جوہان گوٹلِب فِشٹ

جوہانن گوٹلیب فِشٹ
(جرمن وچ: Johann Gottlieb Fichte)


جم	19 مئی 1762 ^[۱]^[۲]^[۳]^[۴]^[۵]^[۶]^[۷] رامینناؤ ، سیکسنی
وفات	27 جنوری 1814 (52 سال)^[۲]^[۶]^[۸]^[۹]^[۱۰]^[۱۱] برلن، پرشیا
وجہ وفات	ٹائفَس ^[۱۲]
طرز وفات	طبعی موت
قومیت	جرمن
رکن	باوارین اکیڈمی آف سائنس اینڈ ہیومنٹیز
عملی زندگی
مادر علمی	جینا یونیورسٹی لیپزگ یونیورسٹی فورٹا سکول
ڈاکٹری مشیر	کانٹ
استاذ	کانٹ
پیشہ	فلسفی ^[۱۱]^[۱۳]^[۱۴]، استاد جامعہ ، لکھاری ^[۱۵]
پیشہ ورانہ زبان	جرمن ^[۲]^[۱۶]
شعبۂ عمل	فلاسفی
ملازمت	جینا یونیورسٹی ، ہمبولٹ یونیورسٹی برلن
مؤثر	روسو ، کانٹ ، سپینوزا ، روسو
دستخط



ترمیم

جوہانن گوٹلیب فِشٹ (/ˈfɪxtə/;^[۳۹] سانچہ:IPA-de; 19 مئی 1762 – 27 جنوری، 1814)، جرمن فلسفی سی جو جرمن وچاردھارا وجوں جانے جاندے اس فلسفی تحریک دا اک بانی بن گیا سی، جس نوں امانوئیل کانت دیاں اصولی اتے نیتک لکھتاں توں ترقی یافتہ کیتا گیا سی۔ ہال ہی وچ، دارشنکاں اتے ودواناں نے سوے-فکر جاں سوے-جاگروکتا دی نیچر دے بارے اسدی مولک سوجھ دے کارن پھشت نوں اک اہم فلاسفر دے طور تے ستکارنا شروع کر دتا اے۔ پھشت تھیسس-اینٹیتھیسس-سنتھیسس دی شروعات کرن والا وی سی،^[۲۰] اک وچار جہڑا کہ اکثر غلطی نال ہیگل دا کہہ دتا جاندا اے۔^[۴۰]،اس توں پہلاں ڈیکارٹ اتے کانٹ دی طرحاں، پھشت انترمکھتا اتے فکر دی مسئلہ توں راغب سی۔ پھشت نے سیاسی فلسفے دیاں رچناواں وی لکھیاں؛ جرمن قوم پرستی دے بانیاں وچوں اک دے طور تے وی اسدی مشہوری اے۔

جیونی

فِشٹ دا جم رامیناؤ، اتری لستیا وچ ہویا سی۔^[۴۱] اک ربن بنکر دا پتر، اوہ کسان خاندان توں سی جو کہ اس کھیتر وچ کئی پیڑھیاں توں رہِ رہا سی۔ پروار اپنی نیکی اتے پوترتا لئی آنڈھ-گوانڈھ وچ مشہور سی۔ جوہانن گوٹلیب دے پیؤ، کرشچیئن پھشت نے اپنے رتبے توں کجھ اپر ویاہ کیتا سی۔ ایہہ سجھاء دتا گیا اے کہ جو وی تھوڑی بہت بے صبری پھشت دے سارے جیون دوران اس دے سبھا وچ ملدی سی اوہ اسنوں اسدی ماں توں وراثت وچ ملی سی۔

