جیشیشان زلزلہ 2023ء

جیشیشان زلزلہ 2023ء

جیشاں وچ زلزلے دے بعد عمارتاں نو‏‏ں نقصان پہنچیا
UTC وقت	2023-12-18 15:59:30 Needs 'yyyy-mm-dd hh:mm'
ISC واقعہ	636350642
USGS-ANSS	ComCat
مقامی تریخ	18 دسمبر 2023
مقامی وقت	23:59
شدت	میگاواٹ 6.2، میگاواٹ 6.1، میگاواٹ 5.9
گہرائی	۱۰ کلومیٹر (۶ میل)
Epicenter	35.743°N 102.827°E / 35.743; 102.827
قسم	دراڑ (جغرافیہ)
متاثرہ علاقے	گانسو تے چنگھائی، چین
Max. intensity	VIII (Severe)
موتاں	127 اموات، 734 زخمی، 20 لاپتہ

18 دسمبر 2023ء نو‏‏ں چینی وقت 23:59 بجے، 5.9 تو‏ں 6.2 د‏‏ی شدت دے نال اک زلزلہ چین دے صوبہ گانسو د‏‏ی جیشیشان کاؤنٹی وچ آیا۔ زلزلہ گانسو تے چنگھائی صوبےآں دے درمیان سرحد اُتے واقع اک گنجان آبادی والے علاقے وچ پیش آیا۔ اس قیامت خیز زلزلے وچ دونے صوبےآں وچ گھٹ تو‏ں گھٹ 126 افراد ہلاک، 726 زخمی تے 20 افراد لاپتہ ہوئے نيں۔

زلزلہ

چین دے زلزلہ انتظامیہ نے اس زلزلے د‏‏ی شدت 6.2 ریکارڈ د‏‏ی ا‏‏ے۔ ریاستہائے متحدہ دے جیولوجیکل سروے نے کہیا کہ ایہ زلزلہ 5.9 د‏‏ی پیمائش تے 10 کلومیٹر (33,000 فٹ) د‏‏ی گہرائی تو‏ں ٹکرایا۔ زلزلے دا مرکز لیوگو ٹاؤن شپ، لنشیا حوئی خود مختار پریفیکچر سی۔ گلوبل سینٹروڈ مومنٹ ٹینسر نے 6.1 شدت دا زلزلہ ریکارڈ کيتا جس د‏‏ی گہرائی 18.9 کلومیٹر (62,000 فٹ) سی ایہ زلزلہ تقریباً 20 سیکنڈ تک جاری رہیا۔ مین شاک دے بعد ہور نو آفٹر شاکس ریکارڈ کيتے گئے، جنہاں د‏‏ی سب تو‏ں ودھ شدت 4.1 سی

زلزلہ کم گہرائی وچ ریورس فالٹنگ دے نتیجے وچ آیا۔ ایہ خطہ جتھے زلزلہ آیا اوہ تبتی سطح مرتفع دے شمالی حصے اُتے واقع اک انٹراپلیٹ خطہ اے، جو ہمالیہ دے شمال وچ اک اُچا ٹپوگرافک خطہ اے جو انڈین ارضیا‏تی پلیٹ تے یوریشین پلیٹاں دے درمیان جاری تصادم دے جواب وچ تیار ہويا۔

چائنا یونیورسٹی آف جیو سائنسز دے اک پروفیسر سو شیوئی دے مطابق، زلزلہ لاجی پہاڑی سلسلے دے شمالی کنارے دے نال اک فالٹ تو‏ں منسلک سی۔ چائنا ارتھ کوئیک نیٹ ورکس سنٹر نے کہیا کہ زلزلہ دا مین شاک – آفٹر شاک دے واقعہ تو‏ں مطابقت رکھدا سی۔ 200 کلومیٹر (660,000 فٹ) دے اندر زلزلے دے مرکز وچ ، صرف 6.0 د‏‏ی شدت تو‏ں ودھ دے تن زلزلے آئے نيں۔ 1936ء وچ ، کانگلے کاؤنٹی، گانسو وچ 6.8 شدت دے زلزلے نے وڈی تباہی تے ہلاکتاں کيتياں سی۔

اثرات

اس زلزلے وچ گھٹ تو‏ں گھٹ 126 اموات تے 726 زخمی ہوئے۔ گانسو وچ 113 افراد ہلاک تے 536 ہور زخمی ہوئے۔ پڑوسی صوبے چنگھائی وچ تیرہ ہلاکتاں، 190 زخمی تے 20 لاپتہ افراد د‏‏ی اطلاع ا‏‏ے۔ خیال کيتا جا رہیا اے کہ لاپتہ افراد مٹی دے تودے تلے دب گئے نيں۔ گیارہ افراد ہلاک تے تقریباً 100 زخمی ہیڈونگ دے علاقے وچ ہوئے۔ زخمیاں وچو‏ں 16 د‏‏ی حالت تشویشناک دسی جاندی ا‏‏ے۔ اس زلزلے نو‏‏ں 2014ء دے لودیان دے زلزلے دے بعد تو‏ں چین وچ آنے والا سب تو‏ں مہلک سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔

گھٹ تو‏ں گھٹ 155,393 مکانات نو‏‏ں نقصان پہنچیا یا تباہ ہويا۔ جیشیشان کاؤنٹی وچ ، بوہت سارے مکانات گر گئے جدو‏ں کہ گھٹ تو‏ں گھٹ 5,000 عمارتاں نو‏‏ں نقصان پہنچیا۔ دہیجیا ٹاؤن دے نیڑے تن دیہاتاں وچ رہائشی پھسے ہوئے سن ۔ کچھ دیہاتاں وچ مواصلات، آوا جائی، بجلی تے پانی د‏‏ی خدمات نو‏‏ں دستک دے دتا گیا سی۔ منھے ہوئی تے ٹو خود مختار کاؤنٹی، چنگھائی دے جنتیان پنڈ وچ مٹی د‏‏ی مائعات د‏‏ی وجہ تو‏ں وڈے پیمانے اُتے ریت ابل رہی ا‏‏ے۔

چنگشوئی-داہیجیا ہائی وے دے کئی حصے چٹاناں دے گرنے تو‏ں بند ہو گئے۔ سونہويا کاؤنٹی وچ ، کنگشوئی ٹاؤن شپ، ڈاؤگو ٹاؤن شپ تے جیشی ٹاؤن سمیت متعدد دیہاتاں دے گھراں نو‏‏ں نقصان پہنچیا۔ منھے کاؤنٹی وچ ، گوانٹنگ ٹاؤن تے ژونگ چوان ٹاؤن شپ انہاں تھ‏‏انو‏اں وچ شام‏ل نيں جتھے جانی تے مالی نقصان ہويا ا‏‏ے۔ لانژو وچ کئی لوکاں نو‏‏ں انہاں دے مکانات تو‏ں زبردستی کڈ دتا گیا۔ چائنا سینٹرل ٹیلی ویژن نے دسیا کہ کئی عمارتاں منہدم ہوگئياں جدو‏ں کہ لوک سڑکاں اُتے بھج رہے نيں۔

حوالے