں کاوَ-کوششاں ہن ۔ اوہناں وچ اوہ گلاں لکھیاں جاندیاں ہن جو اس نے کتاباں اتے اپنے لوکاں توں اپنے دیس بارے سکھیاں سن ۔ اس نے اپنے وچاراں نوں گنجھل دار نہیں بنایا بلکہ اصل کہانیاں دے نیتک قدراں قیمتاں دے نیڑے رہی جدوں کہ اس دی جدید زندگی اتے دست کاری متعلق سمرپن دی سمجھ نے اس دے یورپ دے ایہناں وچاراں نوں اگامی ڈھکواں بناؤن وچ مدد کیتی۔[۱۲] اس کھنڈ دیاں کجھ چنگی طرحاں یاد آئیاں کویتاواں وچ "اک پودیاں دا سمندر،" ("A Sea of Foliage,") "کمل،" ("The Lotus,) "سیتا،" ("Sîta,") اتے " ساڈا کیسرینا ٹری" ("Our Casuarina Tree۔") شامل ہن۔ "ساڈی کیسرینا ٹری،" خاص طور اُتے، اکثر بھارت دے ہائی سکولاں وچ انگریزی پاٹھکرم دے حصے وجوں پڑائی جاندی اے۔
پرکاشن
[سودھو]- A Sheaf Gleaned in French Fields, Saptahik Sambad Press, Bhowanipore, 1876.
- Bianca, or the Spanish Maiden، serialized in Bengal Magazine from جنوری to اپریل 1878 (posthumous)۔
- Le Journal de Mademoiselle d’Arvers، Didier, Paris, 1879 (posthumous)۔
- Ancient Ballads and Legends of Hindustan، 1882 (posthumous)۔
دتّ نے مارچ 1874 توں مارچ 1877 تک بنگال میگزین وچ فرینچ کویتاواں اتے ساہتی لیکھاں دے ترجمہ وی شائع کیتے۔ اس ویلے دے اہم میگزین ناشراں وچ دسمبر 1874 وچ لیکونٹے ڈی لیزل اتے ہینری لویس وویئن ڈیروجیؤ شامل کیتے گئے۔ اس نے بنگال میگزین (اکتوبر 1876) اتے کلکتہ رویو (جنوری 1877) وچ سنسکرت دے کجھ ترجمہ وی شائع کیتے۔
اس توں علاوہ، دتّ نے بہت سارے خط لکھے، جو 1921 وچ ہرہر داس ولوں اڈیٹیڈ آکسفورڈ یونیورسٹی پریس ولوں تورو دتّ دے جیون اتے پتراں وجوں شائع کیتے گئے سن۔
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb10801082z — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — اجازت نامہ: Open License
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6107g7q — subject named as: Toru Dutt — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
- ↑ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb10801082z — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — اجازت نامہ: Open License
- ↑ Gosse, Edmund (1913)۔ "Toru Dutt." In: Critical Kit-kats. London: William Heinemann, pp. 197–212.
- ↑ Chapman, Alison (ستمبر 2014). "Internationalising the Sonnet: Toru Dutts "Sonnet – Baugmaree"" (in en). Victorian Literature and Culture 42 (3): 595–608. doi:. ISSN 1060-1503.
- ↑ http://www.open.ac.uk/researchprojects/makingbritain/content/toru-dutt
- ↑ Newnham College Register 1871–1971, Vol 1
- ↑ The Transnational in the History of Education: Concepts and Perspectives, ed. Eckhardt Fuchs and Eugenia Roldan, p. 187
- ↑ Toru Dutt, in a letter to Mary Martin, 25 Dec 1876. Quoted in Lokugé، p. 321.
- ↑ Toru Dutt, in a letter to Mary Martin, 24 مارچ 1876. Quoted in Lokugé، p. 271.
- ↑ Toru Dutt, in a letter to Mary Martin, 3 مئی 1876. Quoted in Lokugé، p. 276.
- ↑ Life and Letters of Toru Dutt by Harihar Das, Oxford University Press, 1921, page 320: "Le Journal de Mademoiselle d'Arvers ۔. was published by a Paris firm, Diclier, in 1879, among the Librairie Academique, with a preface by Mademoiselle Bader, containing some account of the authoress's life and works. It had been begun, apparently, during the visit to Europe, but nothing is known as to the time of its completion."
باہری لنک
[سودھو]- Works by Toru Dutt at Project Gutenberg
- Works by or about Toru Dutt at Internet Archive
- Works by Toru Dutt at LibriVox (public domain audiobooks)
- Annotated Ancient Ballads with Critical Introduction
- Toru Dutt sonnet
- PIB feature on Toru Dutt
- Selected poetry of Toru Dutt
- Indian English poetry at the وے بیک مشین (archived 26 اکتوبر 2009)