جوان پھشت نے اپنے پیؤ توں سکھیا دی مول ادھار حاصل کیتے۔ اس نے چھوٹی عمر توں ہی کمال دی اہلیت دکھائی، اتے ایہہ پینڈوآں وچ اس دی وکار دے کارن سی کہ اسنے اس نالوں کتے چنگی سکھیا حاصل کیتی جنی دا موقع اس نوں ملنا سی۔ کہانی پرچلت اے کہ اک دہات دا اک زمیدار پھریہرر وون ملٹز مقامی پادری دا پربچن سنن لئی بہت دیر نال پہنچیا۔ لیکن، اس نوں دسیا گیا کہ گوانڈھ وچ اک بچہ سارا پربچن نوں اکھر اکھر دوہرا سکدا اے۔ نتیجے وجوں، بیرن نے اس لڑکے نوں اپنی سرپرستی وچ لے لیا، جسدا مطلب اے کہ اسدی ٹیوشن دا بھگتان اوہ کریگا۔^[۴۲]

ملاحظے

↑ وصلة : https://d-nb.info/gnd/118532847 — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۶ اپریل ۲۰۱۴ — اجازت نامہ: Creative Commons CC0 License
↑ ^۲.۰ ^۲.۱ ^۲.۲ فرینس دا ببلیوٹیک نیشنل آئی ڈی: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11902725m — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامہ: Open License
↑ Encyclopædia Britannica Online ID: https://www.britannica.com/biography/Johann-Gottlieb-Fichte — subject named as: Johann Gottlieb Fichte — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — عنوان : Encyclopædia Britannica
↑ SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6k65zck — subject named as: Johann Gottlieb Fichte — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
↑ Find a Grave memorial ID: https://www.findagrave.com/memorial/6616849 — subject named as: Johann Gottlieb Fichte — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
↑ ^۶.۰ ^۶.۱ Discogs artist ID: https://www.discogs.com/artist/3526037 — subject named as: Johann Gottlieb Fichte — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
↑ https://brockhaus.de/ecs/julex/article/fichte-johann-gottlieb — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
↑ Gran Enciclopèdia Catalana ID (former scheme): https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0026962.xml — subject named as: Johann Gottlieb Fichte — عنوان : Gran Enciclopèdia Catalana — ناشر: Grup Enciclopèdia
↑ InPhO ID: https://www.inphoproject.org/thinker/3002 — subject named as: Johann Gottlieb Fichte — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — عنوان : Internet Philosophy Ontology project
↑ Babelio author ID: https://www.babelio.com/auteur/wd/178786 — subject named as: Johann Gottlieb Fichte
↑ ^۱۱.۰ ^۱۱.۱ BeWeb person ID: https://www.beweb.chiesacattolica.it/persone/persona/1368/ — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۲ فروری ۲۰۲۱
↑ https://www.deutschlandfunk.de/johann-gottlieb-fichte-unter-den-gesetzen-der-kausalitaet-100.html — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ مئی ۲۰۲۲
↑ ابارٹ لوک آئی ڈی: https://cs.isabart.org/person/16361 — اخذ شدہ بتاریخ: ۱ اپریل ۲۰۲۱
↑ https://tritius.kmol.cz/authority/866189 — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۶ ستمبر ۲۰۲۴
↑ full work available at URL: https://www.bartleby.com/lit-hub/library — مدیر: Charles Dudley Warner — عنوان : Library of the World's Best Literature
↑ CONOR.SI ID: https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/conor/9594467
↑ Nectarios G. Limnatis, German Idealism and the Problem of Knowledge: Kant, Fichte, Schelling, and Hegel، Springer, 2008, pp. 138, 177.
↑ Kerrigan, William Thomas (1997)، "Young America": Romantic Nationalism in Literature and Politics, 1843–1861، University of Michigan, 1997, p. 150.
↑ "Fichte in Berlin to Schelling in Jena, 31 مئی–اگست 7[8?]، 1801," in: Michael Vater and David W. Wood (eds. and trs.)، The Philosophical Rupture between Fichte and Schelling: Selected Texts and Correspondence (1800–1802)، SUNY Press, 2012, p. 56.
↑ ^۲۰.۰ ^۲۰.۱ "Review of Aenesidemus" ("Rezension des Aenesidemus"، Allgemeine Literatur-Zeitung [de]، فروری 11–12, 1794)۔ Trans. Daniel Breazeale. In Breazeale, Daniel (1993). Fichte: Early Philosophical Writings. Cornell University Press, 63. (See also: FTP، p. 46; Breazeale 1980–81, pp. 545–68; Breazeale and Rockmore 1994, p. 19; Breazeale 2013, pp. 36–37; Waibel, Breazeale, Rockmore 2010, p. 157: "Fichte believes that the I must be grasped as the unity of synthesis and analysis.")
↑ Grundlage der gesamten Wissenschaftslehre، 1794/1795, p. 274.
↑ Breazeale 2013, pp. 305 and 308 n. 24.
↑ Gesamtausgabe I/2: 364–65; Daniel Breazeale, "Fichte's Conception of Philosophy as a "Pragmatic History of the Human Mind" and the Contributions of Kant, Platner, and Maimon," Journal of the History of Ideas، 62(4)، Oct. 2001, pp. 685–703; Zöller 1998, p. 130 n. 30; Sedgwick 2007, p. 144 n. 33; Breazeale and Rockmore 2010, p. 50 n. 27: "Α »history of the human mind« is a genetic account of the self-constitution of the I in the form of an ordered description of the various acts of thinking that are presupposed by the act of thinking the I"; Posesorski 2012, p. 81: "Pragmatische Geschichte des menschlichen Geistes designates reason's timeless course of production of the different levels of the a priori system of all knowledge, which are exclusively uncovered and portrayed genetically by personal self-conscious reflection"; Breazeale 2013, p. 72.
↑ The principle of reciprocal determination (der Satz der Wechselbestimmbarkeit) is the principle that, according to Fichte (Wissenschaftslehre nova methodo، "Halle Nachschrift," 1796/1797)، explicitly guides all philosophical reflection; it is derived from the reciprocally determinable relationship between the finite I and its other. In a similar way, Fichte had derived in his Foundations of the Science of Knowledge (publ. 1794/1795, paras. 1–2) the logical laws of identity and non-contradiction from the original positing and counter-positing of the I. (See Breazeale 2013, pp. 54–5.)
↑ Gesamtausgabe II/3: 24–25; Breazeale 2013, p. 198.
↑ Fichte, J. G.، "Zweite Einleitung in die Wissenschaftslehre" ("Second Introduction to the Wissenschaftslehre"; 1797); Rocío Zambrana, Hegel's Theory of Intelligibility، University of Chicago Press, 2015, p. 151 n. 15.
↑ FTP، p. 365; Waibel, Breazeale, Rockmore 2010, p. 157; Breazeale 2013, pp. 354 and 404–439.
↑ Cf. KpV A219.
↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے Henrich لئی۔
↑ Fichte's concept of productive imagination is based on Immanuel Kant's distinction between productive imagination which explains the possibility of cognition of a priori، and the reproductive imagination which explains the synthesis of empirical laws (KrV B152)۔
↑ ^۳۱.۰ ^۳۱.۱ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے SEP لئی۔
↑ Fichte wrote that his admiration for Maimon's talent "[k]nows no limit," and also that "Maimon has completely overturned the entire Kantian philosophy as it has been understood by everyone until now." (Gesamtausgabe III/2: 275)
↑ Breazeale 2013, p. 23.
↑ Breazeale 2013, p. 2.
↑ Breazeale 2013, p. 308.
↑ Breazeale 2013, p. 94.
↑ Maier, S. (2009)۔ "Der Einfluss der Fichteschen Philosophie in der Medizin bei Adolph Karl اگست Eschenmayer۔ Eberhard-Karls-Universität Tübingen: Medizinische Fakultät.
↑ Breazeale and Rockmore 2010: David Kenosian, "Fichtean Elements in Wilhelm von Humboldt's Philosophy of Language"، esp. p. 357.
↑ "Fichte"۔ Random House Webster's Unabridged Dictionary۔
↑ Robert C. Solomon، In the Spirit of Hegel، Oxford University Press, p. 23.
↑
↑

[274565d7568c32a4ecb6b04d940e94ee9bcb90b8-1] وصلة : https://d-nb.info/gnd/118532847 — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۶ اپریل ۲۰۱۴ — اجازت نامہ: Creative Commons CC0 License

[f477609650bf954de5bc7c931e606ffa1bd71cae-2] ۲.۰ ^۲.۱ ^۲.۲ فرینس دا ببلیوٹیک نیشنل آئی ڈی: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11902725m — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامہ: Open License

[2ed2f962907337884c5627b8c3bfd40659551857-3] Encyclopædia Britannica Online ID: https://www.britannica.com/biography/Johann-Gottlieb-Fichte — subject named as: Johann Gottlieb Fichte — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — عنوان : Encyclopædia Britannica

[a5a9b1e86b9e6423b527254d86015fd21f5c4ea4-4] SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6k65zck — subject named as: Johann Gottlieb Fichte — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷

[003f9d1e076c516cb22f614df46db3c026fea400-5] Find a Grave memorial ID: https://www.findagrave.com/memorial/6616849 — subject named as: Johann Gottlieb Fichte — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷

[188f670eefde8c79f86e14a646e36c2c3e436d2a-6] ۶.۰ ^۶.۱ Discogs artist ID: https://www.discogs.com/artist/3526037 — subject named as: Johann Gottlieb Fichte — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷

[f2335bb059b61156cf2c1e1e1cc8357253cadf76-7] ttps://brockhaus.de/ecs/julex/article/fichte-johann-gottlieb — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷

[8238609d6e57a3f1acfb507348fbb48bc3d6657d-8] Gran Enciclopèdia Catalana ID (former scheme): https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0026962.xml — subject named as: Johann Gottlieb Fichte — عنوان : Gran Enciclopèdia Catalana — ناشر: Grup Enciclopèdia

[356d7624f2fac456877c9e7dd4653fcd6a0394de-9] InPhO ID: https://www.inphoproject.org/thinker/3002 — subject named as: Johann Gottlieb Fichte — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — عنوان : Internet Philosophy Ontology project

[8953cf952b6e6203ca8145c7c60aee6354d16f4a-10] Babelio author ID: https://www.babelio.com/auteur/wd/178786 — subject named as: Johann Gottlieb Fichte

[a4bc920d6379750739c0deb6f59f7a0053c807b7-11] ۱۱.۰ ^۱۱.۱ BeWeb person ID: https://www.beweb.chiesacattolica.it/persone/persona/1368/ — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۲ فروری ۲۰۲۱

[e84e6a2a59ce16f376bb39bbb938ed1f2aa65c13-12] ttps://www.deutschlandfunk.de/johann-gottlieb-fichte-unter-den-gesetzen-der-kausalitaet-100.html — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ مئی ۲۰۲۲

[d55b140d4c369c556afd23f0d796812942dbb4d7-13] ابارٹ لوک آئی ڈی: https://cs.isabart.org/person/16361 — اخذ شدہ بتاریخ: ۱ اپریل ۲۰۲۱

[b3eee97cff6baafe43c54f913eb9d1b4a6fbdaae-14] ttps://tritius.kmol.cz/authority/866189 — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۶ ستمبر ۲۰۲۴

[17719537c93d3b75709dc5a408afd9a5d3cd7899-15] ull work available at URL: https://www.bartleby.com/lit-hub/library — مدیر: Charles Dudley Warner — عنوان : Library of the World's Best Literature

[a36ae5085df08946136f29a138539c9229461c26-16] CONOR.SI ID: https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/conor/9594467

[17] Nectarios G. Limnatis, German Idealism and the Problem of Knowledge: Kant, Fichte, Schelling, and Hegel، Springer, 2008, pp. 138, 177.

[18] Kerrigan, William Thomas (1997)، "Young America": Romantic Nationalism in Literature and Politics, 1843–1861، University of Michigan, 1997, p. 150.

[19] "Fichte in Berlin to Schelling in Jena, 31 مئی–اگست 7[8?]، 1801," in: Michael Vater and David W. Wood (eds. and trs.)، The Philosophical Rupture between Fichte and Schelling: Selected Texts and Correspondence (1800–1802)، SUNY Press, 2012, p. 56.

[Breazeale_63-20] ۲۰.۰ ^۲۰.۱ "Review of Aenesidemus" ("Rezension des Aenesidemus"، Allgemeine Literatur-Zeitung [de]، فروری 11–12, 1794)۔ Trans. Daniel Breazeale. In Breazeale, Daniel (1993). Fichte: Early Philosophical Writings. Cornell University Press, 63. (See also: FTP، p. 46; Breazeale 1980–81, pp. 545–68; Breazeale and Rockmore 1994, p. 19; Breazeale 2013, pp. 36–37; Waibel, Breazeale, Rockmore 2010, p. 157: "Fichte believes that the I must be grasped as the unity of synthesis and analysis.")

[21] Grundlage der gesamten Wissenschaftslehre، 1794/1795, p. 274.

[22] Breazeale 2013, pp. 305 and 308 n. 24.

[23] Gesamtausgabe I/2: 364–65; Daniel Breazeale, "Fichte's Conception of Philosophy as a "Pragmatic History of the Human Mind" and the Contributions of Kant, Platner, and Maimon," Journal of the History of Ideas، 62(4)، Oct. 2001, pp. 685–703; Zöller 1998, p. 130 n. 30; Sedgwick 2007, p. 144 n. 33; Breazeale and Rockmore 2010, p. 50 n. 27: "Α »history of the human mind« is a genetic account of the self-constitution of the I in the form of an ordered description of the various acts of thinking that are presupposed by the act of thinking the I"; Posesorski 2012, p. 81: "Pragmatische Geschichte des menschlichen Geistes designates reason's timeless course of production of the different levels of the a priori system of all knowledge, which are exclusively uncovered and portrayed genetically by personal self-conscious reflection"; Breazeale 2013, p. 72.

[24] The principle of reciprocal determination (der Satz der Wechselbestimmbarkeit) is the principle that, according to Fichte (Wissenschaftslehre nova methodo، "Halle Nachschrift," 1796/1797)، explicitly guides all philosophical reflection; it is derived from the reciprocally determinable relationship between the finite I and its other. In a similar way, Fichte had derived in his Foundations of the Science of Knowledge (publ. 1794/1795, paras. 1–2) the logical laws of identity and non-contradiction from the original positing and counter-positing of the I. (See Breazeale 2013, pp. 54–5.)

[25] Gesamtausgabe II/3: 24–25; Breazeale 2013, p. 198.

[26] Fichte, J. G.، "Zweite Einleitung in die Wissenschaftslehre" ("Second Introduction to the Wissenschaftslehre"; 1797); Rocío Zambrana, Hegel's Theory of Intelligibility، University of Chicago Press, 2015, p. 151 n. 15.

[27] FTP، p. 365; Waibel, Breazeale, Rockmore 2010, p. 157; Breazeale 2013, pp. 354 and 404–439.

[28] Cf. KpV A219.

[Henrich-29] سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے Henrich لئی۔

[30] Fichte's concept of productive imagination is based on Immanuel Kant's distinction between productive imagination which explains the possibility of cognition of a priori، and the reproductive imagination which explains the synthesis of empirical laws (KrV B152)۔

[SEP-31] ۳۱.۰ ^۳۱.۱ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے SEP لئی۔

[32] Fichte wrote that his admiration for Maimon's talent "[k]nows no limit," and also that "Maimon has completely overturned the entire Kantian philosophy as it has been understood by everyone until now." (Gesamtausgabe III/2: 275)

[33] Breazeale 2013, p. 23.

[34] Breazeale 2013, p. 2.

[35] Breazeale 2013, p. 308.

[36] Breazeale 2013, p. 94.

[37] Maier, S. (2009)۔ "Der Einfluss der Fichteschen Philosophie in der Medizin bei Adolph Karl اگست Eschenmayer۔ Eberhard-Karls-Universität Tübingen: Medizinische Fakultät.

[38] Breazeale and Rockmore 2010: David Kenosian, "Fichtean Elements in Wilhelm von Humboldt's Philosophy of Language"، esp. p. 357.

[39] "Fichte"۔ Random House Webster's Unabridged Dictionary۔

[40] Robert C. Solomon، In the Spirit of Hegel، Oxford University Press, p. 23.

[nie-41] ↑

[americana-42] ↑

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۳۹]

[۲۰]

[۴۰]

[۴۱]

[۴۲]